Język Polski
English
Kulisy działalności TW „Zaręby” (Donata Czerewacza) wymierzonej w środowisko Zgrupowania Armii Krajowej „Radosław” w latach 1947–1949
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, Nr 1(13) (2015), strony: 325-349
Data publikacji: 2023-03-28
PDF
Abstrakt
Artykuł prezentuje aktywność tajnego współpracownika Wydziału IV Departamentu V Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego Donata Czerewacza „Zaręby”, który odegrał istotną rolę w rozpracowaniu środowiska weteranów Zgrupowania Armii Krajowej „Radosław”. Uzyskane przez niego materiały okazały się dla funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa szczególnie przydatne, gdy pod koniec lat czterdziestych XX w. rozpoczęli szeroko zakrojoną akcję represji przeciwko weteranom Powstania Warszawskiego, znaną jako sprawa „Zośki”. Zamiarem autora było szczegółowe przedstawienie ważnego wycinka działalności „Zaręby” na rzecz aparatu bezpieczeństwa w latach 1947–1949 na podstawie szerzej dotąd niewykorzystanych dokumentów z archiwum IPN. Aby ułatwić zrozumienie roli Czerewacza, niezbędne było przypomnienie podstawowych informacji z jego biografii, m.in. działalności w konspiracji antyniemieckiej, co umożliwiło podtrzymywanie wiarygodności „Zaręby” w środowisku osób, które miał inwigilować, gdy został tajnym współpracownikiem MBP. To właśnie dzięki zasługom z okresu II wojny światowej donosicielowi udało się uniknąć zdemaskowania pomimo narastających podejrzeń co do jego celów i intencji.
Bibliografia
AIPN, 2386/6229, Koperta z pokwitowaniami podpisanymi przez TW „Zaręba”, k. 257
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Przemysław Benken, „Drogi Stefku…” Historia współpracy Stefana Sumleta, żołnierza Polskich Kompanii Wartowniczych przy armii amerykańskiej, z komunistycznym aparatem bezpieczeństwa. Studium przypadku , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 20 (2022)
- Przemysław Benken, „Jestem gotów na wszystko, aby mieć sposobność życia w wolnym i demokratycznym kraju”. Historia ucieczki kpt. Stanisława Szymonika, szyfranta Stałego Przedstawicielstwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przy Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(14) (2016)
- Przemysław Benken, Aparat bezpieczeństwa a geneza wypadków gryfickich w 1951 r. , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(11) (2013)
- Przemysław Benken, Funkcjonariusze w roli ofiar zachodnich kapitalistów? Nieprawidłowości przy zakupach sprzętu realizowanych przez Wydział Zaopatrzenia Technicznego Zarządu Łączności Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w latach 1957–1964 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(12) (2014)
- Przemysław Benken, Agnieszka Pietrzak, Żołnierze Batalionu Armii Krajowej „Zośka” represjonowani w latach 1944–1956, Warszawa 2016 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(14) (2016)
