Historia ocalenia Rudolfa Grossfelda w trakcie okupacji niemieckiej. Próba rekonstrukcji
Polish-Jewish Studies, Nr. 3 (2022), pages: 165-196
Publication date: 2023-04-05
Abstract
W artykule zrekonstruowano historię ocalenia Rudolfa Grossfelda w czasie niemieckiej okupacji. Celem była odpowiedź na pytania, jaką wiedzę przekazuje relacja ocalałego, podstawowe źródło wykorzystane do analizy, i w jakim stopniu jest ona obiektywna. Poruszono też problematykę niezgodności między przekazami Żydów i Polaków w odniesieniu do okresu II wojny światowej, zastanowiono się nad stosunkiem ludności żydowskiej do duchowieństwa katolickiego i Armii Krajowej oraz relacjami między ratowanymi a pomagającymi im. Przeprowadzone analizy źródłowe mogą być przyczynkiem do dalszych badań nad procesem powojennego dokumentowania stosunków polsko-żydowskich z okresu okupacji.
Literaturhinweise
Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement auf Grund der Summarischen Bevölkerungsbestandsaufnahme am 1. März 1943, Krakau 1943.
Księga adresowa Polski (wraz z W.M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa 1930.
Sprawozdanie Dyrekcji II Państwowego Gimnazjum im. św. Jacka w Krakowie za rok szkolny 1934/5, 1935/6 i 1936/7, Kraków 1937.
Chrzanów. The Life and Destruction of a Jewish Shtetl, red. M. Bochner, New York 1989.
Moskal J., Wspomnienia z Domu na Wzgórzu, Floryda 2018, rkps, w zbiorach autora.
Aleksiun-Mędrzak N., Nielegalna emigracja Żydów z Polski w latach 1945–1947, cz. 2, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 1996, nr 3.
Armia Krajowa i Szare Szeregi obwodu Krzeszowice. Praca zbiorowa grupy byłych członków Szarych Szeregów „Gęstwinów-Miasteczko”, red. T. Gaweł, T. Świecimski, Kraków 2004.
Bielak A., Państwowe Gimnazjum i Liceum im. św. Jacka w Krakowie (1857–1950), „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1980, nr 4 (90).
Borowiec P., Ks. Franciszek Mirek (1893–1970) [w:] Jubileuszowa księga nauk politycznych, red. A. Zięba, Kraków 2015.
Ciura F., Gminy Alwernia i Babice pod okupacją hitlerowskich Niemiec 1939–1945, Kraków 2014.
Domagała J., Wspomnienia okupacyjne powstańca śląskiego, „Zeszyty Historyczne. Stowarzyszenie Żołnierzy Armii Krajowej” 2002, nr 5.
Domański T., Konwersje Żydów na katolicyzm w Generalnym Gubernatorstwie na przykładzie diecezji kieleckiej, „Polish-Jewish Studies” 2021, t. 2.
Falęcki T., Sroka I., Chrzanów w latach okupacji 1939–1945 [w:] Chrzanów. Studia z dziejów miasta, t. 2: Chrzanów współczesny, cz. 1, Chrzanów 1999.
Fujarski A., Kronika miasta Krzeszowic 1939–1945, Krzeszowice 1993.
Gąsowski T., Sytuacja ludności żydowskiej w Polsce w przededniu II wojny światowej [w:] Kościół, Żydzi, jezuici. Wokół pomocy Żydom w czasie II wojny światowej, red. M. Wenklar, Kraków 2021.
Grądzka-Rejak M., „Zapewniają, że szukają tylko Boga i swego zbawienia”. Konwersje wśród Żydów w okupowanym Krakowie w latach 1939–1942 [w:] Kościół, Żydzi, jezuici. Wokół pomocy Żydom w czasie II wojny światowej, red. M. Wenklar, Kraków 2021.
Grądzka-Rejak M., Namysło A., Relacje polsko-żydowskie w okresie II wojny światowej. Kontekst i uwarunkowania [w:] Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie II wojny światowej, red. M. Grądzka-Rejak, A. Namysło, Warszawa 2019.
Kościelniak J., Odpowiedzialność w życiu społecznym jako fundament budowania wspólnoty w ujęciu księdza Franciszka Mirka (1893–1970), „Studia Socialia Cracoviensia” 2014, nr 2 (11).
Kotarba R., Niemiecki obóz w Płaszowie 1942–1945, Warszawa–Kraków 2009.
Kotarba R., Niemiecki obóz w Płaszowie 1942–1945. Przewodnik historyczny, Kraków 2014.
Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ratujący Żydów podczas Holocaustu. Polska, t. 1–2, red. I. Gutman, S. Bender, S. Krakowski, Kraków 2009.
Landau-Czajka A., Syn będzie Lech... Asymilacja Żydów w Polsce międzywojennej, Warszawa 2006.
Libionka D., Powiat miechowski [w:] Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski, t. 2, red. B. Engelking, J. Grabowski, Warszawa 2018.
Ludzie obwodu AK Krzeszowice Z-44, cz. 1, red. T. Gaweł, K. Klocek, Kraków 2002.
Marszalska J.M., Odnowa i trwanie. Klasztor Karmelitów Bosych w Czernej w latach 1900–1945, Warszawa 2020.
Namysło A., Społeczność żydowska Chrzanowa i jej losy w okresie II wojny światowej [w:] Żyli wśród nas. Chrzanowscy Żydzi, red. M. Szymaszkiewicz, Chrzanów 2016.
Pęckowski J., Powiat chrzanowski pod okupacją niemiecką w latach 1939–1945, oprac. H. Czarnik et al., Chrzanów 2014.
