Język Polski
English
Mossad in Magdalenka. The Backstage of a May 1990 Polish and Israeli Secret Services Representatives Meeting (in Gromosław Czempiński’s Memo)
Patryk Pleskot
https://orcid.org/0000-0001-5627-8325
Instytut Pamięci Narodowej, Oddział w Warszawie i Uniwersytet Rzeszowski
BioPhD with habilitation, PhD in Political Sciences since 2015, PhD in Humanities in History since 2007, professor at the University of Rzeszów; graduate of the University of Warsaw and École des Hautes Études en Sciences Sociales in Paris; he also studied at the University of Nancy; was a scholarship
holder of the Foundation for Polish Science, the Ministry of National Education and the Government of the French Republic; a visiting fellow at the University of Western Sydney (2013); member of, among others, the Polish American Historical Association (PAHA), the Polish Studies Association (PSA), and the Baltic Intelligence and Security Studies Association (BISSA); currently, a chief specialist at the Branch Historical Research Office of the Institute of National Remembrance in Warsaw. Author of over 150 scientific articles and author, co-author or editor of about 40 books. Winner of, among others, the "Polityka" Historical Awards, the KLIO Award, and the "Historical Book of the Year" competition.
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, No. 19 (2021), pages: 787-803
Publication date: 2023-03-29
https://doi.org/10.48261/ARPRL211920
PDF (Język Polski)
Abstract
The article presents a document: a note by Lt Col Gromosław Czempiński on a secret meeting between representatives of the Israeli Mossad and the Polish Ministry of Internal Affairs, which took place in early May 1990 in Magdalenka, near Warsaw. The meeting was connected to an earlier declaration by Prime Minister Tadeusz Mazowiecki, who, during a visit to the USA, at a meeting with representatives of the Jewish community, promised that Poland would help in the transit of at least several dozen thousand Jews living in the Union of Soviet Socialist Republics (USSR) who wished to emigrate to Israel. The delicate mission required very discreet preparations, and the presented note allows us to learn their backstage, if only in a fragmentary way.
Keywords
Mossad • MSW • emigracja • Izrael • narada w Magdalence Mossad • Ministry of Internal Affairs • emigration • Israel • Magdalenka meeting
References
Archiwum IPN w Warszawie (AIPN)
Dziewulski J., Pyzia K., Jerzy Dziewulski o polskiej policji, Warszawa 2017
Komar M., Kozłowski K., Historia z konsekwencjami, Warszawa 2009
Komar M., Petelicki S., Grom. Siła i honor, Kraków 2010
Aronson G., Soviet Jewish Emigration, the United States, and the Occupied Territories, „Journal of Palestine Studies” 1990, nr 4
Bar-Zohar M., Mishal N., Mossad. The Great Operations of Israel’s Famed Secret Service, London 2012
Berendt G., „Społeczność na pokaz”. Problematyka żydowska w działaniach władz PRL w latach 1971–1989 [w:] Między ideologią a socjotechniką. Kwestia mniejszości narodowych w działalności władz komunistycznych – doświadczenie polskie i środkowoeuropejskie, red. M. Semczyszyn, J. Syrnyk, Warszawa–Szczecin–Wrocław 2014
Bergman R., Der Schattenkrieg: Israel und die geheimen Tötungskommandos des Mossad, München 2018
Brochwicz W., Sławomir Petelicki – rola i znaczenie dla powstania i budowy Formacji Specjalnej „Grom” oraz późniejszego funkcjonowania JW „Grom”, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” 2020, nr 2
Brzeziecki A., Raduchowski-Brochwicz W., „Most”. Największa operacja w historii polskich służb specjalnych, „Newsweek” 2020, nr 14
Dyduch J., Stosunki polsko-izraelskie w latach 1990–2009. Od normalizacji do strategicznego partnerstwa, Warszawa 2010
Fedorowicz A., Most: tajna operacja Mossadu w Polsce, „Focus Historia” 2012, nr 12
