View No. 3 (2022)

No. 3 (2022)

ISSN:
2719-4086

eISSN:
2957-1413
Section: Studies

The Participation of the Ukrainian Auxiliary Police (Ukrainische Hilfspolizei) in the Extermination of Jews in the Municipality of Łysiec in Stanyslaviv County in 1941–1943

Polish-Jewish Studies, No. 3 (2022), pages: 102-132

Publication date: 2023-04-05

https://doi.org/10.48261/pjs220305

Abstract

The extermination of the Jews of Łysiec, as in the entire pre-war Stanyslaviv voivodeship, was planned, organised and directed by the German occupiers. However, the Germans would not have been able to carry out their criminal plans effectively without the involvement of auxiliary formations whose officers demonstrated better knowledge about the area. To this end, the Germans included the Ukrainian Auxiliary Police in the mechanism of the extermination of the Jews. According to the research, the participation of Ukrainian policemen in the various phases of the extermination of the local Jewish community was significant. They took an active part in the first stage of liquidating the Łysiec Jewish community, during which there were many brutal attacks, physical and psychological humiliation of members of the Jewish community, and the theft and requisitioning of property. They were also involved in the closing action of this stage of deporting local Jews to the Stanyslaviv ghetto, where they either died in the closed-off district or were deported to the Belzec extermination camp. To no small extent, the officers of the Ukrainian Auxiliary Police were also involved in the second stage of exterminating the Jews of Łysiec and the surrounding area, which involved tracking down and murdering Jewish people hiding in the surrounding villages. It was at this stage that they showed more of their own initiative. There is no doubt that in many cases this occurred without the participation and probably without the knowledge of the Germans. The role of UAP officers was, therefore, not limited to the technical support of the German murder machine. Also critical here seems to be the attitude of individual officers, especially Bohdan Kozij, who showed particular zeal and his own initiative in carrying out the goals set for the Ukrainian police by the German authorities. In doing so, he acted with particular brutality.


Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach, S 45/02/Zn, Akta główne śledztwa w sprawie zabójstwa w 1943 r. w Łyścu pow. Stanisławów trzech osób narodowości żydowskiej

Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement auf Grund der Summarischen Bevölkerungsbestandsaufnahme am 1. März 1943, Kraków 1943.

Drugi powszechny spis ludności z dn. 9 XII 1931 r. Województwo stanisławowskie, Warszawa 1938.

Skorowidz gmin Rzeczypospolitej Polskiej. Ludność i budynki oraz powierzchnia ogólna. Województwa południowe, Warszawa 1933.

Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 14: Województwo stanisławowskie, Warszawa 1923.

Bonusiak W., Polityka ludnościowa i ekonomiczna ZSRR na okupowanych ziemiach polskich w latach 1939–1941 („Zachodnia Ukraina” i „Zachodnia Białoruś”), Rzeszów 2006.

Bonusiak W., Przemiany ekonomiczne w Małopolsce Wschodniej w latach 1939–1941 [w:] Okupacja sowiecka ziem polskich 1939–1941, red. P. Chmielowiec, Rzeszów–Warszawa 2005.

Bonusiak W., Unifikacja Galicji Wschodniej i Wołynia z ZSRR (1939–1941), „Studia Rzeszowskie” 1996, t. 3.

Dean M., Collaboration in the Holocaust. Crimes of the Local Police in Belorussia and Ukraine 1941–1944, New York 2000.

Eberhardt P., Liczebność i rozmieszczenie ludności żydowskiej na Kresach Wschodnich I i II Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XX wieku [w:] Świat niepożegnany. Żydzi na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej w XVIII–XX wieku, red. K. Jasiewicz, Warszawa–Londyn 2004.

Finder G.N., Prusin A.V., Kolaboracja w Galicji Wschodniej. Policja ukraińska i Holokaust [w:] OUN, UPA i Zagłada Żydów, red. A.A. Zięba, Kraków 2016.

Głowacki A., Formy, skala i konsekwencje sowieckich represji wobec Polaków w latach 1939–1941 [w:] Okupacja sowiecka ziem polskich 1939–1941, red. P. Chmielowiec, Rzeszów–Warszawa 2005.

Głowacki A., Sowieci wobec Polaków na Ziemiach Wschodnich II Rzeczypospolitej 1939–1941, Łódź 1998.

