Język Polski
English
Français (France)
Italiano
Deutsch
The War for the Stage. The Fate of the Jewish Theatre in Wrocław, 1949–68
Paweł Wieczorek
https://orcid.org/0000-0002-3571-4412
Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie
BioPolish-Jewish Studies, No. 2 (2021), pages: 251-293
Publication date: 2023-03-28
https://doi.org/10.48261/pjs210209
PDF PL (Język Polski)
Abstract
The fate of the Jewish theatre building was very turbulent. From the very beginning, its existence depended on the authorities’ nationality policy and the current interests of the Polish United Workers’ Party. The building – which was reconstructed on the ruins of a former German cinema in the late 1940s, thanks to the efforts of Jewish political and social organisations, as well as Jewish financial resources – not only served to maintain Jewish culture. At the same time, it was treated as a meeting place for acquaintances and friends, so in a sense it maintained a communal, Jewish identity. This does not mean that the Jews treated it as a bastion or as proof of their separateness. On the contrary, Poles also used this centre. As a result, it fulfilled universal functions: it was intended to unite, not divide. However, in the second half of the 1960s, during the deepening socio-political and economic crisis, the case of the Jewish theatre building was used as a pretext to fight for the interests of Poles against an imaginary enemy – the assimilated Jewish population. The authorities wanted to show their strength and distract society from real problems. They took away the theatre – but the crisis continued.
Keywords
antysemityzm • polityka • kultura • teatr • polskie i żydowskie instytucje we Wrocławiu – KW PZPR • WKŻ • TSKŻ • MRN • Dolnośląski Teatr Żydowski im. Estery Racheli Kamińskiej • Dom Kultury im. Estery Racheli Kamińskiej anti-Semitism • politics • culture • theatre • Polish and Jewish institutions in Wrocław • KW PZPR • WKŻ • TSKŻ • MRN • Estera Rachela Kamińska • Lower Silesian Jewish Theatre • Estera Rachela Kamińska House of Culture
References
Archiwum IPN w Warszawie
Archiwum IPN we Wrocławiu
Archiwum Państwowe we Wrocławiu
Archiwum TSKŻ w Warszawie
„Gazeta Robotnicza”
„Plotkies”
„Słowo Polskie”
„Wiadomości”
„Wieczór Wrocławia”
Opracowania (wybór) 25 lat Państwowego Teatru Żydowskiego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, red. G. Kiljańczyk, Warszawa 1975.
Bat S., Ludność żydowska na Dolnym Śląsku [w:] „Rocznik Wrocławski”, t. 5, Wrocław 1962.
Braun K., Teatr polski (1939–1989). Obszary wolności, obszary zniewolenia, Warszawa 1994.
Eisler J., Polski rok 1968, Warszawa 2006.
Godlewska J., Najnowsza historia teatru polskiego, Wrocław 1999.
Hannowa A., Ku upaństwowieniu teatru żydowskiego na Dolnym Śląsku [w:] Teatralna Jerozolima. Przeszłość i teraźniejszość, red. A. Kuligowska-Korzeniewska, Warszawa 2006.
Kamińska I., Moje życie, mój teatr, Warszawa 1995.
Kałużna A., Teatr żydowski na Dolnym Śląsku w latach 1945–1968, praca doktorska napisana pod kier. Prof. Marcina Wodzińskiego, Wrocław 2015.
Następstwa zagłady Żydów. Polska 1944–2010, red. F. Tych, M. Adamczyk-Garbowska, Lublin 2011.
Nowakowska I., Analiza więzi społecznej ludności żydowskiej w Polsce powojennej, Warszawa 1950.
Państwowy Teatr Żydowski im. Ester Rachel Kamińskiej. Przeszłość i teraźniejszość, oprac. S. Gąssowski, Warszawa 1995.
Stola D., Kampania antysyjonistyczna w Polsce 1967–1968, Warszawa 2000.
Suleja W., Dolnośląski marzec ’68. Anatomia protestu, Warszawa 2016.
Szaynok B., Ludność żydowska na Dolnym Śląsku 1945–1950, Wrocław 2000.
Urząd bezpieczeństwa na Dolnym Śląsku 1945–1956. Z badań nad organizacją i działalnością aparatu bezpieczeństwa, red. R. Klementowski, K. Szwagrzyk, Wrocław 2012.
Stola D., Kampania antysyjonistyczna w Polsce 1967–1968, Warszawa 2000.
Suleja W., Dolnośląski marzec ’68. Anatomia protestu, Warszawa 2016.
Szaynok B., Ludność żydowska na Dolnym Śląsku 1945–1950, Wrocław 2000.
Urząd bezpieczeństwa na Dolnym Śląsku 1945–1956. Z badań nad organizacją i działalnością aparatu bezpieczeństwa, red. R. Klementowski, K. Szwagrzyk, Wrocław 2012.