Piwowarski S., Okręg Krakowski Służby Zwycięstwu Polski – Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej. Wybrane zagadnienia organizacyjne, personalne i bojowe, Kraków 1994.
Pordes A.D., Grin I., Ich miasto. Wspomnienia Izraelczyków, przedwojennych mieszkańców Krakowa, Warszawa 2004.
Razowski Z., Na cztery świata strony. Losy Żydów chrzanowskich podczas Holokaustu, Chrzanów 2017.
Rączy E., Zagłada Żydów w dystrykcie krakowskim w latach 1939–1945, Rzeszów 2014.
Roth M., Herrenmenschen. Die deutsche Kreishauptleute im besetzten Polen – Karrierewege, Herrschaftspraxis und Nachgeschite, Göttingen 2009.
Ruch oporu 1939–1945 Krzeszowice-Zabierzów w dokumentach, red. W. Skołub, Krzeszowice 2010.
Rzepecki B., Historia kościoła nowogórskiego, Nowa Góra 2020.
Rzepecki B., Nowa Góra. Miasto zapomniane, Nowa Góra 2020.
Rzepecki B., Rody nowogórskie, Nowa Góra 2020.
Siwiec-Cielebon M., Pułk Piechoty Ziemi Wadowickiej. (Z dziejów tradycji i nazwy 12 pułku piechoty), „Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny” 2001, nr 6.
Skibińska A., Źródła do badań nad zagładą Żydów na okupowanych ziemiach polskich.
Przewodnik archiwalno-bibliograficzny, Warszawa 2007.
Stinia M., Rozwój krakowskich gimnazjów państwowych w latach 1867–1918 [w:] Problemy cywilizacyjnego rozwoju Białorusi, Polski, Rosji i Ukrainy od końca XVIII do XXI wieku, red. P. Franaszek, A.N. Nieczuchrin, Kraków 2007.
Swałtek D., Listy Gusty Erlich, „Zagłada Żydów. Studia i materiały” 2009, nr 5.
Szaynok B., Nielegalna emigracja Żydów z Polski – 1945–1947, „Przegląd Polonijny” 1995, z. 2.
Zimmerman J.D., The Polish Underground Home Army (AK) and the Jews: What Postwar Jewish Testimonies and Wartime Documents Reveal, „East European Politics and Societies and Cultures” 2020, t. 34, nr 1.
http://armiakrajowakrzeszowice.eles.pl/?page_id=166
http://armiakrajowakrzeszowice.eles.pl/?page_id=190
http://armiakrajowakrzeszowice.eles.pl/?page_id=2562
http://armiakrajowakrzeszowice.eles.pl/?page_id=3582
http://armiakrajowakrzeszowice.eles.pl/?page_id=956
www.dailytelegraph.com.au/news/my-father-tried-to-kill-me-to-save-our-family-from-hitler/news-story/589b9484f75a7e9184db8a4420ef2c76
www.facebook.com/misholeyhaim/posts/1427935194016164/
https://opowiedziane.ipn.gov.pl/ahm/notacje/24703,Moskal-Janina.html
http://pbc.up.krakow.pl/dlibra/docmetadata?id=2721&from=pubindex&dirids=130&lp=2
https://yvng.yadvashem.org/nameDetails.html?language=en&itemId=5627622&ind=1
List Janiny Cohen, rkps, http://armiakrajowakrzeszowice.eles.pl/?page_id=3582
Pabich M., Peciakowski T., Ks. Franciszek Mirek (1893–1970), https://www.kul.pl/ks-franciszek-mirek,art_81065.html
Lizenz
Copyright (c) 2023 Polish-Jewish Studies
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Keine Bearbeitungen 4.0 International.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcode.pl
Am häufigsten gelesenen Artikel dieser/dieses Autor/in
- Roman Gieroń, Proces Williego Haasego przed Sądem Wojewódzkim w Krakowie w 1951 roku , Polish-Jewish Studies: Nr. 4 (2023)
- Roman Gieroń , Zarys problematyki pomocy udzielanej Żydom podczas okupacji niemieckiej w aktach postępowań karnych wszczętych na podstawie dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 r. na obszarze powojennego województwa krakowskiego , Polish-Jewish Studies: Nr. 2 (2021)
- Roman Gieroń, Akty kolektywnej przemocy antyżydowskiej w Rzeszowie i Krakowie w 1945 roku. Próba porównania w kontekście postępowań karnych , Polish-Jewish Studies: Nr. 4 (2023)
- Roman Gieroń, Refleksje na marginesie wystawy o niemieckich badaniach antropologicznych rodzin żydowskich w Tarnowie w 1942 roku , Polish-Jewish Studies: Nr. 3 (2022)
- Roman Gieroń, „Ofiary wołają do nas o pamięć”. Sprawozdanie z działalności Oddziału IPN w Krakowie w związku z 80. rocznicą rozpoczęcia Aktion „Reinhardt” , Polish-Jewish Studies: Nr. 4 (2023)
- Roman Gieroń, „W domu nazywaliśmy ją Hanką”. Z problematyki udzielania schronienia żydowskim dzieciom przez Polaków po tzw. aryjskiej stronie w dystrykcie krakowskim , Polish-Jewish Studies: Nr. 5 (2024)
- Roman Gieroń, Wstęp , Polish-Jewish Studies: Nr. 5 (2024)
- Wiesława Sotwin, Czy to była trauma? Głos w sprawie psychologicznych kosztów ukrywania Żydów w czasie II wojny światowej , Polish-Jewish Studies: Nr. 5 (2024)