Język Polski
English
Geneza, struktura organizacyjna, zadania oraz metody pracy Zarządu Polityczno-Wychowawczego MSW (1981–1989)
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, Nr 22 (2024), strony: 160-177
Data publikacji: 2025-02-04
https://doi.org/10.48261/arprl242205
PDF
Abstrakt
Skala zmian dotyczących postaw i przekonań funkcjonariuszy i pracowników MSW na przełomie lat 1980 i 1981 oraz ich intensywność wzbudziła poważne zaniepokojenie zarówno wśród kierownictwa resortu, jak i w ogóle rządzących. W tych okolicznościach powołanie Zarządu Polityczno-Wychowawczego MSW stało się swoistą światopoglądową akcją ratunkową, która miała ocalić członków formacji stojącej na straży zdobyczy socjalizmu przed zgubnym wpływem narastającej w polskim społeczeństwie świadomości, że narzucony mu po 1945 r. system polityczny i ideały socjalistyczne stały się przeżytkiem. ZPW nie mógł przeciwdziałać tym tendencjom, nie potrafił ani poprawić marki MSW na zewnątrz, ani wzbudzić odpowiedniej motywacji czy też kształtować właściwej świadomości klasowej funkcjonariuszy, żołnierzy i pracowników resortu. Na początku 1989 r. również w tej grupie zawodowej mało już kto wierzył w skuteczność socjalistycznych recept na życie w dostatku i ładzie społecznym. W artykule omówiono okoliczności utworzenia ZPW, jego strukturę organizacyjną i niektóre aspekty funkcjonowania.
Słowa kluczowe
Zarząd Polityczno-Wychowawczy MSW • Służba Polityczno-Wychowawcza MSW • funkcjonariusze • żołnierze i pracownicy cywilni MSW Political and Educational Directorate of the Ministry of Internal Affairs • Political and Educational Service of the Ministry of Internal Affairs • officers • soldiers and civilian employees of the Ministry of Internal Affairs
Bibliografia
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (AIPN).
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie (AIPN Rz).
Ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, DzU 2016, poz. 2270.
Ustawa z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów, DzU 2006, nr 218, poz. 1592.
Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 3: 1975–1990, red. P. Piotrowski, Warszawa 2008.
Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL w walce z Kościołem katolickim 1944–1990. W świetle dokumentów MSW, Warszawa 2000.
Historyczno-prawna analiza struktur organów bezpieczeństwa państwa w Polsce Ludowej (1944– 1990), red. A. Jusupović, R. Leśkiewicz, Warszawa 2013.
Kozłowski T., Koniec imperium MSW. Transformacja organów bezpieczeństwa państwa 1989–1990, Warszawa 2019.
Majchrzak G., Rozpracowanie organów kierowniczych NSZZ „Solidarność” przez Służbę Bezpieczeństwa 1980–1982, Warszawa 2021.
Piecuch H., Pożoga. W. Jaruzelski nigdy tego nie powie, Warszawa 1996.
Piotrowski P., Struktury Służby Bezpieczeństwa MSW 1975–1990,„Pamięć i Sprawiedliwość” 2003, nr 1 (3).
Pleskot P., W cieniu centrali. Struktury pionu SB Komendy Stołecznej MO i Stołecznego Urzędu Spraw Wewnętrznych w latach 1975–1990, Warszawa 2018.
Rokicki K., Listy i skargi na działalność MSW w latach sześćdziesiątych, siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku w analizach Biura Skarg i Wniosków MSW, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2013, nr 1 (21).
Wicenty D., Zgniłe jabłka, zepsute skrzynki i złe powietrze. Dysfunkcje w Służbie Bezpieczeństwa w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku, Gdańsk–Warszawa 2018.
Widacki J., Czego nie powiedział generał Kiszczak, Warszawa 1992.
Wójcik B., W trosce o moralność służb – standardy etyczne MSW i ich realizacja przez funkcjonariuszy SB i MO ze szczególnym uwzględnieniem pionu śledczego [w:] Piony śledcze aparatu bezpieczeństwa publicznego (1944–1990), red. M. Dźwigał, P. Skubisz, Warszawa–Szczecin 2017.
Zybertowicz A., Niewidoczna władza: komunistyczne państwo policyjne w Polsce lat osiemdziesiątych [w:] Skryte oblicze systemu komunistycznego. U źródeł zła…, red. R. Bäcker et al., Warszawa 1997.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Bogusław Wójcik, Służba, życie rodzinne oraz pozycja społeczna funkcjonariuszy, żołnierzy i pracowników Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL w ujęciu Biuletynu Zarządu Polityczno-Wychowawczego MSW , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 22 (2024)
- Bogusław Wójcik, Przykład wymiany informacji pomiędzy MSW WRL i MBP NRD w zakresie obrony przed dywersją ideologiczną , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 20 (2022)
- Bogusław Wójcik, Młodzieżowa Organizacja Konspiracyjna (1959-1962). Ideowy bunt w czasie „małej stabilizacji” , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(17) (2019)
Podobne artykuły
- Bogusław Wójcik, Służba, życie rodzinne oraz pozycja społeczna funkcjonariuszy, żołnierzy i pracowników Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL w ujęciu Biuletynu Zarządu Polityczno-Wychowawczego MSW , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 22 (2024)
Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.
