Język Polski
English
Français (France)
Italiano
Deutsch
Anti-Jewish Collective Violence in Rzeszów and Cracow in 1945: A Comparison in the Context of Criminal Prosecutions
Polish-Jewish Studies, No. 4 (2023), pages: 254-286
Publication date: 2024-01-03
https://doi.org/10.48261/PJS230409
PDF (Język Polski)
Abstract
This article attempts to compare the course of two acts of collective anti-Jewish violence that occurred in post-war Poland, first in Rzeszów on 11–12 June 1945 and two months later on 11 August in Cracow, and criminal proceedings launched in relation thereto. Actions by law enforcement agencies and the administration of justice, taken in the 1940s and after 1989, are discussed. In the latter period, the Rzeszów and Cracow tumults were investigated by the District Commission for the Investigation of Crimes Against the Polish Nation and later by the Branch Commission for the Prosecution of Crimes Against the Polish Nation.
References
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie, Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie; Wojskowy Sąd Rejonowy w Rzeszowie.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, Wojskowa Prokuratura Okręgowa nr V w Krakowie; Wojskowy Sąd Okręgowy nr V w Krakowie.
Archiwum Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Krakowie, Dokumentacja śledztwa.
Archiwum Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Rzeszowie, Dokumentacja śledztwa.
Kwiek J., Wydarzenia antyżydowskie 11 sierpnia 1945 r. w Krakowie. Dokumenty, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 2001, nr 1.
Cichopek A., Pogrom Żydów w Krakowie 11 sierpnia 1945 r., Warszawa 2000.
Cichopek A., The Cracow Pogrom of August 1945. A Narrative Reconstruction [w:] Contested Memories. Poles and Jews during the Holocaust and Its Aftermath, red. J.D. Zimmerman, New Brunswick 2003.
Cichopek-Gajraj A., Pogromy w Krakowie (Polska) i Topolczanach (Słowacja) w 1945 r. – analiza porównawcza [w:] Pogromy Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, t. 4: Holokaust i powojnie (1939–1946), red. A. Grabski, Warszawa 2019.
Cichopek-Gajraj A., Przemoc antyżydowska w Krakowie w 1918 i 1945 r. Analiza porównawcza [w:] Pytać mądrze. Studia z dziejów społecznych i kulturowych. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Andrzejowi Chwalbie, red. A. Czocher, B. Klich-Kluczewska, Kraków 2020.
Gawron E., Powojenna emigracja Żydów z Polski. Przykład Krakowa [w:] Następstwa zagłady Żydów. Polska 1944–2010, red. F. Tych, M. Adamczyk-Garbowska, Warszawa–Lublin 2011.
Grabski A., Wstęp [w:] Pogromy Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, t. 4: Holokaust i powojnie (1939–1946), red. A. Grabski, Warszawa 2019.
Grądzka-Rejak M., Ocaleni z Zagłady – zarys demograficzny, „Studia nad Totalitaryzmami i Wiekiem XX” 2019, t. 3.
Grinberg D., Wokół idei pogromów. Definicje, główne szkoły interpretacji, źródła nieporozumień [w:] Pogromy Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, t. 3: Historiografia, polityka, recepcja społeczna (do 1939 roku), red. K. Kijek, A. Markowski, K. Zieliński, Warszawa 2019.
Gross J.T., Strach. Antysemityzm w Polsce tuż po wojnie. Historia moralnej zapaści, Kraków 2008.
Kaczmarski K., Antyżydowskie zajścia 1945 [w:] Encyklopedia Rzeszowa, red. Z. Budzyński, Rzeszów 2011.
Kaczmarski K., Pogrom, którego nie było. Rzeszów, 11–12 czerwca 1945 r. Fakty, hipotezy, dokumenty, Rzeszów 2008.
Krzyżanowski Ł., „To było między pierwszą a drugą”. Zabójstwo Róży Berger podczas pogromu w Krakowie 11 sierpnia 1945 r., „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2019, nr 15. Kwiek J., Nie chcemy Żydów u siebie. Przejawy wrogości wobec Żydów w latach 1944–1947, Warszawa 2021.
Kwiek J., Pogrom antyżydowski w Krakowie 11 sierpnia 1945 r. [w:] Pogromy Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, t. 4: Holokaust i powojnie (1939–1946), red. A. Grabski, Warszawa 2019.
