Język Polski
English
Wspomnienia kpt. Stefana Paluszkiewicza, kierownika Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego we Wrocławiu (1945–1946) zastępcy szefa Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Bydgoszczy (1946–1947) w Wrocławiu (1947–1950)
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, Nr 1(13) (2015), strony: 531-595
Data publikacji: 2023-03-28
PDF
Abstrakt
Wspomnienia Stefana Paluszkiewicza, napisane pod koniec lat siedemdziesiątych w celach agitacyjno-popularyzacyjnych na potrzeby Biura Historycznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, stanowią interesujące źródło historyczne z kilku powodów. Paluszkiewicz rozpoczął wspomnienia od prezentacji swej młodości i życia dojrzałego w Polsce międzywojennej oraz w okresie okupacji hitlerowskiej, co miało w autorskim założeniu stanowić czytelne wyjaśnienie jego stanowiska wobec powojennej rzeczywistości. Wydarzenia z lat 1945–1950 (przede wszystkim 1945 r.) zostały spisane przez osobę, która w tym czasie sprawowała kierownicze funkcje w aparacie bezpieczeństwa publicznego szczebla powiatowego (Włocławek) i wojewódzkiego (Bydgoszcz, Wrocław). Dzięki temu możemy poznać motywy, okoliczności i uwarunkowania towarzyszące podejmowaniu decyzji dotyczących działań operacyjnych policji politycznej, których nie sposób zrekonstruować na podstawie zachowanej dokumentacji sprawozdawczej i operacyjno-śledczej jednostek UB kierowanych przez Paluszkiewicza. Prezentowana relacja pozwala zrozumieć funkcjonujące w Polsce w pierwszych latach po wojnie mechanizmy i kryteria doboru kadr do UB (znaczenie wzajemnych powiązań i znajomości, przedwojenna działalność komunistyczna), rolę radzieckich doradców w edukacji pierwszych pracowników UB, proces tworzenia komórki partyjnej PPR, współpracę z MO i zarysowujący się już wówczas dominujący wpływ UB na milicję. Autor wspomnień porusza także zagadnienia związane z realizacją reformy rolnej i amnestią oraz z relacjami z duchowieństwem katolickim, przedstawicielami PSL czy ludnością cywilną. Istotnym walorem prezentowanego tekstu jest możliwość poznania mentalności autora wspomnień, jego przekonań politycznych, ocen i postaw.
Słowa kluczowe
Stefan Paluszkiewicz • PUBP Włocławek • WUBP Bydgoszcz • WUBP Wrocław • Jerzy Gadzinowski • Ryszard Buczkowski • Stanisław Solecki alias Gałęzowski • bp Karol Radoński • Leopold Jan Kronenberg • Yvonne Bassaler • rural reform • Home Army Kuyavian Territory Regiment Stefan Paluszkiewicz • PUBP Włocławek • WUBP Bydgoszcz • WUBP Wrocław • Stanisław Solecki vel Gałęzowski • Ryszard Buczkowski • Jerzy Gadzinowski • bp Karol Radoński • Leopold Jan Kronenberg • Yvonne Bassaler • reforma rolna • Pułk Ziemi Kujawskiej AK
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Piotr Rybarczyk, Szkolenie funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa i porządku publicznego PRL w latach 1956–1989 (na przykładzie województwa bydgoskiego) , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(15) (2017)
- Piotr Rybarczyk, Działalność aparatu bezpieczeństwa publicznego w zakresie operacyjnego zabezpieczenia placówek pocztowych na terenie województwa pomorskiego (bydgoskiego) w latach 1945–1956 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(8-9) (2011)
- Piotr Rybarczyk, Renovatio ficta? Przeobrażenia strukturalno-organizacyjne i kadrowe Służby Bezpieczeństwa w województwie bydgoskim w latach 1956–1957 (przegląd zagadnień) , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(14) (2016)
- Piotr Rybarczyk, „... każdego kleryka w milicji będziemy pędzić!” Zwalczanie praktyk religijnych wśród funkcjonariuszy KW MO w Bydgoszczy po Październiku '56 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(6) (2008)
