View No. 3 (2022)

No. 3 (2022)

ISSN:
2719-4086

eISSN:
2957-1413
Section: Studies

“Rzeka,” “Atlantyk,” “Giełda”… A Review of Cases Conducted by the Security Apparatus Against the Jewish Population in 1945–1956

Polish-Jewish Studies, No. 3 (2022), pages: 227-258

Publication date: 2023-04-05

https://doi.org/10.48261/pjs220310

Abstract

This text constitutes a supplement to the already existing scientific works dealing with the activities of the security apparatus directed at the Jewish community after the war. It is mainly a short analysis of the directions of the Office of Public Security (Urząd Bezpieczeństwa Publicznego) activities concerning the Jewish community and an attempt to assess their effectiveness. It also includes a list of cases conducted by the security authorities in this field, which was compiled based on a query in the surviving archival materials and registration aids kept in the Archives of the Institute of National Remembrance.


Aleksiun N., Dokąd dalej? Ruch syjonistyczny w Polsce (1944–1950), Warszawa 2002.

Bauer Y., Flight and Rescue. The Organized Escape of Jewish Survivors of Eastern Europe 1944–1948, New York 1970.

Berendt G., „Społeczność na pokaz”. Problematyka żydowska w działaniach władz w PRL w latach 1976–1989 [w:] Między ideologią a socjotechniką. Kwestia mniejszości narodowych w działalności władz komunistycznych – doświadczenie polskie i środkowoeuropejskie, red. M. Semczyszyn, J. Syrnyk, Warszawa–Szczecin–Wrocław 2014.

Berendt G., Zjednoczenie Syjonistów Demokratów „Ichud” – „z biało-niebieskimi sztandarami w morzu czerwonych sztandarów” [w:] A. Grabski, G. Berendt, Między emigracją a trwaniem. Syjoniści i komuniści żydowscy w Polsce po Holocauście, Warszawa 2003.

Boćkowski D., Losy żydowskich uchodźców z centralnej i zachodniej Polski przebywających na Kresach Północno-Wschodnich w latach 1939–1941 [w:] Świat niepożegnany. Żydzi na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej w XVIII–XX wieku, red. K. Jasiewicz, Warszawa–Londyn 2004.

Flisiak D., Działalność syjonistów-rewizjonistów w Polsce w latach 1944/1945–1950, Lublin 2020.

Gontarek A., Waad Hacala okiem bezpieki (1946–1949). Kryptonim „Nielegalni”, „Kolbojnik. Biuletyn Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie” 2014, nr 2.

Gosudarstwiennyj antisiemitizm w SSSR 1938–1953. Dokumienty, oprac. G.W. Kostyrczenko, Moskwa 2005.

Grabski A., Centralny Komitet Żydów w Polsce (1944–1950). Historia polityczna, Warszawa 2015.

Grądzka-Rejak M., „Zbierać informacje o akcji przygotowawczej i sytuacji w organizacji...”. Działalność referenta do spraw żydowskich przy WUBP w Krakowie w latach 1947–1950, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2021, nr 2.

Hilberg R., Zagłada Żydów europejskich, t. 3, tłum. J. Giebułtowski, Warszawa 2014.

Instrukcja MBP dla rozpracowania partii i organizacji działających w społeczeństwie żydowskim z 1946 r., oprac. A. Namysło, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2004, nr 2.

Kendziorek P., Program i praktyka produktywizacji Żydów polskich w działalności CKŻP, Warszawa 2016.

Kichelewski A., Ocalali. Żydzi polscy po Zagładzie, Warszawa 2021.

Kwiek J., Nie chcemy Żydów u siebie. Przejawy wrogości wobec Żydów w latach 1944–1947, Kraków 2021.

Mankowitz Z.W., Life between Memory and Hope. The Survivors of the Holocaust in Occupied Germany, Cambridge 2002.

Mieczkowski J., Między emigracją a asymilacją. Szkice o szczecińskich Żydach w latach 1945–1997, Szczecin 1998.

Namysło A., Utracone nadzieje. Ludność żydowska w województwie śląskim/katowickim w latach 1945–1970, Katowice 2012.

Person K., Dipisi. Żydzi polscy w amerykańskiej i brytyjskiej strefach okupacyjnych Niemiec 1945–1948, Warszawa 2019.

Rosner A.M., Obraz społeczności ocalałych w centralnej kartotece Wydziału Ewidencji i Statystyki CKŻP, Warszawa 2018.

Rusiniak-Karwat M., Nowe życie na zgliszczach. Bund w Polsce w latach 1944–1949, Warszawa 2016.

Rykała A., Przemiany sytuacji społeczno-politycznej mniejszości żydowskiej w Polsce po drugiej wojnie światowej, Łódź 2007.

Sadowska J., Żydzi w Białymstoku po II wojnie światowej jako przykład społeczności zanikającej, „Przeszłość Demograficzna Polski” 2018, nr 40.

Semczyszyn M., Nielegalna emigracja Żydów z Polski 1944–1947 – kontekst międzynarodowy, „Dzieje Najnowsze” 2018, nr 1.

Semczyszyn M., Polski szlak Brichy. Nielegalna emigracja Żydów z Polski w latach 1944–1947 [w:] Między ideologią a socjotechniką. Kwestia mniejszości narodowych w działalności władz komunistycznych – doświadczenie polskie i środkowoeuropejskie, red. M. Semczyszyn, J. Syrnyk, Warszawa–Szczecin–Wrocław 2014.

Semczyszyn M., Szaynok B., Kwestia ludności żydowskiej [w:] Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych w Polsce w latach 1944–1956, red. J. Syrnyk, Warszawa 2019.

Słabig A., Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1989, Szczecin 2008.

Sommer A., Działalność służb bezpieczeństwa wobec środowiska żydowskiego na terenie województwa krakowskiego w latach 1949–1954 na przykładzie rozpracowania obiektowego o kryptonimie „Jordan” i „Zator”, „Kwartalnik Historii Żydów” 2007, nr 4.

Sommer-Schneider A., Sze’erit hapleta: ocaleni z Zagłady. Działalność American Jewish Joint Distribution Committee w Polsce w latach 1945–1989, Kraków 2014.

Stankowski A., Weiser P., Demograficzne skutki Holocaustu [w:] Następstwa zagłady Żydów. Polska 1944–2010, red. F. Tych, M. Adamczyk-Garbowska, Lublin 2012.

Stola D., Jewish emigration from communist Poland: The decline of Polish Jewry in the aftermath of the Holocaust, „East European Jewish Affairs” 2017, nr 1.

Syberiada Żydów polskich. Losy uchodźców z Zagłady, red. L. Zessin-Jurek, K. Friedla, Warszawa 2020.

Syrnyk J., „Po linii” rewizjonizmu, nacjonalizmu, syjonizmu... Aparat bezpieczeństwa wobec ludności niepolskiej na Dolnym Śląsku (1945–1989), Wrocław 2013.

Szaynok B., Ludność żydowska na Dolnym Śląsku 1945–1950, Wrocław 2000.

Szaynok B., Z historią i Moskwą w tle. Polska a Izrael 1944–1968, Warszawa 2007.

Wieczorek P., Żydzi w Wałbrzychu i powiecie wałbrzyskim 1945–1968, Wrocław–Warszawa 2017.

                            View No. 3 (2022)

No. 3 (2022)

ISSN:
2719-4086
eISSN:
2957-1413

Data publikacji:
2023-04-05

Dział: Studies