Język Polski
English
Français (France)
Italiano
Deutsch
Pogrom w Kielcach w świetle opiniotwórczej prasy amerykańskiej w 1946 roku („The New York Times”, „Washington Post” i „Los Angeles Times”)
Polish-Jewish Studies, Nr 3 (2022), strony: 197-211
Data publikacji: 2023-04-05
https://doi.org/10.48261/pjs220308
PDF
Abstrakt
Artykuł omawia obraz pogromu w Kielcach i jego konsekwencji, jaki wyłania się z opiniotwórczej prasy amerykańskiej. W pierwszych dniach po zajściach w korespondencji z Polski bezkrytycznie przyjmowano opis wydarzeń prezentowany przez komunistyczny obóz władzy w Polsce. Z enuncjacji prasowych czytelnicy nie mogli się zbyt dużo dowiedzieć o niuansach skomplikowanej sytuacji politycznej nad Wisłą. Dopiero po kilku dniach w prasie amerykańskiej pojawiła się opinia Stanisława Mikołajczyka, przywódcy opozycyjnego PSL, a komentarze zwróciły większą uwagę na wykorzystywanie powstałej sytuacji przez rządzących Polską komunistów do dyskredytacji opozycji politycznej, Kościoła katolickiego i resztek podziemia zbrojnego, nazywanego „faszystowskim”. Nową falę zainteresowania konsekwencjami pogromu w Kielcach przyniosło wystąpienie prymasa Polski kard. Augusta Hlonda, przy czym w artykułach i listach do redakcji przeważnie podejmowano polemikę ze słowami hierarchy. W coraz większym stopniu pogrom w Kielcach wykorzystywano do podkreślenia polskiego antysemityzmu, rozpowszechnionego nie tylko po 1945 r., lecz także przed II wojną światową. W niektórych wypowiedziach przejmowano wprost retorykę obozu rządzącego, który jawił się jako obrońca ludności żydowskiej w Polsce, podczas gdy opozycji politycznej zarzucano antysemityzm. W wypowiedziach członków organizacji żydowskich w USA można też wyraźnie dostrzec próbę wykorzystania tragicznych wydarzeń w Kielcach do nagłośnienia i wzmożenia działań na rzecz emigracji ludności żydowskiej z Europy Środkowo-Wschodniej do krajów zachodnich i Palestyny, a także chęć powiązania sił sprawczych mordu w Kielcach z rządem Wielkiej Brytanii. Pod względem statystycznym największe zainteresowanie tą problematyką wykazywał „The New York Times”, sporo miejsca poświęcał jej również „Washington Post”. Na łamach tego dziennika pojawiały się także głosy czytelników, które jednak były raczej reakcją na słowa prymasa Hlonda, niż bezpośrednio odnosiły się do pogromu w Kielcach. W dużo mniejszym stopniu tematyka pogromu była obecna w „Los Angeles Times” i ograniczała się właściwie do omówienia samego wydarzenia.
Bibliografia
Dziedzic L., Widziane z Antypodów. Pogrom w Kielcach z 1946 roku na łamach prasy australijskiej [w:] Relacje polsko-żydowskie w XX wieku. Badania, kontrowersje, perspektywy, red. T. Domański, E. Majcher-Ociesa, Kielce–Warszawa 2021.
Szaynok B., Nowe ustalenia badawcze dotyczące pogromu w Kielcach 4 VII 1946 r. [w:] Pogromy Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX w., t. 4: Holokaust i powojnie (1939–1946), red. A. Grabski, Warszawa 2018.
Szaynok B., Pogrom Żydów w Kielcach 4 lipca 1946, Warszawa 1992.
Szaynok B., Polska historiografia po 1989 na temat pogromów i powojennej przemocy wobec Żydów w latach 1944–1947 [w:] Pogromy Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX w., t. 4: Holokaust i powojnie (1939–1946), red. A. Grabski, Warszawa 2018.
Śmietanka-Kruszelnicki R., Stawiając pytania, zbliżamy się do prawdy. Wokół bezradności badawczej nad pogromem Żydów w Kielcach 4 lipca 1946 r. [w:] Relacje polsko-żydowskie w XX wieku. Badania, kontrowersje, perspektywy, red. T. Domański, E. Majcher-Ociesa, Kielce–Warszawa 2021.
Śmietanka-Kruszelnicki R., Tłum na ulicy Planty – wokół niewyjaśnionych okoliczności genezy i przebiegu pogromu Żydów w Kielcach 4 lipca 1946 r. [w:] Wokół pogromu kieleckiego, t. 2, red. L. Bukowski, A. Jankowski, J. Żaryn, Warszawa 2008.
Tokarska-Bakir J., Logika uniku. O protokole audiencji Josepha Tenenbauma u prymasa Augusta Hlonda 3 czerwca 1946 r., „Zagłada Żydów. Studia i materiały” 2018, nr 17.
Tokarska-Bakir J., Okrzyki pogromowe. Szkice z antropologii historycznej Polski 1939–1946, Wołowiec 2012.
Tokarska-Bakir J., Pod klątwą, t. 1–2, Warszawa 2018.
Urbański K., Kieleccy Żydzi, Kraków 1993.
Wokół pogromu kieleckiego, t. 1, red. Ł. Kamiński, J. Żaryn, t. 2, red. L. Bukowski, A. Jankowski, J. Żaryn, Warszawa 2006–2008.
Zaremba M., Wielka trwoga. Polska 1944–1947. Ludowa reakcja na kryzys, Kraków–Warszawa 2012.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Polish-Jewish Studies
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
