Visualizza N. 6 (2025)

N. 6 (2025)

ISSN:
2719-4086

eISSN:
2957-1413
Section: Studia

Udział sił policyjnych w prześladowaniu i eksterminacji Żydów w Tarłowie w latach 1939-1944

Polish-Jewish Studies, N. 6 (2025), pages: 130-199

Publication date: 2025-11-17

https://doi.org/10.48261/PJS250605

Abstract

W artykule opisano udział formacji policyjnych powołanych przez niemieckie władze okupacyjne w kontrolowaniu, szykanowaniu i eksterminacji Żydów w miejscowości Tarłów w dystrykcie radomskim Generalnego Gubernatorstwa. Tekst zawiera informacje biograficzne na temat członków formacji policyjnych narodowości niemieckiej, polskiej i żydowskiej. Ofiarami ich działań było 1500–1700 Żydów zamieszkałych w Tarłowie, a także około 500–700 Żydów zmuszonych do osiedlenia się tu od października 1939 do września 1942 r. w następstwie niemieckiej polityki prześladowań ludności żydowskiej oraz około 5000 Żydów z sąsiednich miejscowości zgromadzonych w Tarłowie we wrześniu i październiku 1942 r. 19 października 1942 r. około 7000 Żydów stłoczonych w tarłowskim getcie deportowano do ośrodka zagłady natychmiastowej Treblinka II i tam zamordowano.


Archiwum Federalne w Ludwigsburgu (Bundesarchiv Ludvigsburg).

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.

Archiwum Państwowe w Kielcach, Starostwo Powiatu Iłżeckiego (2680); Urząd Wojewódzki Kielecki (1919–1939) (100).

Archiwum parafii rzymskokatolickiej pw. Świętej Trójcy w Tarłowie, Wspomnienia ks. Jana Madejskiego.

Archiwum Urzędu Gminy w Tarłowie, Księga Urzędu Stanu Cywilnego dla wyznań niechrześcijańskich za rok 1942.

Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie, Zespół akt Żydowskiej Samopomocy Społecznej, 211, t. 1014; Relacje, 301, t. 1067, Relacja Estery Gold.

Centralne Archiwum Wojskowe w Rembertowie, 845/63/111, Akta osobowe Michała Kuncmana.

Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Relacja nr 483 Anny Kołsuty z d. Tomalskiej.

Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement auf Grund der Summarischen Bevölkerungsbestandsaufnahme am 1. März 1943, Krakau 1943.

Okupacja i ruch oporu w dzienniku Hansa Franka 1939–1945, Warszawa 1972.

Trial of the Major War Criminals before the International Military Tribunal, vol. 31, Nürnberg 1948.

„Verordnugsblatt des Generalgouverners für die besetzten Polnischen Gebiete”, 30 XI 1939, nr 2.

Niezgodziński M.E., Szczęściu trzeba pomagać! Kronika Kompanii Armii Krajowej „Tarłów”, Łódź 2007.

Browning Ch.R., Pamięć przetrwania. Nazistowski obóz pracy oczami więźniów, tłum. H. Pustuła-Lewicka, Wołowiec 2012.

Hempel A., Pogrobowcy klęski. Rzecz o policji „granatowej” w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945, Warszawa 1990.

Libionka D., Leociak J., 75. rocznica akcji „Reinhardt”, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2017, nr 13.

Młynarczyk J.D., Judenmord in Zentralpolen. Der Distrikt Radom im Generalgouvernement 1939–1945, Darmstadt 2007.

Piątkowski S., Dni życia, dni śmierci. Ludność żydowska w Radomiu w latach 1918–1950, Warszawa 2006.

Piątkowski S., Rodzina żydowska w okupowanym Radomiu [w:] Rodzina żydowska 1939–1945. Wybrane zagadnienia, red. M. Grądzka-Rejak, K. Zieliński, Warszawa–Kraków 2024.

Rutkowski A., Martyrologia, walka i zagłada ludności żydowskiej w dystrykcie radomskim podczas okupacji hitlerowskiej, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 1955, nr 3/4.

Urbański K., Zagłada Żydów w dystrykcie radomskim, Kraków 2004.

Wójcik E., Rogowski P., Wybrane dokumenty do dziejów polnische Polizei z zasobu byłej Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce [w:] Policja granatowa w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, red. T. Domański, E. Majcher-Ociesa, Kielce–Warszawa 2019.

                            Visualizza N. 6 (2025)

N. 6 (2025)

ISSN:
2719-4086
eISSN:
2957-1413

Data publikacji:
2025-11-17

Dział: Studia