Żydzi w sprawach karnych przed Sądem Okręgowym w Kielcach w latach 1939–1941 – przyczynek do relacji polsko-żydowskich w okresie okupacji niemieckiej
Polish-Jewish Studies, Nr 3 (2022), strony: 261-321
Data publikacji: 2023-04-05
Abstrakt
W okresie II wojny światowej na części ziem polskich, nazwanych przez niemieckie władze Generalnym Gubernatorstwem, istniał dualizm sądowniczy. Z jednej strony działały sądy niemieckie, a z drugiej rozpoczęły działalność tzw. sądy polskie – grodzkie, okręgowe i apelacyjne, które wydawały wyroki w imieniu prawa. Artykuł na podstawie zachowanych akt Sądu Okręgowego w Kielcach pokazuje praktykę orzeczniczą tegoż sądu w latach 1939–1941 w sprawach karnych, w których oskarżonymi lub pokrzywdzonymi byli Żydzi. Do tekstu dołączono cztery dokumenty źródłowe, zawierające wyroki oraz akty oskarżenia.
Bibliografia
Czapska M., Szabat B., Eugeniusz Nawroczyński (1881–1942) – kielecki adwokat i działacz społeczny, „Palestra Świętokrzyska” 2011, nr 17–18.
Czapska M., Szabat B., Zięba J., Adwokatura Świętokrzyska. Zarys dziejów od początku XIX wieku, Kielce 2013.
Czocher A., Drobna przestępczość pospolita w okupowanym Krakowie na podstawie akt więźniów więzienia przy ul. Senackiej (tzw. więzienia św. Michała) z lat 1939–1945, „Polska pod Okupacją 1939–1945” 2019, t. 3.
Domański T., Pierwszy rok okupacji niemieckiej Kielc [w:] Życiorysy niepokornych, t. 1: Stefan Artwiński (1863–1939), red. M. Jedynak, P. Wolańczyk, Kielce 2021.
Domański T., Prześladowanie Żydów na obszarach prowincjonalnych Kreis Kielce w latach 1939–1941, „Res Historica” [w druku].
Grabowski J., Żydzi przed obliczem niemieckich i polskich sądów w dystrykcie warszawskim Generalnego Gubernatorstwa 1939–1942 [w:] Prowincja noc. Życie i zagłada w dystrykcie warszawskim, red. B. Engelking, J. Leociak, D. Libionka, Warszawa 2007.
Hempel A., Pogrobowcy klęski. Rzecz o policji „granatowej” w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945, Warszawa 1990.
Korkuć M., Niemiecka Polnische Polizei. Historyczny i państwowo-prawny kontekst funkcjonowania granatowej policji w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945 [w:] Policja granatowa w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, red. T. Domański, E. Majcher-Ociesa, Kielce–Warszawa 2019.
Massalski A., Meducki S., Kielce w latach okupacji hitlerowskiej 1939–1945, Wrocław–Warszawa–Kraków 2007.
Mielnik H., Prawo sprawdzenia prawomocnych orzeczeń sądów polskich (nieniemieckich) w Generalnym Gubernatorstwie w okresie II wojny światowej. Orzecznictwo Wyższego Sądu Niemieckiego w Radomiu, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2020, z. 1.
Piątkowski S., Bandytyzm i inne formy przestępczości kryminalnej na obszarach wiejskich Generalnego Gubernatorstwa na początku okupacji (październik 1939– maj 1941 r.), „Polska pod Okupacją 1939–1945” 2015, t. 1.
Piątkowski S., Radom w latach wojny i okupacji niemieckiej 1939–1945, Lublin–Warszawa 2018.
Piątkowski S., Sędziowie sądów powszechnych regionu radomskiego w latach 1917–1945. Noty biograficzne, Radom 2008.
Piątkowski S., Zapomniane ofiary. O przestępcach kryminalnych i ich losach w Radomskiem w pierwszym roku okupacji hitlerowskiej [w:] Społeczeństwo i kultura w regionie świętokrzyskim w XIX i XX wieku, red. U. Oettingen, J. Szczepański, Kielce 2009.
