Język Polski
English
Organisation and Structure of the Study Office of the Security Service of the Ministry of the Interior (1982–1989). Basic Facts and Findings
Witold Bagieński
https://orcid.org/0000-0003-4000-6813
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie
Bio(b. 1980), PhD in humanities, historian, graduate of the Institute of History at the University of Warsaw, employee of the Department of Archival Research and Source Edition of the Archive of the Institute of
National Remembrance in Warsaw. Author of the monograph Wywiad cywilny Polski Ludowej w latach 1945–1961 [Civil Intelligence of People’s Poland in 1945–1961] (2017). Editor of the source edition of Instrukcje i przepisy wywiadu cywilnego PRL z lat 1953–1990 [Instructions and Regulations of the Civil
Intelligence of the Polish People’s Republic of 1953–1990] (2020). Co-editor of the multi-volume publication Leksykon bezpieki. Kadra kierownicza aparatu bezpieczeństwa 1944–1956 [Lexicon of the Security Service. Managerial Staff of the Security Apparatus in 1944–1956] (Vol. 1–3, 2020–2022) and source publications Stanisław Mikołajczyk w dokumentach aparatu bezpieczeństwa [Stanisław Mikołajczyk in the Documents of the Security Apparatus] (Vol. 1–3, 2010) and Afera “Żelazo” w dokumentach MSW i PZPR [The “Żelazo” Scandal in the Documents of the Ministry of the Interior and the Polish United Workers’ Party] (2013)
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, No. 20 (2022), pages: 226-250
Publication date: 2023-03-29
https://doi.org/10.48261/arprl222007
PDF (Język Polski)
Abstract
Following the imposition of martial law, an operational unit was established within the Ministry of the Interior to act as a team to coordinate activities undertaken against the underground Solidarity movement and other illegal groups. The Study Office of the Security Service of the Ministry of the Interior was established in March 1982 and became operational in the summer of 1982. It was given special prerogatives and could supervise the activities of other Security Service units as well as assist them in planning and carrying out their tasks. Its officers were also involved in uncovering anti-system circles. The available literature and documents show that they led complex games and operational combinations that even included the establishment of controlled underground organisations. This article outlines the circumstances surrounding the establishment of this office, its internal organisation and its basic tasks. The chronology of the establishment of its field cells, for instance the inspectorates No. 2 of the Provincial Offices of the Interior of the Security Service, is also described.
Keywords
MSW • Służba Bezpieczeństwa • Biuro Studiów SB MSW • Biuro Studiów MSW • Centralna Grupa Operacyjna • Samodzielna Grupa Operacyjna • Departament III MSW • Departament V MSW • NSZZ „Solidarność” • antykomunizm • represje • opozycja • bezpieczeństwo Ministry of the Interior • Security Service • Study Office of the Security Service of the Ministry of the Interior • Study Office of the Ministry of the Interior • Central Operational Group, Independent Operational Group • Department III of the Ministry of the Interior • Department V of the Ministry of the Interior • ndependent Self-Governing Trade Union “Solidarity” • anti-communism • opposition • repression • secyrity
References
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (AIPN)
Sawicki W., Raport Kiszczaka dla Moskwy, czyli czego nie powiedział minister Widacki, Kraków 2002
Solidarność Walcząca w dokumentach, t. 1: W oczach SB, oprac. Ł. Kamiński, W. Sawicki, G. Waligóra, Warszawa 2007
Wołk G., Opozycja polityczna w świetle danych Biura Studiów Służby Bezpieczeństwa MSW z 1988 roku, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2019, nr 1
Bereś W., Skoczylas J., Generał Kiszczak mówi… prawie wszystko, Warszawa 1991
Sierański I., Wspomnienia przewodniczącego Ogólnokrajowego Komitetu Założycielskiego ZZ FMO 1981–1986, Toronto 2012
Widacki J., Czego nie powiedział generał Kiszczak, Warszawa 1992
Wroński P., Spowiedź życia. U wrót czyśćca. W rozmowie z Przemysławem Wojciechowskim, Warszawa 2016
Awłasewicz T., Niewidzialni. Największa tajemnica służb specjalnych PRL, Warszawa 2021
Bagieński W., Cenckiewicz S., Woyciechowski P., Konfidenci, Warszawa 2015
Cenckiewicz S., Anna Solidarność. Życie i działalność Anny Walentynowicz na tle epoki (1929–2010), Poznań 2010
Cenckiewicz S., Oczami bezpieki. Szkice i materiały z dziejów aparatu bezpieczeństwa PRL, Łomianki 2012
Cenckiewicz S., Sprawa Lecha Wałęsy, Poznań 2008
Cenckiewicz S., Śladami bezpieki i partii. Studia – źródła – publicystyka, Łomianki 2009
Cenckiewicz S., Wałęsa. Człowiek z teczki, Poznań 2013
Cenckiewicz S., Gontarczyk P., SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii, Warszawa 2008