Kwiek J., Żydzi, Łemkowie, Słowacy w województwie krakowskim w latach 1945–1949/50, Kraków 1998.
Małecki J.M., Zamieszki w Krakowie w kwietniu 1918 r. Pogrom czy rozruchy głodowe? [w:] The Jews in Poland, t. 1, red. A.K. Paluch, Kraków 1992.
Nijakowski L.M., Rozkosz zemsty. Socjologia historyczna mobilizacji ludobójczej, Warszawa 2013.
Ożóg M.E., Żydzi po wyzwoleniu [w:] Dzieje Rzeszowa, t. 3, red. F. Kiryk, Rzeszów 2001.
Rączy E., Zagłada Żydów w dystrykcie krakowskim w latach 1939–1945, Rzeszów 2014.
Szaynok B., Polska historiografia po 1989 r. na temat pogromów [w:] Pogromy Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, t. 4: Holokaust i powojnie (1939–1946), red. A. Grabski, Warszawa 2019.
Śmietanka-Kruszelnicki R., Pogrom w Kielcach – Podziemie w roli oskarżonego [w:] Wokół pogromu kieleckiego, red. Ł. Kamiński, J. Żaryn, Warszawa 2006.
Tokarska-Bakir J., Cries of the Mob in the Pogroms in Rzeszów (June 1945), Cracow (August 1945) and Kielce (July 1946) as a Source to the History of Mentality, „East European Politics & Societies” 2011, t. 25, nr 3.
Tokarska-Bakir J., Legendy o krwi. Antropologia przesądu, Warszawa 2008.
Tokarska-Bakir J., Okrzyki pogromowe. Szkice z antropologii historycznej Polski lat 1939–1946, Wołowiec 2012.
Wierzbieniec W., Antyżydowskie zajścia 1919 [w:] Encyklopedia Rzeszowa, red. Z. Budzyński, Rzeszów 2011.
Wierzbieniec W., Żydzi rzeszowscy [w:] Encyklopedia Rzeszowa, red. Z. Budzyński, Rzeszów 2011.
Zaremba M., Wielka trwoga. Polska 1944–1947. Ludowa reakcja na kryzys, Warszawa 2012.
License
Copyright (c) 2023 Polish-Jewish Studies
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcode.pl
Most read articles by the same author(s)
- Roman Gieroń, The Story of Rudolf Grossfeld’s Rescue during the German Occupation. A Reconstruction Attempt , Polish-Jewish Studies: No. 3 (2022)
- Roman Gieroń, The Trial of Willi Haase Before the Cracow Voivodeship Court in 1951 , Polish-Jewish Studies: No. 4 (2023)
- Roman Gieroń , OUTLINE OF THE ISSUE OF THE AID PROVIDED TO JEWS DURING THE GERMAN OCCUPATION OF POLAND IN THE FILES OF CRIMINAL PROCEEDINGS INITIATED ON THE BASIS OF THE POLISH COMMITTEE OF NATIONAL LIBERATION DECREE OF 31 AUGUST 1944 IN THE POST-WAR CRACOW VOIVODESHIP* , Polish-Jewish Studies: No. 2 (2021)
- Roman Gieroń, REFLECTIONS ON THE MARGINS OF THE EXHIBITION ABOUT GERMAN ANTHROPOLOGICAL RESEARCH ON JEWISH FAMILIES IN TARNÓW IN 1942 , Polish-Jewish Studies: No. 3 (2022)
- Roman Gieroń, “Lest We Forget The Victims”. Report On The Activity Of The Institute Of National Remembrance Branch In Cracow In Connection With The Eightieth Anniversary Of The Aktion Reinhardt , Polish-Jewish Studies: No. 4 (2023)
- Roman Gieroń, „W domu nazywaliśmy ją Hanką”. Z problematyki udzielania schronienia żydowskim dzieciom przez Polaków po tzw. aryjskiej stronie w dystrykcie krakowskim , Polish-Jewish Studies: No. 5 (2024)
- Roman Gieroń, Wstęp , Polish-Jewish Studies: No. 5 (2024)
- Roman Gieroń, Czy to była trauma? Głos w sprawie psychologicznych kosztów ukrywania Żydów w czasie II wojny światowej , Polish-Jewish Studies: No. 5 (2024)