Gadowski W., Wojciechowski P., Tragarze śmierci, Warszawa 2010
Gasztold P., Zabójcze układy. Służby PRL i międzynarodowy terroryzm, Warszawa 2017
Gasztold-Seń P., Arabscy studenci w Warszawie po 1956 r. [w:] Cudzoziemcy w Warszawie 1945–1989, red. P. Pleskot, Warszawa 2012
Gasztold-Seń P., Powolna odwilż. Stosunki polsko-izraelskie w latach 1980–1990, „Biuletyn IPN” 2010, t. 10, nr 11
Gasztold-Seń P., PRL wobec państw Maghrebu 1970–1989, „Olsztyńskie Studia Afrykanistyczne” 2010, t. 1. Jasina Ł., Emigracja z ZSRR i krajów postradzieckich do Izraela w latach 1989–2008
Zakres i oddziaływanie, Lublin 2008
Kowalska D., „Arabowie proponowali ogromne pieniądze, nikt się nie złamał”. Rola polskich służb w operacji „Most”, „Polska The Times”, 19 X 2013
Kozłowski T., Koniec imperium MSW. Transformacja organów bezpieczeństwa państwa 1989–1990, Warszawa 2019
Kozłowski T., Odbudowa relacji polsko-izraelskich i operacja „Most”, „Studia Polityczne” 2015, nr 40
Kozłowski T., Operacja Dyskrecja. Jak organizowano tranzyt Żydów z ZSRR, „Polityka” 2015, nr 9
Lazin F.A., „We are not one”. American Jews, Israel, and the Struggle for Soviet Jewry, Ann Arbor 2009
Norton A.R., Hezbollah. A Short History, Princeton 2007
Nyzio A., Rakowiecka w remoncie. Transformacja polityki bezpieczeństwa wewnętrznego Polski w latach 1989–1993, Kraków 2020
Piotrowski P., Od konfrontacji do współpracy. Polskie i izraelskie służby specjalne, „Biuletyn IPN” 2005, nr 11
Polityka zagraniczna RP 1989–2002, red. R. Kuźniar, K. Szczepanik, Warszawa 2002
Raviv D., Melman Y., ...A każdy szpieg to książę. Pełna historia wywiadu izraelskiego, tłum. E. Możejko, Warszawa 1993
Ro’i Y., The Jewish Movement in the Soviet Union, Baltimore 2012
Sierańska J., Polityka zagraniczna Polski wobec Izraela po 1989 roku, Toruń 2018
Stosunki dyplomatyczne Polski. Informator, t. 4: Afryka i Bliski Wschód 1918–2009, red. A. Herman-Łukasik, B.Janicka, K. Szczepanik, Warszawa 2010
Thomas G., Szpiedzy Gideona. Tajna Historia Mossadu, tłum. Z. Kunert, Warszawa 2000
Walenciak R., Operacja Most: pomogli tysiącom Żydów, w nagrodę mają obniżone emerytury, „Przegląd” 2020, nr 34
Wilczak D., Most: tajna operacja przerzutu Żydów, Warszawa 2015
Zięba R., Główne kierunki polityki zagranicznej Polski po zimnej wojnie, Warszawa 2010
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Patryk Pleskot, Concepts of the Disinformation of the Foreign Intelligence Services. New Traces in the Structural History of Department II of the Ministry of Internal Affairs after 1956 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 18 (2020)
- Patryk Pleskot, “Burglars from the Security Service”. Penetration Actions of the Counterintelligence of the Polish People’s Republic in the US Consulate in Cracow (1980s) – A Source Sketch , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 20 (2022)
- Patryk Pleskot, The “race” for an agent. Contacts of the special services of the Polish People’s Republic in the case of the recruitment of Zdzisław Rurarz (1953–1962) , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 21 (2023)
- Władysław Bułhak, Patryk Pleskot, Zacharski – A True Story? Marian Zacharski’s Intelligence Activities in the Light of the Materials of Department I of the Ministry of Internal Affairs in the Polish People’s Republic , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 19 (2021)
- Patryk Pleskot, More discipline? Ministry of the Interior officer's crime report from February 1971 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 1(17) (2019)
- Patryk Pleskot, The Case of Grzegorz Przemyk's Death in the Correcpondence of the Polish Episcopate with the Minister of the Interior of the Polish People's Republic (May–June 1983) , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 1(12) (2014)
