Sprawa śmierci Grzegorza Przemyka w korespondencji sekretarza Episkopatu Polski z ministrem spraw wewnętrznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (maj–czerwiec 1983 r.)
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, Nr 1(12) (2014), strony: 343-358
Data publikacji: 2023-03-28
Abstrakt
Bestialskie pobicie maturzysty Grzegorza Przemyka przez funkcjonariuszy MO, w wyniku którego chłopiec zmarł 14 maja 1983 r., wstrząsnęła częścią opinii publicznej w Polsce. Morderstwo szczególnie silnym echem odbiło się w bliskich Barbarze Sadowskiej środowiskach akademicko-artystyczno-inteligenckich. Bierni nie pozostawali również przedstawiciele Kościoła. Podczas kazania z 29 maja 1983 r. ks. Popiełuszko wprost określił śmierć Grzegorza jako dzieło inspirowane przez szatana. O rozgłosie, jaki towarzyszył sprawie Przemyka najlepiej świadczy fakt, że Sadowska została w czerwcu przyjęta na prywatnej audiencji przez Jana Pawła II w czasie pielgrzymki do Polski. W artykule opublikowano dwa dokumenty ilustrujące działania Kościoła w związku z tragicznym losem Przemyka. Pierwszym jest pismo ówczesnego sekretarza Episkopatu Polski abpa Bronisława Dąbrowskiego. Datowany na 24 maja 1983 r. dokument dowodzi, że najwyższa hierarchia polskiego Kościoła szybko zainteresowała się tragicznym losem maturzysty, a Episkopat od początku był świetnie zorientowany w sprawie. Zawarte w liście abp. Dąbrowskiego informacje zasadniczo odpowiadają współczesnemu stanowi wiedzy i wykładni zakończonego w 2012 r. postępowania pionu prokuratorskiego Instytutu Pamięci Narodowej w sprawie utrudniania w latach 1983–1984 śledztwa wyjaśniającego okoliczności zgonu Przemyka. Drugi dokument to odpowiedź gen. Czesława Kiszczaka, datowana na 18 czerwca 1983 r. Stanowi modelowy wręcz przykład cynicznej dezinformacji, uprawianej przez SB, MSW, Komendę Główną MO i część prokuratorów przy przyzwoleniu Biura Politycznego KC PZPR. Celem tych działań propagandowych była ochrona faktycznych morderców – funkcjonariuszy MO.
Bibliografia
AIPN, 1585/1044, k. 79–85, mps.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Patryk Pleskot, Koncepcje dezinformacji obcych wywiadów. Nowe ślady w strukturalnej historii Departamentu II Ministerstwa Spraw Wewnętrznych po 1956 r. , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 18 (2020)
- Patryk Pleskot, „Włamywacze z SB”. Akcje penetracyjne kontrwywiadu PRL w Konsulacie USA w Krakowie (lata osiemdziesiąte XX w.) – szkic źródłoznawczy , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 20 (2022)
- Patryk Pleskot, „Wyścig” po agenta. Kontakty służb specjalnych PRL w sprawie werbunku Zdzisława Rurarza (1953–1962) , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 21 (2023)
- Patryk Pleskot, Mossad w Magdalence. Kulisy spotkania przedstawicieli polskich i izraelskich służb specjalnych z maja 1990 r. (w świetle notatki Gromosława Czempińskiego) , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 19 (2021)
- Władysław Bułhak, Patryk Pleskot, Zacharski – historia prawdziwa? Wywiadowcza działalność Mariana Zacharskiego w świetle materiałów Departamentu I MSW PRL , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 19 (2021)
- Patryk Pleskot, Coraz większa dyscyplina? Raport o przestępczości funkcjonariuszy MSW z lutego 1971 r. , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(17) (2019)