Judicial Repression against Activists of Underground Publishing [drugi obieg] in Cracow during Martial Law
Remembrance and Justice, Vol. 43 No. 1 (2024), pages: 167-199
Publication date: 2024-08-09
Abstract
The article analyses the judicial repression used against Cracow activists of the independent publishing movement during martial law. This issue has not been the subject of detailed research so far. Existing literature has focused more on the operational activities of the communist apparatus of repression than on the legal sanctions imposed on individuals involved in the underground, illegal publishing. The article focuses on court cases conducted in connection with the editing, printing and distribution of underground magazines and non-serial publications. Cases brought against people printing and distributing leaflets and notices with anti-state content were excluded from the analysis.
References
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, 001708/3129A/pdf, Andrzej Dudek, „Nielegalny obieg wydawniczy na terenie Warszawy i województwa stołecznego w latach 1981–1987”, praca dyplomowa napisana pod kierunkiem kpt. dr. Marka Zielińskiego, Wyższa Szkoła Oficerska MSW im. Feliksa Dzierżyńskiego, Legionowo 1988;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, 1357/184/pdf, Akta w sprawie karnej przeciwko W. Wiśniewskiemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, 1378/46/pdf, Akta w sprawie przeciwko T. Bagińskiemu, W. Brzeskiemu, A. Machelowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, 1378/47/1/pdf, Akta w sprawie przeciwko T. Bagińskiemu, W. Brzeskiemu, A. Machelowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, 1378/51, Akta w sprawie przeciwko F. Stożkowi, E. Zadurze, W. Maciudze;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, 2911/1, Kartoteka ogólnoinformacyjna Biura „C” MSW;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, 2912/1, Kartoteka ogólnoinformacyjna [odtworzeniowa] byłego Biura „C” MSW.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 00142/1, Kartoteka ogólnoinformacyjna byłego WUSW w Krakowie / Nowym Sączu / Tarnowie;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 00195/2, Dziennik archiwalny KW MO / WUSW w Krakowie, dział I;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 00201/1, Dziennik rejestracyjny KW MO / WUSW w Krakowie;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 04/56, SOS „Kawiarze”;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5177, Akta w sprawie G. Jakubowskiego i innych;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/932, Akta postępowania w sprawie przeciwko T. Świdzińskiemu, A. Kramarczykowi, E. Kubisiowskiemu i G. Jakubowskiemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/962, Akta postępowania w sprawie J. Miętki i W. Ciuły;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5238, Akta śledztwa przeciwko A. Fischerowi i innym;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 096/974/D, Akta w sprawie A. Fischera i innych;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 84/3203, Akta w sprawie przeciwko A. Fischerowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/989, Akta nadzoru w sprawie przeciwko T. Strutyńskiemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5192, Akta kontrolno-śledcze przeciwko A. Załuskiemu i innym;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1001, Akta nadzoru w sprawie przeciwko A. Załuskiemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 84/3213/pdf, Akta w sprawie przeciwko G. Ciepłemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 096/964/pdf, Akta w sprawie G. Ciepłego;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5219/pdf, Akta w sprawie śledztwa przeciwko G. Ciepłemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 096/960/D (mf.), Akta w sprawie W. Ornata;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5215, Akta w sprawie W. Ornata;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5218, Akta kontrolne śledztwa przeciwko M. Miętce i E. Karkoszy;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1250, Akta śledztwa przeciwko E. Karkoszy i M. Miętce;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 096/963/J (mf.), Akta śledztwa przeciwko M. Miętce i E. Karkoszy;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 010/12114, Materiały dotyczące W. Czyża;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1004, Akta nadzoru w sprawie W. Ornata;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1025/pdf, Akta