Editorial
Remembrance and Justice, Vol. 38 No. 2 (2021), pages: 13-17
Publication date: 2021-12-31
Abstract
Lata trwania Wielkiej Wojny (1914–1918) pokazały, że każda historia pragnie tego samego, to jest – stać się historią powszechną. Po raz kolejny okazało się, że świat ucieka poza prowincjonalność, lokalność, peryferyjność, perspektywę mniejszościową, jest bowiem systemem powiązań w wymiarze globalnym, który określa się mianem human web. To w ramach Big History rozegrała się także walka o granice II Rzeczypospolitej; walka, której redakcja „Pamięci i Sprawiedliwości” postanowiła poświęcić numer 38. Zachowując poczucie proporcji oraz rejestr tych faktów lokuje się w płaszczyźnie europejskiej, uzupełniając globalny portret epoki. Nawet jeśli tzw. wielkie przyspieszenie z końca wieku XIX kulturowo ominęło ziemie polskie, z procesami politycznymi po 1918 r. już tak nie było. Abdykacja Wilhelma II Hohenzollerna, rezygnacja z udziału w rządach Karola I Habsburga, polityka Rady Komisarzy Ludowych, wojna polsko-bolszewicka, powstania śląskie, zryw wielkopolski, wreszcie decyzje podejmowane podczas paryskiej konferencji pokojowej zmieniały scenerię starego kontynentu, z Polakami jako aktywnymi uczestnikami tej wielkiej dziejowej metamorfozy.
Różne środowiska polityczne w kraju, wykraczając poza ściśle wytyczone ramy programów partyjnych i praktycznych zadań, angażowały się w konstytuowanie niepodległości. Nie tracąc związku z trudnym, empirycznym doświadczeniem ówczesnej społecznej i ekonomicznej rzeczywistości, Józef Piłsudski, Roman Dmowski i inni realizowali marzenie wcześniejszych pokoleń o wolnym państwie, mocno osadzonym terytorialnie. Państwie będącym partnerem dla mocarstw zachodnich, odgrywającym rolę lokalnego lidera. W tym niełatwym okresie pierwszych kilku lat suwerenności rządzący przeprowadzili udaną konsolidację wewnętrzną, podjęli wysiłek świadomego budowania tożsamości, a także skupili zbiorowe uczucia wokół zasadniczej idei, za jaką uważano obronę ojczyzny przed zewnętrznymi wrogami. Racją stanu II RP stała się walka z bolszewikami, następnie koncepcja poszukiwania ładu międzynarodowego, w którym Polska dysponowała określoną pozycją wynikającą z położenia terytorialnego. W tekstach przygotowanych przez cenionych autorów zaprezentowano te aspekty, formujące dzisiaj sposób myślenia Polaków, pokazując rozległość przestrzeni tematycznych łączących się z tytułowym zagadnieniem niniejszego tomu.
License
Copyright (c) 2021 Remembrance and Justice
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Cecylia Kuta, Rafał Łatka, Od redakcji , Remembrance and Justice: Vol. 35 No. 1 (2020)
- Rafał Łatka, Jan Żaryn, Was the Catholic Church in Permanent Opposition to Communist Rule in “People’s” Poland? , Remembrance and Justice: Vol. 35 No. 1 (2020)
- Rafał Łatka, Paweł Skibiński, Cardinal Stefan Wyszyński’s Forgotten 1980 Interview for Le Figaro Magazine , Remembrance and Justice: Vol. 37 No. 1 (2021)
- Rafał Łatka, Main Council of the Polish Episcopate and the Pre-August Opposition (1976–1981) , Remembrance and Justice: Vol. 29 No. 1 (2017)
- Rafał Łatka, Report of the scientific conference, entitled “Stefan Wyszyński towards social resistance and opposition 1945–1981”, Warsaw, 3 April, 2017 , Remembrance and Justice: Vol. 30 No. 2 (2017)
- Rafał Łatka, The Roman Catholic Church in the Breakthrough Years (1987–1989) , Remembrance and Justice: Vol. 33 No. 1 (2019)
- Rafał Łatka, Milena Kindziuk, Ogólnopolska konferencja naukowa „Wiara i patriotyzm. Msze za Ojczyznę bł. ks. Jerzego Popiełuszki. W 100-lecie odzyskania niepodległości”, Warszawa, 18 października 2018 roku , Remembrance and Justice: Vol. 33 No. 1 (2019)
- Rafał Łatka, “Do Not Yield to This Illusory Change of Atmosphere Too Much”. Church–State Relations of 1979–1980 from the Perspective of the Episcopate of Poland , Remembrance and Justice: Vol. 31 No. 1 (2018)
- Rafał Łatka, "Komunistyczna aparat represji wobec Polskiej Prowincji Dominikanów", red. Marek Miławicki, Michał Wenklar, Kraków 2007 [recenzja] , Remembrance and Justice: Vol. 27 No. 1 (2016)
- Rafał Łatka, About Two Agreements – Primate Stefan Wyszyński’s Concept of Modus Vivendi with the Communist Authorities (1949–1956) , Remembrance and Justice: Vol. 42 No. 2 (2023)