'What is in Those Cellars...' Division of the Archival and Evidential Resources of the Communist Ministry of Internal Affairs in 1989–1992. Identification of the Issue (Part II)
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, No. 19 (2021), pages: 804-835
Publication date: 2023-03-29
Abstract
This article is the second part of a study on the division of the archival resource, registries and finding aids of the communist Ministry of Internal Affairs in 1989–1992. While focusing on events between April and September 1990, the paper addresses the functioning of the Commission for Archival Collections of the Ministry of Internal Affairs (April–June 1990). Moreover, the transformation of the archival and registry units structures of the organs of state security and public order, which took place from May to the second half of 1990, has been widely discussed. During this transformation the functions previously performed by the communist ‘C’ Bureau of the Ministry of Internal Affairs were taken over by the Bureau of Registry and Archives of the State Protection Office, the IT Office of the Police Headquarters, the Central Archives of the Ministry of Internal Affairs and the PESEL Department of the Ministry of Internal Affairs. The staffing of the new archival and registry structures of the Ministry of Internal Affairs has also been described.
Keywords
Komisja • MSW • UOP • Policja • BEiA Commission • Ministry of Internal Affairs • Office of State Protection (UOP) • Police • Bureau of Registry and Archives
References
Archiwum Akt Nowych w Warszawie (AAN)
Archiwum IPN w Warszawie (AIPN)
Archiwum Komendy Wojewódzkiej Policji w Lublinie
Archiwum Komendy Wojewódzkiej Policji z siedzibą w Radomiu
Archiwum Zakładowe Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych (AZ NDAP)
Biblioteka Sejmowa
Główne Archiwum Policji
Ewidencja operacyjna i archiwum organów bezpieczeństwa PRL w latach 1944–1990. Zbiór normatywów, red. i oprac. M. Komaniecka-Łyp, Kraków 2017
Historyczno-prawna analiza struktur organów bezpieczeństwa państwa w Polsce Ludowej (1944–1990). Zbiór studiów, red. A. Jusupović i R. Leśkiewicz, Warszawa 2013
„Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”, wydanie specjalne, 6 IV 2010
Służba Bezpieczeństwa wobec przemian politycznych w latach 1988–1990. Region łódzki, wstęp, wybór i oprac. S. Pilarski, Warszawa–Łódź 2009
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 4 września 1990 r. w sprawie zasad stopniowego przekazywania kompetencji i mienia Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa jednostkom Policji i Urzędu Ochrony Państwa (Dz.U., 1990, nr 64, poz. 381)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 lipca 1990 r. w sprawie nadania statutu organizacyjnego Ministerstwu Spraw Wewnętrznych (Dz.U., 1990, nr 49, poz. 288)
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U., 1990, nr 30, poz. 179)
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Urzędzie Ochrony Państwa (Dz.U., 1990, nr 30, poz. 180)
Zarządzenie Szefa Urzędu Ochrony Państwa z dnia 2 października 1997 r. w sprawie organizacji wyodrębnionego archiwum Urzędu Ochrony Państwa (M.P., 1997, nr 76, poz. 723)
https://katalog.bip.ipn.gov.pl
Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Komenda Główna Policji
Komenda Stołeczna Policji w Warszawie
Komenda Wojewódzka Policji w Białymstoku
Komenda Wojewódzka Policji w Gdańsku
Komenda Wojewódzka Policji w Kielcach
Komenda Wojewódzka Policji w Krakowie
Komenda Wojewódzka Policji w Szczecinie
Ministerstwo Edukacji Narodowej
Bereś W., Burnetko K., Gliniarz z „Tygodnika”. Rozmowa z byłym ministrem spraw wewnętrznych Krzysztofem Kozłowskim, Warszawa 1991
Chlasta G., Czterech. Brochwicz. Miodowicz. Niemczyk. Sienkiewicz, Warszawa 2014
Historia z konsekwencjami. Rozmawiają Krzysztof Kozłowski i Michał Komar, Warszawa 2009
Lamparski L., Policja bez tajemnic, Warszawa 1993
Milczanowski A., Jak trafiłem do Urzędu Ochrony Państwa, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”, Wydanie Specjalne, 6 IV 2010, s. 41–48
Trudne początki. Z nadinsp. w st. spocz. Leszkiem Lamparskim, pierwszym Komendantem Głównym Policji po 1989 roku rozmawia Piotr Maciejczak, „Kwartalnik Policyjny. Czasopismo Centrum Szkolenia Policji w Legionowie” 2009, nr 2(8)
Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 3: 1975–1990, red. nauk. P. Piotrowski, Warszawa 2008
Bagieński W., Cenckiewicz S., Woyciechowski P., Konfidenci. Archiwa ujawniają prawdę, wstęp A. Macierewicz, Warszawa 2015
Barszcz A., Głos w sprawie archiwów wyodrębnionych, „Problemy Archiwistyki” 2009, nr 2
Białek S., Brakowanie i niszczenie dokumentacji SB w województwie opolskim w latach 1987–1990. Ustalenia wstępne, „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej” 2009, t. 2
Borysiuk P., Co jest w tych archiwach… Podział zasobu archiwalnego i ewidencyjnego komunistycznego resortu spraw wewnętrznych w okresie 1989–1992. Rozpoznanie zagadnienia (Część I),„Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2020, nr 18