Golczewski F., Die Kollaboration in der Ukraine [w:] Kooperation und Verbrechen. Formen der „Kollaboration” im östlichen Europa 1939–1945, red. Ch. Dieckmann, B. Quinkert, T. Tönsmeyer, Göttingen 2003.

Golczewski F., Shades of Grey. Reflections on Jewish-Ukrainian and German-Ukrainian Relation in Galicia [w:] The Shoah in Ukraine. History, Testimony, Memoralization, red. R. Brandon, W. Lower, Bloomington 2008.

Himka J.P., Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów, Ukraińska Policja i Holokaust [w:] OUN, UPA i Zagłada Żydów, red. A.A. Zięba, Kraków 2016.

Hon M., Konflikt ukraińsko-żydowski na ziemiach zachodnioukraińskich w latach 1935–1939 [w:] Świat niepożegnany. Żydzi na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej w XVIII–XX wieku, red. K. Jasiewicz, Warszawa–Londyn 2004.

Hryciuk G., Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931–1948, Toruń 2005.

Kawski T., Żydowskie gminy wyznaniowe w II Rzeczypospolitej. Studium historyczno-administracyjne, Bydgoszcz 2014.

Komar W., Miasto Stanisławów pod sowiecką i niemiecką okupacją, „Scripta Historica” 2015, nr 21.

Mazur G., Pokucie w latach drugiej wojny światowej. Położenie ludności, polityka okupantów, działalność podziemia, Kraków 1994.

Mazur G., Z dziejów sowietyzacji tzw. Zachodniej Ukrainy 1939–1941, „Studia Rzeszowskie” 1996, t. 3.

Mędykowski W.W., W cieniu gigantów. Pogromy 1941 r. w byłej sowieckiej strefie okupacyjnej, Jerozolima 2018.

Motyka G., Kolaboracja na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej 1941–1944, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2008, nr 1.

Okupacja sowiecka ziem polskich 1939–1941, red. P. Chmielowiec, Rzeszów–Warszawa 2005.

Orzeł L., Hawryłyszyn P., Ormiańskie miasteczko Łysiec, „Nowy Kurier Galicyjski” 2021, nr 8 (372).

OUN, UPA i Zagłada Żydów, red. A.A. Zięba, Kraków 2016.

Pohl D., Ukrainische Hilfskräfte beim Mord an den Juden [w:] Die Täter der Shoah: Fanatische Nationalisten oder normale Deutsche?, red. G. Paul, Göttingen 2002.

Radczenko J., Policja pomocnicza, OUN a Holocaust na terenie obwodu sumskiego (1941–1943), „Pamięć i Sprawiedliwość” 2017, nr 1 (29).

Radczenko J., „Wystrzelaliśmy do nich wszystkie naboje”. Ukrainische Hilfspolizei i Holocaust na terenie Generalbezirk Charkow w latach 1941–1943 [w:] OUN, UPA i Zagłada Żydów, red. A.A. Zięba, Kraków 2016.

Rossoliński-Liebe G., Ukraińska policja, nacjonalizm i zagłada Żydów w Galicji Wschodniej i na Wołyniu, „Zagłada Żydów. Studia i materiały” 2017, nr 13.

Sudoł A., Początki sowietyzacji Kresów Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej (jesień 1939). Wybrane problemy polityczne i organizacyjne, Bydgoszcz–Toruń 1997.

Świat niepożegnany. Żydzi na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej w XVIII–XX wieku, red. K. Jasiewicz, Warszawa–Londyn 2004.

Wierzbicki M., Sowiecka polityka okupacyjna na ziemiach polskich w latach 1939–1941 [w:] Kresy Południowo-Wschodnie Rzeczypospolitej pod okupacją sowiecką 1939–1941, red. P. Chmielowiec, I. Kozimala, Rzeszów 2014.

Мартиненко T., Українська Допоміжна Поліція в окрузі Львів-місто: штрихи до соціального портрета, „Вісник Львівського університету. Серія історична” 2013, nr 48.

Pohl D., Hans Krueger and the Murder of the Jews in the Stanislawow Region (Galicia), https://www.yadvashem.org/odot_pdf/Microsoft%20Word%20-%202292.pdf

https://www.wiesenthal.com/about/about-the-simon-wiesenthal-center/

                            View No. 3 (2022)

No. 3 (2022)

ISSN:
2719-4086
eISSN:
2957-1413

Data publikacji:
2023-04-05

Dział: Studies