Język Polski
English
Michał Siedziako, Marian Jurczyk (1935–2014). Biografia polityczna szczecińskiej legendy „Solidarności”, Gdańsk 2024, 912 s.
Przemysław Benken
https://orcid.org/0000-0002-1385-3016
Instytut Pamięci Narodowej
BiogramPrzemysław Benken (ur. 1985) – doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie historii, pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Szczecinie; autor przeszło stu publikacji naukowych poświęconych m.in. dziejom historii najnowszej Polski, ze szczególnym uwzględnieniem komunistycznego aparatu bezpieczeństwa. W 2022 r. laureat Nagrody im. Janusza Kurtyki za najlepszą monografię poświęconą dziejom Armii Krajowej.
Marcin Stefaniak
https://orcid.org/0009-0006-5451-8640
Biogram
Marcin Stefaniak (ur. 1975) – doktor, w latach 2006–2018 pracownik Instytutu Pamięci Narodowej – KŚZpNP. Obecnie zatrudniony w Najwyższej Izbie Kontroli na stanowisku radcy prezesa. Specjalizuje się w historii opozycji demokratycznej i oporu społecznego w PRL w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w.
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, Nr 23 (2025), strony: 665-677
Data publikacji: 2025-12-23
https://doi.org/10.48261/ARPRL252324
PDF
Abstrakt
Przedmiotem recenzji jest krytyczna analiza książki Michała Siedziaki, będącej pierwszą naukową biografią lidera szczecińskiej Solidarności w latach osiemdziesiątych, a następnie prezydenta miasta Szczecina – Mariana Jurczyka. W recenzji wskazano błędy i niedociągnięcia o charakterze faktograficznym i metodologicznym, jak również polemicznie odniesiono się do niektórych ocen tytułowego bohatera sformułowanych przez autora książki.
Bibliografia
Benken P., Dźwigał M., Stefaniak M., Franciszka Skwierczyńskiego „tajna kronika” szczecińskiej „Solidarności” w latach 1980–1982, Szczecin–Warszawa 2020.
Dziechciowski T., Dziennik z internowania. Goleniow – Wierzchowo Pomorskie – Strzebielinek, wstęp i oprac. M. Marcinkiewicz, Szczecin 2011.
Gontarczyk P., Tajny współpracownik „Święty”. Dokumenty archiwalne sprawy Mariana Jurczyka, Warszawa 2005.
Zieliński P., Marian Jurczyk. Zły prezydent. Wywiad rzeka, Szczecin 2008.
Benken P., Życie w cieniu aparatu bezpieczeństwa. Działalność Franciszka Skwierczyńskiego (TW „Kamila”) do 1983 roku [w:] Opozycja i opór społeczny w Polsce po 1956 r., t. 4, red. T. Kozłowski, J. Olaszek, G. Wołk, Warszawa 2019.
Kościelny K., Wiosna wolnych Polaków. Wersja szczecińska, Warszawa 2017.
Lipska-Sondecka A., Recenzja Michał Siedziako, „Marian Jurczyk (1935–2014). Biografia polityczna szczecińskiej legendy »Solidarności«”, Wydawnictwo Europejskiego Centrum Solidarności, Gdańsk 2024, ss. 912, „Acta Politica Polonica” 2025, nr 1 (59).
Marcinkiewicz M., „Czasy nieracjonalnej jedności” – rzecz o Wolnych Związkach Zawodowych Pomorza Zachodniego, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2008, nr 4.
Paziewski M., Debata robotników z Gierkiem. Szczecin 1971, Warszawa 2010.
Popławska J., Reportaż na Pomorzu. Rekonesans, „Przegląd Zachodniopomorski” 2016, nr 4.
Siedziako M., Zaangażowanie, uwikłanie, odmowa współpracy. Marian Jurczyk wobec Służby Bezpieczeństwa, „Kwartalnik Historyczny” 2024, nr 2.
Stanuch Z., Pod ścisłym nadzorem władz. Najważniejsze wydarzenia religijne na Pomorzu Zachodnim w latach 1979–1990 [w:] Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim, t. 4: 1979–1989/1990, red. K. Kowalczyk, M. Siedziako, Z. Stanuch, Szczecin–Warszawa 2019.
Stefaniak M., Opór społeczny w województwie szczecińskim w latach 1975–1980, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2014, nr 12.
Szejnert M., Zalewski T., Szczecin. Grudzień – Sierpień – Grudzień, Szczecin 2008.
Wicenty D., Tajna współpraca ze Służbą Bezpieczeństwa. Szkic teoretyczny, „Przegląd Socjologiczny” 2024, nr 3.
Zadworny A., Bałuka jestem…, Szczecin 2021.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Przemysław Benken, Piotr Hac, Rzeczywistość równoległa. Plany dotyczące wprowadzenia w Polsce w latach 1987–1989 stanu wyjątkowego na tle rozmów rządzących z opozycją, Katowice–Warszawa 2023, 392 s. , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 22 (2024)
- Przemysław Benken, „Drogi Stefku…” Historia współpracy Stefana Sumleta, żołnierza Polskich Kompanii Wartowniczych przy armii amerykańskiej, z komunistycznym aparatem bezpieczeństwa. Studium przypadku , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 20 (2022)
- Przemysław Benken, „Jestem gotów na wszystko, aby mieć sposobność życia w wolnym i demokratycznym kraju”. Historia ucieczki kpt. Stanisława Szymonika, szyfranta Stałego Przedstawicielstwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przy Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(14) (2016)
- Marcin Stefaniak, Opór społeczny w województwie szczecińskim w latach 1975–1980 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(12) (2014)
- Przemysław Benken, Aparat bezpieczeństwa a geneza wypadków gryfickich w 1951 r. , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(11) (2013)
- Przemysław Benken, Funkcjonariusze w roli ofiar zachodnich kapitalistów? Nieprawidłowości przy zakupach sprzętu realizowanych przez Wydział Zaopatrzenia Technicznego Zarządu Łączności Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w latach 1957–1964 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(12) (2014)
- Przemysław Benken, Kulisy działalności TW „Zaręby” (Donata Czerewacza) wymierzonej w środowisko Zgrupowania Armii Krajowej „Radosław” w latach 1947–1949 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(13) (2015)
- Przemysław Benken, Agnieszka Pietrzak, Żołnierze Batalionu Armii Krajowej „Zośka” represjonowani w latach 1944–1956, Warszawa 2016 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(14) (2016)
- Przemysław Benken, „Wymieniona prezentuje nieprzejednanie wrogi stosunek do ustroju socjalistycznego”. , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 23 (2025)