Domagalski W., NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze [w:] NSZZ „Solidarność” 1980–1989, t. 5: Polska środkowo-wschodnia, red. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2010
Friszke A., Regionalny Komitet Wykonawczy Mazowsze. Powstanie, struktura, działalność (1981–1986) [w:] Solidarność podziemna 1981–1989, red. idem, Warszawa 2006
Friszke A., Sprawa jedenastu. Uwięzienie przywódców NSZZ „Solidarność” i KSS „KOR” 1981–1984, Kraków 2017
Friszke A., Tymczasowa Komisja Koordynacyjna NSZZ „Solidarność” (1982–1987) [w:] Solidarność podziemna 1981–1989, red. idem, Warszawa 2006
Głębocki H., Policja tajna przy robocie. Z dziejów państwa policyjnego w PRL, Kraków 2005
Grocki M., Konfidenci są wśród nas…, Warszawa 1992
Kamiński Ł., Waligóra G., Solidarność Walcząca [w:] NSZZ „Solidarność” 1980–1989, t. 2: Ruch społeczny, red. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2010
Kasprzycki M., Inspektorat 2 SB WUSW w Nowym Sączu (1985–1988), „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2022, nr 20
Labrenz-Weiß H., Solidarność Walcząca w Poznaniu w świetle dokumentów Stasi [w:] Organizacja Solidarność Walcząca w Wielkopolsce w latach 1983–1990, red. K. Brzechczyn, P. Zwiernik, Poznań 2009
Majchrzak G., Portret agenta. Przypadek Eligiusza Naszkowskiego [w:] Solidarność 1980–1981 w kraju i w Wielkopolsce. Szkice do portretu, red. K. Brzechczyn, Poznań 2016
Majchrzak G., „Solidarność” na celowniku, Poznań 2016
Majchrzak G., Tajemnice stanu wojennego, Warszawa 2016
Paczkowski A., Wojna polsko-jaruzelska. Stan wojenny w Polsce, czyli kontrrewolucja generałów, Warszawa 2021
Piotrowski P., Służba Bezpieczeństwa KW MO we Wrocławiu w latach 1957–1990 [w:] Twarze wrocławskiej bezpieki. Obsada stanowisk kierowniczych Urzędu Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa we Wrocławiu. Informator personalny, red. T. Balbus, P. Piotrowski, K. Szwagrzyk, Wrocław 2006
Piotrowski P., Służba Bezpieczeństwa w latach 1975–1990 [w:] Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 3: 1975–1990, red. P. Piotrowski, Warszawa 2008
Piotrowski P., Struktury Służby Bezpieczeństwa MSW 1975–1990, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2003, nr 3
Piotrowski P., Wrocławska opozycja 1986 r. w materiałach Służby Bezpieczeństwa, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2003, nr 2
Sawicki W., Czas metamorfozy. Podziemie antykomunistyczne w 1987 r. w oczach Służby Bezpieczeństwa, „Arcana” 1999, nr 27
Wicenty D., Zgniłe jabłka, zepsute skrzynki i złe powietrze. Dysfunkcje w Służbie Bezpieczeństwa w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku, Gdańsk–Warszawa 2018
Wołk G., Opozycja polityczna w świetle danych Biura Studiów Służby Bezpieczeństwa MSW z 1988 roku, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2019, nr 1
Wołk G., Służba Bezpieczeństwa wobec pism i wydawnictw drugiego obiegu w latach 1980–1990 [w:] Drugi obieg wydawniczy w PRL na tle samizdatu w państwach bloku sowieckiego po 1956 roku, red. P. Gasztold-Seń, N. Jarska, J. Olaszek, Warszawa 2016
Wręga A.J., Jerzy Dobrzański a porwanie i zabójstwo Bohdana Piaseckiego – prolegomena, „Glaukopis” 2018, nr 36
Zwiernik P., „Bibuła” SB [w:] Papierem w system. Prasa drugoobiegowa w PRL, red. M. Marcinkiewicz, S. Ligarski, Szczecin 2010
Zwiernik P., Poznańskie wątki operacji „Tęcza”, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2006, nr 11–12
Majchrzak G., Człowiek, który uwiódł Służbę Bezpieczeństwa, „Rzeczpospolita”, 6 VIII 2005
Mączka C., Supertajne Studio 2, „Przegląd Tygodniowy” 1993, nr 6 (567)
Piotrowski P., Biuro studiów szczególnych, „Rzeczpospolita”, 11 VI 2005
Piotrowski P., Elita bezpieki PRL, „Dziennik Bałtycki”, 15 I 2008
Wołk G., Tajna broń Kiszczaka, „Historia Do Rzeczy” 2017, nr 8
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Witold Bagieński, Cooperation between the intelligence services of the Polish People’s Republic and the Soviet Union as an element of bilateral relations between the KGB and the Ministry of the Interior (1956–1990) , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 21 (2023)
- Witold Bagieński, The Licence to Kill. Analysis of the Ministry of Internal Affairs Intelligence Concerning the Legal Conditions of Carrying Out Death Sentences Outside the Country against the Background of the Unit’s ‘Special Operations’ , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 19 (2021)
- Witold Bagieński, The Beginnings of Intelligence Activity by Department I of the Polish Ministry of Internal Affairs in the Eastern Bloc Countries , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 18 (2020)
- Witold Bagieński, Categories of cases and operational documentation of the Ministry of the Interior intelligence (1956-1990) , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 1(17) (2019)
- Witold Bagieński, Elżbieta Pietrzyk-Dąbrowska, Editorial , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 21 (2023)