Racine Asselin M.D., „Justice as Witness: Jews Facing Polish Courts During the German Occupation (1939–1942)”, Ottawa 2021, mps pracy doktorskiej.
Rogowski P., Wójcicka E., Kielce i powiat kielecki pod rządami Eduarda Jedamczika i Huberta Rottera na przełomie 1939 i 1940 roku, „Świętokrzyskie Studia Archiwalno-Historyczne” 2019, t. 8.
Sworzeń M., Sędziowie w podbitym kraju. Oficjalne sądownictwo polskie w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945, „Zeszyty Historyczne” 1999, z. 128.
Szulczyński A., Sądownictwo polskie w Generalnym Gubernatorstwie, Warszawa 2020.
Urbański K., Organizacja życia mieszkańców okupowanych Kielc [w:] Kielce przez stulecia, red. J.L. Adamczyk i in., Kielce 2014.
Wiatr E., Na marginesie funkcjonowania sądów polskich w Generalnym Gubernatorstwie. Przypadek Majera Wolberga, „Zagłada Żydów. Studia i materiały” 2015, nr 11.
Wrzyszcz A., Nadzór Hansa Franka nad sądownictwem w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, „Miscellanea Historico-Juridica” 2015, t. 14, z. 2.
Wrzyszcz A., O organizacji okupacyjnego sądownictwa polskiego w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, „Zeszyty Majdanka” 1992, t. 14.
Wrzyszcz A., Okupacyjne sądownictwo niemieckie w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945. Organizacja i funkcjonowanie, Lublin 2008.
Wrzyszcz A., Sądownictwo polskie w generalnym Gubernatorstwie. Refleksje o najnowszej książce Andrzeja Szulczyńskiego, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2021, nr 3.
Wrzyszcz A., Tworzenie okupacyjnego wymiaru sprawiedliwości w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1940, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2003, t. 8.
Wrzyszcz A., Sądy na ziemiach polskich w czasie okupacji niemieckiej (1939–1945). Najnowsze opracowanie tematu, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2020, t. 23.
Wrzyszcz A., Ustrój i prawo w Generalnym Gubernatorstwie w poglądach prawników niemieckich na łamach czasopisma „Deutsches Recht” w czasie II wojny światowej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia” 2019, t. 66, z. 1.
Adamczyk E. „Wiktor”, Mój udział w kontrwywiadzie Armii Krajowej, Warszawa 2007.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Polish-Jewish Studies
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcode.pl
Inne teksty tego samego autora
- Tomasz Domański , Konwersje Żydów na katolicyzm w Generalnym Gubernatorstwie na przykładzie diecezji kieleckiej , Polish-Jewish Studies: Nr 2 (2021)
- Tomasz Domański, Correcting the Picture, Continued. , Polish-Jewish Studies: Nr 3 (2022)
- Tomasz Domański, Proces z dekretu sierpniowego policjantów granatowych z Wodzisławia oskarżonych o popełnienie zbrodni na Żydach , Polish-Jewish Studies: Nr 1 (2020)
- Tomasz Domański, Alicja Gontarek, Ujęcia i modele badawcze zjawiska pomocy udzielanej Żydom przez Polaków na okupowanych ziemiach polskich. Przegląd stanowisk polskich i polsko-żydowskich historyków , Polish-Jewish Studies: Nr 5 (2024)
- Tomasz Domański, W stronę bezkontekstowości. Garść refleksji na temat wystawy „Byli sąsiadami. Ludzkie wybory i zachowania w obliczu Zagłady” , Polish-Jewish Studies: Nr 5 (2024)
- Tomasz Domański, Niemiecka Aktion „Reinhardt” w działalności naukowej, edukacyjnej i memoratywnej Instytutu Pamięci Narodowej – sprawozdanie w związku z obchodami 80. rocznicy , Polish-Jewish Studies: Nr 5 (2024)