Język Polski
English
„Włamywacze z SB”. Akcje penetracyjne kontrwywiadu PRL w Konsulacie USA w Krakowie (lata osiemdziesiąte XX w.) – szkic źródłoznawczy
Patryk Pleskot
https://orcid.org/0000-0001-5627-8325
Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Warszawie i Uniwersytet Rzeszowski
Biogram(ur. 1980), doktor habilitowany nauk politycznych od 2015 r., doktor nauk humanistycznych w zakresie historii od 2007 r., profesor Uniwersytetu Rzeszowskiego. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego i École des hautes études en sciences sociales w Paryżu. Studiował także na uniwersytecie w Nancy. Stypendysta Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz rządu Republiki Francuskiej; visiting fellow na University of Western Sydney (2013). Członek m.in. Polish American Historical Association (PAHA), Polish Studies Association (PSA) i Baltic Intelligence and Security
Studies Association (BISSA). Obecnie główny specjalista w Oddziałowym Biurze Badań Historycznych IPN w Warszawie. Autor ponad 150 artykułów naukowych, a także autor, współautor lub redaktor ponad 40 książek. Laureat m.in. Nagrody Historycznej „Polityki” (kilkakrotnie), nagrody Klio, konkursu na najlepszą „Książkę Historyczną Roku”
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, Nr 20 (2022), strony: 209-225
Data publikacji: 2023-03-29
https://doi.org/10.48261/arprl222006
PDF
Abstrakt
W artykule przedstawiono wybrane źródła dotyczące problematyki akcji penetracyjnych organizowanych przez Wydział IX Departamentu II MSW w Konsulacie USA w Krakowie w latach osiemdziesiątych. Badacze i dziennikarze zyskali możliwość analizowania tych i pokrewnych działań dopiero w ostatnim czasie, w miarę likwidowania tzw. zbioru zastrzeżonego IPN. Choć zachowała się jedynie niepełna dokumentacja podejmowanych akcji penetracyjnych i środków technicznych wykorzystywanych do ich realizacji, pozwala ona uświadomić sobie skalę działań, jakie prowadził kontrwywiad cywilny PRL w szerokich ramach inwigilacji zachodnich dyplomatów.
Słowa kluczowe
SB • PRL • Konsulat USA w Krakowie • akcje specjalne • kontrwywiad Security Service • counterintelligence • Polish People’s Republic • US consulate in Cracow • special operations
Bibliografia
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (AIPN)
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie (AIPN Kr)
Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 3: 1975–1990, red. P. Piotrowski, Warszawa 2008
Awłasewicz T., Niewidzialni. Największa tajemnica służb specjalnych PRL, Warszawa 2021
Karnawał po amerykańsku. Placówki dyplomatyczne USA w PRL wobec polskich wydarzeń od sierpnia 1980 do grudnia 1981 r., oprac. P. Pleskot, Warszawa 2020
Księża i dyplomaci. Spotkania pracowników amerykańskich placówek dyplomatycznych w PRL z przedstawicielami Kościoła w świetle dokumentów (1974–1988), oprac. P. Pleskot, Warszawa 2021
Pleskot P., Dyplomata, czyli szpieg? Działalność służb kontrwywiadowczych PRL wobec zachodnich placówek dyplomatycznych w Warszawie (1956–1989), cz. 1–2, Warszawa 2013
Pleskot P., Wedrzeć się do konsulatu USA, „Biuletyn IPN” 2021, nr 5
Pleskot P., Zagadka „oferentów”. W jaki sposób analizować motywacje obywateli PRL dobrowolnie oferujących działalność wywiadowczą zachodnim wywiadom? [w:] Antropologia donosu, red. R. Klementowski, J. Syrnyk, Wrocław–Warszawa 2017
Post po „karnawale”. Amerykańskie placówki dyplomatyczne w PRL wobec pierwszych tygodni stanu wojennego, oprac. P. Pleskot, Warszawa 2021
Stosunki dyplomatyczne Polski 1944–1978. Informator, t. 3: Ameryka, oprac. J. Patryas, Warszawa 1979
Department of State, Office of the Historian, A Guide to the United States’ History of Recognition, Diplomatic, and Consular Relations, by Country, since 1776: Poland, https://history.state.gov/countries/poland, dostęp 25 V 2021 r.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Patryk Pleskot, Koncepcje dezinformacji obcych wywiadów. Nowe ślady w strukturalnej historii Departamentu II Ministerstwa Spraw Wewnętrznych po 1956 r. , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 18 (2020)
- Patryk Pleskot, Mossad w Magdalence. Kulisy spotkania przedstawicieli polskich i izraelskich służb specjalnych z maja 1990 r. (w świetle notatki Gromosława Czempińskiego) , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 19 (2021)
- Władysław Bułhak, Patryk Pleskot, Zacharski – historia prawdziwa? Wywiadowcza działalność Mariana Zacharskiego w świetle materiałów Departamentu I MSW PRL , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 19 (2021)
- Patryk Pleskot, „Wyścig” po agenta. Kontakty służb specjalnych PRL w sprawie werbunku Zdzisława Rurarza (1953–1962) , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 21 (2023)
- Patryk Pleskot, Coraz większa dyscyplina? Raport o przestępczości funkcjonariuszy MSW z lutego 1971 r. , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(17) (2019)
- Patryk Pleskot, Sprawa śmierci Grzegorza Przemyka w korespondencji sekretarza Episkopatu Polski z ministrem spraw wewnętrznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (maj–czerwiec 1983 r.) , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(12) (2014)