prokuratorskie w sprawie przeciwko G. Ciepłemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1008, Akta śledztwa przeciwko L. Ottomańskiemu i K. Piotrowskiej;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5207, Akta kontrolno-śledcze przeciwko S. Papieżowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1087, Akta prokuratorskie w sprawie przeciwko S. Papieżowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 1378/49, Akta w sprawie przeciwko F. Stożkowi, E. Zadurze, W. Maciudze;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1102, Akta prokuratorskie w sprawie przeciwko J. Pacule, J. Grąckiemu, A. Gumule, J. Petlickiemu, W. Gołąbowi, Z. Fijakowi, J. Barańskiemu i J. Polakowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1117, Akta śledztwa w sprawie M. Stacha, K. Kowalówki, W. Smagały, H. Kowala, J. Szadzińskiego;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1108, Akta postępowania w sprawie J. Rojka;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1113, Akta w sprawie przeciwko J. Olszewskiemu, J. Sowie;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1115, Akta prokuratorskie w sprawie przeciwko P. Chrupczalskiemu, A. Wleciałowi, T. Góreckiemu i K. Grotyńskiemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 096/990/D/pdf, Akta śledztwa w sprawie P. Chrupczalskiego;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 58/10, Akta śledztwa w sprawie P. Chrupczalskiego, A. Wleciała, T. Góreckiego i K. Grotyńskiego;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5261, Akta w sprawie P. Chrupczalskiego i innych;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 403/65/pdf, Akta w sprawie B. Jałoszyńskiej;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 58/84, Akta w sprawie J. Bańdury;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 58/49, Akta w sprawie J. Pocicy;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 17/2, t. 1/pdf, Akta śledztwa w sprawie M. Wilkosz i innych;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 303/225, Akta prokuratorskie w sprawie przeciwko J. Karpińczykowi i innym;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 403/29, Akta w sprawie przeciwko E. Gwazdaczowi, J. Karpińczykowi i S. Piechowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 403/31, Akta w sprawie przeciwko E. Gwazdaczowi, J. Karpińczykowi i S. Piechowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 17/286, Akta postępowania sądowego w sprawie J. Palucha, A. Piecucha, J. Zygmunta i B. Wojnara;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5327, Akta śledztwa przeciwko A. Moksal, M. Piróg, T. Urydze, K. Sobolowi i J. Mielniczukowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 403/23, Akta w sprawie przeciwko J. Mielniczukowi i innym;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 287/2, Akta prokuratorskie w sprawie przeciwko W. Gajewiczowi i innym;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 096/1060/pdf, Akta śledztwa przeciwko A. Pulchny, W. Gajewiczowi, M. Indyk, W. Antasowi i J. Antas;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 451/2, Akta prokuratorskie w sprawie przeciwko M. Indyk i innym;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 17/287, Akta postępowania sądowego w sprawie A. Pulchny, J. Antas, W. Antasa, W. Gajewicza i M. Indyk;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/277, t. 1–2, Akta śledztwa przeciwko Z. Badowskiemu i J. Borkowskiemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 0101/345/D, SOR „Klin”;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 0101/103/DVD, SOS „Płaz”;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 00100/898/D (mf.), Teczka personalna TW „Jacek”;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 309/265, Wyniki sprawdzeń ewidencyjnych dotyczących Jacka Jakuba Tomaszewskiego –TW „Witek”, nr. rejestracyjne Kr 25888 i Kr 35395;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 085/1, Kartoteka odtworzeniowa pseudonimów WUSW w Krakowie;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 089/1, Kartoteka odtworzeniowa kryptonimów WUSW w Krakowie.
Wyroki, rewizja, „Zomorządność” 1983, nr 56.
Dziennik Ustaw 1981, nr 29, poz. 154, Dekret z dnia 12 XII 1981 r. o stanie wojennym.
Konfederacja Polski Niepodległej w Krakowie 1979–1990. Wybór dokumentów, oprac. M. Kasprzycki, Kraków 2009 (seria „Bezpieka przeciw Małopolanom”, t. 3).
Stan wojenny w Małopolsce w relacjach świadków, oprac. Z. Solak, J. Szarek, współprac. E. Zając, Kraków 2001.