Borysiuk P., Specyfika funkcjonowania archiwów wyodrębnionych w Polsce – aspekty prawno-historyczne i strukturalne. Zarys problematyki [w:] Archiwa wyodrębnione w polskiej sieci archiwalnej. Materiały z XIV Ogólnopolskiego Seminarium Archiwalnego Sekcji Archiwa Zakładowe Stowarzyszenia Archiwistów Polskich, Oddziału w Płocku Stowarzyszenia Archiwistów Polskich i Archiwum Państwowego w Płocku. Płock 28–29 maja 2019 r., red. A. Jabłoński, Szczecin 2020
Bury J., Polska informatyka: informatyka w służbach specjalnych PRL. Analiza kryminalistyczna, Warszawa 2017
Drzymała P., Charakterystyka kartoteki zagadnieniowej na podstawie materiałów Wydziału „C” KWMO w Poznaniu, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2006, nr 1(3)
Galij-Skarbińska S., Model zmiany cywilnych służb specjalnych w Polsce w latach 1989–1990. Powstanie Urzędu Ochrony Państwa, Toruń 2019
Galuba R., Archiwa państwowe w latach 1918–2011. Podstawy prawne działalności, Poznań 2013
Galuba R., Archiwa wyodrębnione w państwie demokratycznym [w:] Toruńskie konfrontacje archiwalne, t. 4: Nowa archiwistyka. Archiwa i archiwistyka w ponowoczesnym kontekście kulturowym, red. W. Chorążyczewski, W. Piasek, A. Rosa, Toruń 2014
Galuba R., Archiwa wyodrębnione. Wybór przepisów z lat 2000–2011, Poznań 2013
Gontarczyk P., Aleksander Kwaśniewski w dokumentach Służby Bezpieczeństwa. Fakty i interpretacje, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2009, nr 1(7)
Grocki M., Konfidenci są wśród nas…, Warszawa b.d. [1992]. Grot D., Ku przeszłości otwartej. Dostępność archiwów państwowych w Polsce
w latach 1918–2014, Warszawa 2015
Jelonek-Litewka K., In Memoriam. Alicja Sokołowska (1942–2015), „Krakowski Rocznik Archiwalny” 2015, t. 21
Konstankiewicz M., Niewęgłowski A., Narodowy zasób archiwalny i archiwa. Komentarz, Warszawa 2016
Kozłowski T., Koniec imperium MSW. Transformacja organów bezpieczeństwa państwa 1989–1990, Warszawa 2019
Kwaśniak M., Elektroniczne bazy danych Służby Bezpieczeństwa, „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej” 2014, t. 7
Leśkiewicz R., Formalno-prawne aspekty powstania Urzędu Ochrony Państwa [w:] Urząd Ochrony Państwa 1990–2002: 25 lat UOP ABW, 6 kwietnia 2015, red. Z. Nawrocki i in., Warszawa 2015
Leśkiewicz R., Od Służby Bezpieczeństwa do Urzędu Ochrony Państwa, „Dzieje Najnowsze” 2016, nr 1
Mącior-Majka B., Kudra R., Struktura i kadra kierownicza UOP [w:] Urząd Ochrony Państwa 1990–2002: 25 lat UOP ABW, 6 kwietnia 2015, red. Z. Nawrocki i in., Warszawa 2015
Milczanowski P., Specyfika struktury organizacyjnej Archiwum MSW [w:] Wokół teczek bezpieki. Zagadnienia metodologiczno-źródłoznawcze, red. F. Musiał, wyd. 2, Kraków 2015
Perzyna P., Problematyka rozpoznania struktury zasobu i zespołowości akt cywilnych organów bezpieczeństwa państwa oraz ich informatycznego zapisu, „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej” 2009, t. 2
Ruzikowski T., Zarys historii Zintegrowanego (Zautomatyzowanego) Systemu Kartotek Operacyjnych resortu spraw wewnętrznych, „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej” 2010, t. 3
Szczęch R., Komendanci wojewódzcy MO/szefowie WUSW i ich zastępcy ds. Służby Bezpieczeństwa w Krakowie w latach 1957–1990 [w:] Strażnicy sowieckiego imperium. Urząd Bezpieczeństwa i Służba Bezpieczeństwa w Małopolsce, red. F. Musiał, M.Wenklar, Kraków 2009
Wyrozumska B., Zbigniew Perzanowski (22 X 1922 – 3 II 1999), „Studia Źródłoznawcze” 2000, t. 37
Zieliński A., Grzegorz Jakubowski (1954–2001), „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2011, nr 4
Zieliński A., Grzegorz Jakubowski (1954–2001). Dyrektor Centralnego Archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, pierwszy dyrektor Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów Instytutu Pamięci Narodowej. Sylwetka praktyka [w:] Wkład archiwistów warszawskich w rozwój archiwistyki polskiej. Zbiór studiów poświęconych warszawskiemu środowisku archiwalnemu, red. nauk. A. Kulecka, Warszawa 2012
fed, Akta pełne historii, „Gazeta Wyborcza”, 20 VI 1990
Jach [J.Jachowicz], Co jest w tych piwnicach, „Gazeta Wyborcza”, 3 IV 1990
Jachowicz J., Dwudziestu sprawiedliwych, „Gazeta Wyborcza”, 21 VIII 1990
Jach [J.Jachowicz], Zeszli do piwnic MSW, „Gazeta Wyborcza”, 13–16 IV 1990
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Piotr Borysiuk, The Bureau “C” of the Ministry of the Interior and the Supreme Directorate of State Archives 1976-1990. Interactions and dependencies , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 21 (2023)
- Piotr Borysiuk, What is There in Those Archives... An Exploration of the Allocation of the Records and Archives of the Communist Interior Apparatus in 1989–1992 (Part I) , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 18 (2020)
- Piotr Borysiuk, The Issue of the Liquidation of the Office for Combating Economic Crimes of the Citizens’ Militia Headquarters in the Period 1989–1990 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 20 (2022)
- Piotr Borysiuk, The Problem of the Merger of the Investigation Bureau of the Citizens’ Militia Headquarters with the Investigation Bureau of the Ministry of the Interior during the Transformation of the Ministry of Interior in 1989–1990 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 20 (2022)