Język Polski
English
Managers and Heads of the District Office for Public Security in Biłgoraj and their Deputies – Collective Portrait, Career Models
Justyna Dudek
https://orcid.org/0000-0003-4284-313X
Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Lublinie
Bio(b. 1982), PhD in humanities, historian, graduate of the Institute of History at the Catholic University of Lublin. She works at the Branch Historical Research Office of the Institute of National Remembrance in Lublin. Her research interests focus on the history of the Polish independence underground, everyday life in the Polish People’s Republic and the security apparatus. Author of the book Marian Gołębiewski (1911–1996). Żołnierz. Opozycjonista. Emigrant [Marian Gołębiewski (1911–1996). Soldier. Oppositionist. Emigrant] (2016), awarded in the 9th edition of the Tomasz Strzembosz Award. Co-author of the album
Dzieje Lubelszczyzny 1918–1939. Album [History of the Lublin Region in the Years 1918–1939. An Album] (jointly with M. Kruszyński, T. Osiński, A. Skura, 2020)
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, No. 20 (2022), pages: 680-713
Publication date: 2023-03-29
https://doi.org/10.48261/arprl222022
PDF (Język Polski)
Abstract
The article presents a collective portrait of those who headed the District Office for Public Security in Biłgoraj between 1944 and 1956. It describes elements such as geographical origin, age, social background and social status, education, nationality, and religion. Attention was paid to political activity. The careers of successive managers and heads of the District Office for Public Security in Biłgoraj and their deputies are characterised. The officers described were mostly from the Lublin region, they were raised and grew up in a rural environment, and usually finished their education at the primary school level. Most of them did not acquire secondary education until the late 1950s and early 1960s. Statistically, they assumed the position of manager/head or deputy head of the District Office for Public Security in Biłgoraj after the age of 30. Except for individual cases, working for the repressive apparatus meant social advancement for them compared to the pre-war period. For most of them, working in the Security Service was the only professional activity in their life. Their promotions were between district and provincial structures. Only one person was promoted to a managerial position at the headquarters of the Ministry of Public Security/Committee for Public Security.
References
Archiwum Akt Nowych (AAN)
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (AIPN)
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku (AIPN Bi)
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach (AIPN Ka)
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie (AIPN Lu)
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Szczecinie (AIPN Sz)
Archiwum Państwowe w Lublinie (APL)
Archiwum Państwowe w Zamościu (APZ)
Krut M., Na przełomie epok. Wspomnienia z czasów walki o władzę ludową na Lubelszczyźnie (1936–1947), Lublin 2003
Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 1: 1944–1956, red. K. Szwagrzyk, Warszawa 2005
Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 2: 1956–1975, red. P. Piotrowski, Warszawa 2006
Bagieński W., Dźwigał M., Wstęp [w:] Leksykon bezpieki. Kadra kierownicza aparatu bezpieczeństwa (1944–1956), t. 1, red. W. Bagieński, M. Dźwigał, Warszawa 2020
Dmoszyński R., Joniec G., Piekaruś D., Romanek J., Funkcjonariusze Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa w Krasnymstawie w latach 1944–1956. Słownik biograficzny, Lublin 2015
Dudek J., Obrazy codzienności we wspomnieniach funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa [w:] Życie codzienne w PRL, red. M. Choma-Jusińska, M. Kruszyński, T. Osiński, Warszawa 2019
Dudek J., Urząd Bezpieczeństwa Publicznego [w:] Dzieje Lubelszczyzny 1944–1956. Aspekty polityczne, red. T. Osiński, M. Mazur, Lublin 2016
Głaz A., Ewakuacja ludności cywilnej z Lubelszczyzny 1915 r., „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F: Historia” 2001, t. 56
Gontarczyk P., Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy 1941–1944, wyd. 3, Warszawa 2014
Hanus W., Urząd Bezpieczeństwa w Tomaszowie Lubelskim w latach 1944–1956, Rzeszów–Warszawa 2021
Horoch E., Komunistyczna Partia Polski w województwie lubelskim w latach 1918–1938, Lublin 1993