Błażejowska J., Papierowa rewolucja. Z dziejów drugiego obiegu wydawniczego w Polsce 1976–1989/1990, Warszawa 2010.
Encyklopedia „Solidarności”. Opozycja w PRL 1976–1989, t. 1, red. M. Łątkowska i in., Warszawa 2010; t. 2, red. nauk. G. Waligóra i in., Warszawa 2012; t. 3, red. nauk. G. Waligóra i in., Warszawa 2019; t. 4, red. nauk. J. Olaszek i in., Warszawa 2020; t. 5, red. nauk. J. Olaszek i in., Warszawa 2023.
Gliksman A., Leksykon ludzi małopolskiej „Solidarności”, t. 2, Kraków 2017.
Jak wojskowe służby rozpracowywały „Solidarność”, „Głos” 2006, nr 31.
Kamiński Ł., Władza wobec opozycji 1976–1989, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2003, nr 2.
Krzek-Lubowiecki M., Wydawnictwo Myśli Nieinternowanej. Dzieje niezależnej oficyny w latach 1982–1989, Kraków 2021.
Kubisiowski Edward Antoni, oprac. C. Kuta, „Zeszyty Historyczne WiN-u” 2012, nr 36.
Kuta C., Niecenzurowane. Z dziejów drugiego obiegu wydawniczego w Krakowie w latach 1976–1990, Kraków 2019.
Kuta C., Niezależny ruch wydawniczy 1980–1989 [w:] NSZZ „Solidarność” 1980–1989, t. 2: Ruch społeczny, red. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2010.
Zabłocki W., Stan wojenny w Małopolsce, Kraków 1994.
Zybertowicz A., Niewidoczna władza: komunistyczne państwo policyjne w Polsce lat osiemdziesiątych [w:] Skryte oblicze systemu komunistycznego. U źródeł zła..., red. R. Bäcker, P. Hübner, Warszawa 1997.
Encyklopedia „Solidarności” on line, https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy (dostęp 11 III 2024r.).
Gugała T., Wazl Wiesław, https://myslinieinternowane.pl/portrety/wieslaw-wazl (dostęp 11 III 2024 r.).
Katalog osób rozpracowywanych, https://katalog.bip.ipn.gov.pl/osoby-rozpracowywane/?catalog=2
(dostęp 9 III 2024 r.).
Lista osób odznaczonych Krzyżem Wolności i Solidarności, https://odznaczeni-kwis.ipn.gov.pl/
(dostęp 7 III 2024 r.).
License
Copyright (c) 2024 Remembrance and Justice
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Cecylia Kuta, Rafał Łatka, Od redakcji , Remembrance and Justice: Vol. 35 No. 1 (2020)
- Cecylia Kuta, Daniel Czerwiński, Editorial , Remembrance and Justice: Vol. 43 No. 1 (2024)
- Cecylia Kuta, Międzynarodowa konferencja naukowa „»Za waszą i naszą wolność«”. 30. rocznica powstania Autonomicznego Wydziału Wschodniego Solidarności Walczącej”, Kraków, 23–24 maja 2018 roku , Remembrance and Justice: Vol. 33 No. 1 (2019)
- Cecylia Kuta, Relations Between the Emigration and the Second Circulation (Pol. “drugi obieg”) Publishing in the People’s Republic of Poland in 1976–1989/1990 , Remembrance and Justice: Vol. 39 No. 1 (2022)
- Cecylia Kuta, Konferencja naukowa „Przed Sierpniem. Mniej znane przykłady działalności opozycyjnej w Małopolsce z lat 1957-1980”, Kraków, 17czerwca 2021r. , Remembrance and Justice: Vol. 38 No. 2 (2021)
- Cecylia Kuta, Słownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego, t.1, red. Rafał Łatka, Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im.Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2020, 536s. , Remembrance and Justice: Vol. 37 No. 1 (2021)