Język Polski
English
Legal Assumptions and Guidelines for Personnel Review and Assessment in the Central Administration of the Polish People’s Republic in 1982
Paweł Skubisz
https://orcid.org/0000-0002-8505-6219
Instytut Pamięci Narodowej
BioPaweł Skubisz (b. 1977) – Dr., historian, University of Szczecin graduate, currently at the Institute of National Remembrance in Warsaw Historical Research Office, member of the editorial board of periodical Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989. His research interests focus on the recent history of Poland, particularly the military history of the Second Polish Republic, the Communist apparatus of repression in the Polish People’s Republic, and intelligence, counterintelligence and border-protection formations.
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, No. 23 (2025), pages: 585-633
Publication date: 2025-12-23
https://doi.org/10.48261/ARPRL252321
PDF (Język Polski)
Abstract
The study contains an edition of source documents concerning the review and assessment of personnel in the central administration of the Polish People’s Republic during martial law in 1982–1983. It outlines the legal basis and guidelines for personnel verification, which formed part of the systemic repression carried out by the party authorities, the security apparatus and the Polish People’s Army against civil servants supporting the democratic opposition. The most important document included in this edition is the previously unpublished Order No. 5 of the Prime Minister of 12 February 1982 on the Review and Evaluation of Personnel in the Supreme and Central Offices of the State Administration, with its appendices. The edition of documents is preceded by a critical introduction discussing the origins of the issue and the consequences of the personnel review.
References
Archiwum Akt Nowych (AAN).
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (AIPN).
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych (AMSZ).
Archiwum Rady Ministrów (ARM).
PZPR a Solidarność 1980–1981. Tajne dokumenty Biura Politycznego, wstęp T. Kozłowski, Warszawa 2013.
Stan wojenny w dokumentach władz PRL (1980–1983), wybór, wstęp i oprac. B. Kopka, G. Majchrzak, Warszawa 2001.
Kosobudzki T. [Z. Kacpura], MSZ od środka, Warszawa 1990.
Brzeziński P., Zapomniani dygnitarze. Pierwsi sekretarze Komitetu Wojewódzkiego PPR/PZPR w Gdańsku w latach 1945–1990. Szkice biograficzne, Gdańsk 2013.
Cenckiewicz S., Długie ramię Moskwy. Wywiad wojskowy Polski Ludowej 1943–1991 (wprowadzenie do syntezy), Poznań 2011.
Gasztold P., Towarzysze z betonu. Dogmatyzm w PZPR 1980–1990, Warszawa 2019.
Janowski W., Kochański A., Informator o strukturze i obsadzie personalnej centralnego aparatu PZPR 1948–1990, red. K. Persak, Warszawa 2000.
Korejwo M., Oddziaływanie PZPR na aparat administracji państwowej [w:] Partia komunistyczna w Polsce. Struktury, ludzie, dokumenty, red. D. Magier, Lublin – Radzyń Podlaski 2012.
Kozłowski T., Polityczne sterowanie systemem wymiaru sprawiedliwości PRL po 1956 r. Casus funkcjonowania „zespołów” do spraw procesów politycznych w latach 1964–1982, „Dzieje Najnowsze” 2015, z. 4.
Królikowski J., Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, t. 2, Toruń 2010.
Ligarski S., Majchrzak G., Czystki w środowisku dziennikarskim, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2011, nr 11–12 (132–133).
Ligarski S., Majchrzak G., „Trzeba oczyścić środowisko dziennikarskie z niezdrowych elementów”. Weryfikacja dziennikarzy w okresie stanu wojennego [w:] S. Ligarski, G. Majchrzak, Wojna o eter. Media elektroniczne od „solidarnościowego karnawału” do początków rządów „solidarnościowych”, Warszawa 2016.
Majchrzak G., Działania Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w okresie stanu wojennego [w:] Wokół „mniejszego zła”. Stan wojenny w Polsce. Materiały pokonferencyjne, red. P. Piotrowski, Wrocław 2010.
Majchrzak G., Represje lat osiemdziesiątych – ze szczególnym uwzględnieniem stanu wojennego [w:] Dekada Jaruzelskiego. Z historii politycznej PRL 1980–1989/90, red. R. Spałek, Warszawa 2024. Majchrzak G., Weryfikacja dziennikarzy w okresie stanu wojennego [w:] Dziennikarze władzy, władza dziennikarzom, red. T. Wolsza, S. Ligarski, Warszawa 2010.
Majchrzak G., Wierność albo weryfikacja, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2007, nr 12 (83).
Mołdawa T., Ludzie władzy 1944–1991, Warszawa 1991.
Paczkowski A., Dyplomacja czasów kryzysu (1980–1989) [w:] Historia dyplomacji polskiej, t. 6: 1944/1945–1989, red. W. Materski, W. Michowicz, Warszawa 2010.
Paczkowski A., Wojna polsko-jaruzelska. Stan wojenny w Polsce 13 XII 1981 – 22 VII 1983, Warszawa 2006.
Pleskot P., Rurarz, Spasowski – żywoty równoległe. Wokół ucieczek ambasadorów PRL w grudniu 1981 r., t. 2: 1981–2007, Warszawa 2023.
Polskie Radio i Telewizja w stanie wojennym, wstęp i oprac. S. Ligarski, G. Majchrzak, Warszawa 2011.
Wicenty D., Weryfikacja gdańskich dziennikarzy w stanie wojennym, Gdańsk 2015.
License
Copyright (c) 2025 Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Paweł Skubisz, "We need to finish them off!". The case of the murder of Germans in the custody suite of the Public Security Office and Milicja Obywatelska (Civic Militia) in Świnoujście in the winter of 1945/1946 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 1(13) (2015)
- Paweł Skubisz, Jerzy Ryszard Prochwicz, Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Wybrane problemy, Piotrków Trybunalski 2011 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 1(11) (2013)
- Paweł Skubisz, Casus Barana – rzecz o defraudacji funduszu operacyjnego SB , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 1(5) (2007)
- Paweł Skubisz, Służba Bezpieczeństwa wobec osób zbiegłych z kraju. Stenogram wykładu wygłoszonego przez Zenona Polaka w marcu 1958 r. , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 1(8-9) (2011)
- Paweł Skubisz, “Witold Mętlewicz’s Group”: Reflections on Monika Luft’s Book about Illegal Trade in Gold, Foreign Currency and Art Smuggling in the Polish People’s Republic , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 23 (2025)
