Język Polski
English
„Rene”, „Renet”, „Tener”, „Broch”, „Must”… Andrzej Olechowski’s Participation in the Polish Security Service’s Operational Games
Rafał Olbert
https://orcid.org/0009-0001-4875-4982
Instytut Pamięci Narodowej
BioRafał Olbert (b. 1983) – archivist, currently at the Institute of National Remembrance Branch in Wrocław Archive. Author of the articles: “Historia Andrzeja Markiewicza, najlepiej wynagradzanego agenta Biura Studiów SB [The Story of Andrzej Markiewicz, the Best-Paid Agent of the Studies Bureau of the Security Service],” Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989 21 (2023); “Przypadek Mariusza Dastycha. Od współpracy ze Służbą Bezpieczeństwa do skazania za szpiegostwo na rzecz CIA i wywiadu japońskiego [The Case of Mariusz Dastych: From Cooperation with the Security Service to Conviction for Espionage for the CIA and Japanese Intelligence],” Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej 16 (2023); ˝Działalność TW ps. ‘Konarski’ a rozpracowywanie pracowników Ambasady RFN w Warszawie przez Departament II MSW [Activities of Agent ‘Konarski’ and the Surveillance of the Federal Republic of Germany Embassy Employees in Warsaw by the Ministry of Internal Affairs Department II],” Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989 22 (2024); as well as the monograph being prepared for publication by the Institute of National Remembrance Publishing House Szpiegostwo seksualne w PRL. Wykorzystywanie materiałów kompromitujących do prób werbunku zagranicznych dyplomatów przez SB [Sexual Espionage in the Polish People’s Republic: The Use of Compromising Materials in Attempts to Recruit Foreign Diplomats by the Security Service].
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, No. 23 (2025), pages: 421-450
Publication date: 2025-12-23
https://doi.org/10.48261/ARPRL252315
PDF (Język Polski)
Abstract
During his long collaboration with the Security Service (Służba Bezpieczeństwa, SB), Andrzej Olechowski, contrary to his own claims, did not limit himself to providing information only on economic matters. Both the Polish People’s Republic intelligence and counterintelligence services exploited the interest the British secret services showed in the economist when he worked for the UN agency in Geneva in order to conduct their own operational games. During meetings with British intelligence officials in Western Europe and the United States over a dozen years, Olechowski provided selected information on the economic and political situation in Poland, as well as carefully selected disinformation. The American services also attempted to recruit the economist. After the political transformation, Olechowski successfully pursued a political career in Poland, without mentioning his relationships with Western secret services.
References
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (AIPN).
Marzec 1968 w dokumentach MSW, t. 2: Kronika wydarzeń, cz. 2, red. F. Dąbrowski, P. Gontarczyk, P. Tomasik, Warszawa 2018.
Bosak H., Rezydent z Genewy. Z tajemnic polskiego wywiadu 1972–1974, Warszawa 2002.
Kuczyński W., Solidarność u władzy. Dziennik 1989–1993, Gdańsk 2010.
Piskorski P., Między nami liberałami. Rozmawiał Michał Majewski, Warszawa 2014.
Prosto w oczy. Z Janem Olszewskim rozmawia Ewa Polak-Pałkiewicz, Warszawa 1997.
Bagieński W., Jak werbowała MI-5? Przyczynek do działań brytyjskich służb specjalnych neutralizujących aktywność wywiadu PRL, „Glaukopis” 2021, nr 39.
Bagieński W., Kategorie spraw i dokumentacji operacyjnej wywiadu MSW (1956–1990), „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2019, nr 17.
Bagieński W., Wydział XI Departamentu I MSW i kierunki działania wywiadu w walce z opozycją w latach 80. [w:] W. Bagieński, S. Cenckiewicz, P. Woyciechowski, Konfidenci, Warszawa 2015.
Bułhak W., Wywiad PRL a Watykan 1962–1978, Warszawa 2019.
Cenckiewicz S., Czempiński – życie nieznanego tenora [w:] S. Cenckiewicz, Transformacja, Dziekanów Leśny 2022.
Dudek A., Od Mazowieckiego do Suchockiej. Pierwsze rządy wolnej Polski, Kraków 2019.
Gontarczyk P., Baletki i „miniówka” Wojciecha Manna, „Do Rzeczy” 2023, nr 49.
Grzelak P., Wojna o lustrację, Warszawa 2005.
Kania D., Targalski J., Marosz M., Resortowe dzieci. Politycy, Warszawa 2016.
Karbowiak G., Formy dokumentowania oraz archiwizacji „zabezpieczeń operacyjnych” („osób zabezpieczonych”) Służby Bezpieczeństwa – zarys problemu [w:] Osobowe środki pracy operacyjnej – zagadnienia źródłoznawcze, red. F. Musiał, Kraków 2013.
Kłus A., Premier Jan Olszewski. Bohater naszych czasów, Warszawa 2019.
Kosobudzki T., MSZ od A do Z. Ludzie i sprawy Ministerstwa Spraw Zagranicznych w latach 1990–1995, Warszawa 1997.
Kosobudzki T., MSZ od przodu. O dymisji Olechowskiego, Warszawa 1995.
Kozłowski T., Czy istniała alternatywa dla planu Balcerowicza? Kształtowanie polityki ekonomicznej obozu solidarnościowego w 1989 roku [w:] Transformacja ustrojowa w Polsce. Nowe perspektywy, red. M. Przeperski, D. Wicenty, Gdańsk–Warszawa 2022.
Larecki J.H., Wielki leksykon tajnych służb świata. Organizacje wywiadu, kontrwywiadu i policji politycznych, terminologia profesjonalna i żargon operacyjny, Warszawa 2017.
Musiał F., Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970–1989), Kraków 2015.
Nyzio A., Rządzić znaczy służyć? Historia Unii Demokratycznej (1991–1994), Kraków 2014.
Olechowski A., „Wygrać przyszłość”, Warszawa 2000.
Zyzak P., Efekt domina. Czy Ameryka obaliła komunizm w Polsce?, t. 2, Warszawa 2016.
https://adst.org/OH%20TOCs/Bazala.Razvigor.pdf, dostęp 3 X 2025 r.
https://www.moneyandking.com/obits/jon-d-berlin, dostęp 3 X 2025 r.
John Gifford: Architectural historian noted for the “Buildings of ’Scotland’” series, https://www.independent.co.uk/news/obituaries/john-gifford-architectural-historian-noted-for-the-buildings-of-scotland-series-8798807.html, dostęp 3 X 2025 r.
License
Copyright (c) 2025 Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Rafał Olbert, Activities of Agent “Konarski” and the Investigation of the Federal Republic of Germany Embassy Employees in Warsaw by the Ministry of Internal Affairs Department II , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 22 (2024)
- Rafał Olbert, The story of Andrzej Markiewicz, the best-paid agent of the Studies Bureau of the Security Service , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 21 (2023)
