Język Polski
English
Przykład wymiany informacji pomiędzy MSW WRL i MBP NRD w zakresie obrony przed dywersją ideologiczną
Bogusław Wójcik
https://orcid.org/0000-0001-8886-9787
Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Rzeszowie
Biogram(ur. 1967), doktor nauk humanistycznych, główny specjalista w Oddziałowym Biurze Badań Historycznych IPN w Rzeszowie, wykładowca w Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie. Opublikował m.in.: Młodzież antysystemowa w Polsce południowo-wschodniej w latach 1957– 1989 (2016); Represje aparatu komunistycznego wobec PSL na Rzeszowszczyźnie w latach 1945–1949 (2010); Niepodległościowe organizacje młodzieżowe na Rzeszowszczyźnie w latach 1944–1956 – w świetle dokumentów (2009)
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, Nr 20 (2022), strony: 745-764
Data publikacji: 2023-03-29
https://doi.org/10.48261/arprl222024
PDF
Abstrakt
Współpraca struktur wywiadowczych państw socjalistycznych zajmujących się rozpoznaniem działalności tzw. ośrodków dywersji ideologicznej i jej neutralizacją od połowy lat siedemdziesiątych XX w. nabrała nowego, sformalizowanego charakteru. Prezentowane dokumenty wskazują na wymianę informacji w tym zakresie pomiędzy Ministerstwem Bezpieczeństwa Państwowego Niemieckiej Republiki Demokratycznej oraz Ministerstwem Spraw Wewnętrznych Węgierskiej Republiki Ludowej. W jednym z nich określono Centre for the Study of Religion and Communism, potocznie nazywane Keston College, jako antykomunistyczną organizację kościelną mającą „największe znaczenie” w krajach anglosaskich. Ośrodek ten został założony w 1969 r. w Wielkiej Brytanii z inicjatywy Michaela Bourdeaux, sir Johna Lawrence’a, Leonarda Schapiro i Petera Reddawaya. Pracownicy i współpracownicy Keston College za sprawą przygotowywanych serwisów informacyjnych, wydawanych periodyków, ekspertyz i wydawnictw książkowych, a także organizowanych konferencji i spotkań wpływali na zmianę świadomości społeczeństw państw zachodnich na temat wolności religijnej w ZSRS i jego krajach satelickich, a także wspierali działalność powstających tam grup dysydenckich. Prezentowanie w ramach tych działań „głosu pozbawionych głosu” wpływało nie tylko na zmianę oceny sytuacji społeczności żyjących za żelazną kurtyną, lecz także na poszerzanie sfery wolności obywatelskich w realiach funkcjonowania państw komunistycznych.
Słowa kluczowe
wymiana informacji pomiędzy agencjami wywiadowczymi NRD i WRL • dywersja ideologiczna • Centre for the Study of Religion and Communism • Keston College information exchange between GDR and HPR intelligence agencies • ideological diversion • Centre for the Study of Religion and Communism • Keston College
Bibliografia
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (AIPN)
Bundesbeauftragter für die Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes der ehemaligen Deutschen Demokratischen Republik (BStU) – obecnie
Bundesarchiv (BArch)
Bagieński W., Antykomunistyczna „dywersja ideologiczna” jako zagrożenie dla PRL [w:] Antykomunizm Polaków w XX wieku, red. P. Kardela, K. Sacewicz, Białystok–Olsztyn–Warszawa 2019
Bagieński W., Wydział XI Departamentu I MSW i kierunki działania wywiadu w walce z opozycją w latach 80. [w:] Konfidenci, red. W. Bagieński, S. Cenckiewicz, P. Woyciechowski, Warszawa 2015
Baráth M., Some Aspects of the Cooperation between the Hungarian and Soviet Intelligence Services, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2020, nr 18
Bourdeaux M., One Word of Truth. The Cold War Memoir of Michael Bourdeaux and Keston College, London 2019
Gieseke J., Stasi. Historia 1945–1990, tłum. A. Kożuch, Kraków 2010
Glaeser A., The Secret Police, the Opposition, and the End of East German Socialism, Chicago–London 2011
Hurst M., British Human Rights Organizations and Soviet Dissent, 1965–1985, London 2017
Robertson J., Be Our Voice. The Story of Michael Bourdeaux and Keston College, London 1984
Schwan H., Erich Mielke. Żywot w służbie Stasi, tłum. M. Pindel, Warszawa 2001
Selvage D., Defining the Ideological „Enemy”. The KGB’s Reports on „Trends in the Tactics of the Enemy for Conducting Ideological Subversion”, 1974–1988, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2020, nr 18
Tantzscher M., Die Stasi und ihre geheimen Brüder. Die internationale geheimdienstliche Kooperation des MfS [w:] Diktaturen in Europa im 20. Jahrhundert – der Fall DDR, oprac. H. Timmermann, Berlin 1996
Vilemarest P. de, Stasi Markusa Wolfa. Niemiecka wojna domowa 1945–1991, tłum. J. Targalski, Warszawa 1997
Voices of the Voiceless. Religion, Communism, and the Keston Archive, red. J. de Graffenried, Z. Knox, Waco 2019
Wójcik B., Informacja dotycząca Keston College opracowana w Wydziale XI Departamentu I MSW, „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej” 2019, nr 12
Wójcik B., Keston College a wolność religijna za żelazną kurtyną, „Biuletyn IPN” 2019, nr 10
Wójcik B., Znaczenie infogeopolityki dla zmian systemowych w Europie Środkowo-Wschodniej na przykładzie działalności Keston College w latach 1969–1989 [w:] W stulecie powrotu odrodzonego państwa polskiego na mapę Europy i świata. Polska myśl geopolityczna i sprawy międzynarodowe w XX wieku, red. D. Iwaneczko, B. Wójcik, Rzeszów 2020
https://digitalcollections-baylor.quartexcollections.com
https://www.bundesstiftung-aufarbeitung.de
https://www.richardwurmbrandfoundation.com
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Bogusław Wójcik, Młodzieżowa Organizacja Konspiracyjna (1959-1962). Ideowy bunt w czasie „małej stabilizacji” , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(17) (2019)