Kierski K.A., Szefowie Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Ciechanowie [w:] Warmińsko-mazurskie studia z historii najnowszej, t. 2, red. K. Sacewicz, S. Nowakowski, Olsztyn 2019
Klementowski R., Kadra kierownicza aparatu bezpieczeństwa w powiecie dzierżoniowskim 1945–1990 [w:] Dzierżoniów – wiek miniony. Materiały pokonferencyjne, red. S. Ligarski, T. Przerwa, Wrocław 2007
Iwaneczko D., Ogniwo strachu. Urząd Bezpieczeństwa w Lubaczowie 1944–1956, Rzeszów 2012
Joniec G., Ludzie krasnostawskiej bezpieki. Portret zbiorowy [w:] Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Krasnymstawie w latach 1944–1956, red. J. Romanek, Lublin 2008
Joniec G., Ludzie kraśnickiej bezpieki [w:] Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Kraśniku w latach 1944–1956, red. J. Romanek, Lublin 2011
Joniec G., Ludzie tomaszowskiej bezpieki. Portret zbiorowy [w:] Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Tomaszowie Lubelskim w latach 1944–1956, red. G. Joniec, Lublin 2009
Juchniewicz M., Polacy w radzieckim ruchu podziemnym i partyzanckim 1941–1944, Warszawa 1973
Kaczmarski K., Kadra kierownicza sanockiej bezpieki w latach 1944–1956. Próba charakterystyki [w:] Powiat sanocki w latach 1944–1956, Rzeszów–Sanok 2007
Korniłłowicz E.B., Mniejszości narodowe [w:] Dzieje Lubelszczyzny 1944–1956. Aspekty społeczne, gospodarcze, oświatowe i kulturalne, red. T. Osiński, M. Mazur, Lublin 2017
Markiewicz J., Paprocie zakwitły krwią partyzantów, Lublin 1987
Miciński H.C., Ludowe twierdze. Działalność Batalionów Chłopskich na terenie środkowej Lubelszczyzny 1940–1944, Warszawa 2009
Mrzygłód I., Przestrzenie sprzeciwu. Działalność Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela w II Rzeczypospolitej, „Przegląd Historyczny” 2018, t. 109, z. 4
Musiał F., Szefowie zakopiańskiej bezpieki w latach 1945–1975 [w:] Raj grabarzy narodu. Studia i materiały do dziejów aparatu represji w Polsce „ludowej” 1945–1989, Kraków 2010
Osęka P., Funkcjonariusze SB 1970–1989 – drogi awansu i modele kariery [w:] Wykluczeni i napiętnowani. O wykluczeniu społecznym, red. M. Jarosz, Warszawa 2008
Osiński T., Rolnictwo [w:] Dzieje Lubelszczyzny 1944–1956. Aspekty społeczne, gospodarcze, oświatowe i kulturalne, red. T. Osiński, M. Mazur, Lublin 2017
Piekaruś D., Andrzej Kolano [w:] Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Tomaszowie Lubelskim w latach 1944–1956, red. G. Joniec, Lublin 2009
Piekaruś D., Grupa kierownicza i funkcjonariusze PUBP w Chełmie (VIII 1944 – VII 1945), „Roczniki Chełmskie” 2016, t. 20
Poleszak S., Narodziny bezpieki. Powstanie Powiatowych Urzędów Bezpieczeństwa Publicznego na Lubelszczyźnie od sierpnia 1944 do czerwca 1945 roku [w:] „Zwyczajny” resort. Studia o aparacie bezpieczeństwa 1944–1956, red. K. Krajewski, T. Łabuszewski, Warszawa 2005
Romanek J., Kolaboracja z sowietami na terenie województwa lubelskiego we wrześniu i październiku 1939 r., Lublin–Warszawa 2019
Słownik biograficzny żołnierzy Batalionów Chłopskich, t. 5, oprac. i red. M. Wojtas, Lublin 2009
Sobór-Świderska A., Franciszek Szlachcic (1920–1990) – przyczynek do biografii „supergliny”, „Dzieje Najnowsze” 2013, nr 2
Springer J., Zdrojewski E., Kształtowanie karier pracownika w organizacji, „Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk Ekonomicznych Politechniki Koszalińskiej” 2010, nr 14
Stańczak P., Wykształcenie ludności II Rzeczypospolitej w świetle badań GUS, „Społeczeństwo i Ekonomia” 2016, nr 1
Szwagrzyk K., Kadry aparatu bezpieczeństwa [w:] Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 1: 1944–1956, red. K. Szwagrzyk, Warszawa 2005
Szydzisz M., Społeczność żydowska na Dolnym Śląsku w świetle działalności Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce w latach 1950–1989, Wrocław–Warszawa 2019
Trembicka K., Między utopią a rzeczywistością. Myśl polityczna Komunistycznej Partii Polski (1918–1939), Lublin 2007
Zajączkowski M., Pod znakiem króla Daniela. OUN-B i UPA na Lubelszczyźnie 1944–1950, Lublin–Warszawa 2016
Zakrzewski M., Od „Nieprzekupnego” do Franciszka „Franza” Maurera. Studium pragmatyzacji aparatu bezpieczeństwa [w:] Aparat bezpieczeństwa w perspektywie antropologii organizacji i antropologii władzy, red. R. Klementowski, K. Mikołajczak, J. Syrnyk, Wrocław–Warszawa 2020
Zaremba M., Wielka trwoga. Polska 1944–1947, Kraków 2012
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
