Represje karne wobec działaczy drugiego obiegu wydawniczego w Krakowie w okresie stanu wojennego
Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 43 Nr 1 (2024), strony: 167-199
Data publikacji: 2024-08-09
Abstrakt
W artykule przeanalizowano represje karne stosowane wobec krakowskich działaczy niezależnego ruchu wydawniczego w okresie stanu wojennego. Problem ten nie był dotąd przedmiotem szczegółowych badań. W dotychczasowej literaturze zwracano uwagę raczej na działania operacyjne komunistycznego aparatu represji niż na sankcje prawne stosowane wobec osób zaangażowanych w drugi, nielegalny, obieg wydawnictw. W artykule skupiono się na sprawach sądowych prowadzonych w związku z redagowaniem, drukowaniem oraz kolportowaniem podziemnych pism i druków zwartych. Z analizy wyłączono sprawy prowadzone wobec osób drukujących i kolportujących ulotki i napisy o treści antypaństwowej.
Bibliografia
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, 001708/3129A/pdf, Andrzej Dudek, „Nielegalny obieg wydawniczy na terenie Warszawy i województwa stołecznego w latach 1981–1987”, praca dyplomowa napisana pod kierunkiem kpt. dr. Marka Zielińskiego, Wyższa Szkoła Oficerska MSW im. Feliksa Dzierżyńskiego, Legionowo 1988;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, 1357/184/pdf, Akta w sprawie karnej przeciwko W. Wiśniewskiemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, 1378/46/pdf, Akta w sprawie przeciwko T. Bagińskiemu, W. Brzeskiemu, A. Machelowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, 1378/47/1/pdf, Akta w sprawie przeciwko T. Bagińskiemu, W. Brzeskiemu, A. Machelowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, 1378/51, Akta w sprawie przeciwko F. Stożkowi, E. Zadurze, W. Maciudze;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, 2911/1, Kartoteka ogólnoinformacyjna Biura „C” MSW;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, 2912/1, Kartoteka ogólnoinformacyjna [odtworzeniowa] byłego Biura „C” MSW.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 00142/1, Kartoteka ogólnoinformacyjna byłego WUSW w Krakowie / Nowym Sączu / Tarnowie;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 00195/2, Dziennik archiwalny KW MO / WUSW w Krakowie, dział I;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 00201/1, Dziennik rejestracyjny KW MO / WUSW w Krakowie;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 04/56, SOS „Kawiarze”;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5177, Akta w sprawie G. Jakubowskiego i innych;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/932, Akta postępowania w sprawie przeciwko T. Świdzińskiemu, A. Kramarczykowi, E. Kubisiowskiemu i G. Jakubowskiemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/962, Akta postępowania w sprawie J. Miętki i W. Ciuły;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5238, Akta śledztwa przeciwko A. Fischerowi i innym;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 096/974/D, Akta w sprawie A. Fischera i innych;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 84/3203, Akta w sprawie przeciwko A. Fischerowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/989, Akta nadzoru w sprawie przeciwko T. Strutyńskiemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5192, Akta kontrolno-śledcze przeciwko A. Załuskiemu i innym;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1001, Akta nadzoru w sprawie przeciwko A. Załuskiemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 84/3213/pdf, Akta w sprawie przeciwko G. Ciepłemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 096/964/pdf, Akta w sprawie G. Ciepłego;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5219/pdf, Akta w sprawie śledztwa przeciwko G. Ciepłemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 096/960/D (mf.), Akta w sprawie W. Ornata;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5215, Akta w sprawie W. Ornata;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5218, Akta kontrolne śledztwa przeciwko M. Miętce i E. Karkoszy;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1250, Akta śledztwa przeciwko E. Karkoszy i M. Miętce;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 096/963/J (mf.), Akta śledztwa przeciwko M. Miętce i E. Karkoszy;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 010/12114, Materiały dotyczące W. Czyża;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1004, Akta nadzoru w sprawie W. Ornata;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1025/pdf, Akta prokuratorskie w sprawie przeciwko G. Ciepłemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1008, Akta śledztwa przeciwko L. Ottomańskiemu i K. Piotrowskiej;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5207, Akta kontrolno-śledcze przeciwko S. Papieżowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1087, Akta prokuratorskie w sprawie przeciwko S. Papieżowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 1378/49, Akta w sprawie przeciwko F. Stożkowi, E. Zadurze, W. Maciudze;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1102, Akta prokuratorskie w sprawie przeciwko J. Pacule, J. Grąckiemu, A. Gumule, J. Petlickiemu, W. Gołąbowi, Z. Fijakowi, J. Barańskiemu i J. Polakowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1117, Akta śledztwa w sprawie M. Stacha, K. Kowalówki, W. Smagały, H. Kowala, J. Szadzińskiego;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1108, Akta postępowania w sprawie J. Rojka;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1113, Akta w sprawie przeciwko J. Olszewskiemu, J. Sowie;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 97/1115, Akta prokuratorskie w sprawie przeciwko P. Chrupczalskiemu, A. Wleciałowi, T. Góreckiemu i K. Grotyńskiemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 096/990/D/pdf, Akta śledztwa w sprawie P. Chrupczalskiego;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 58/10, Akta śledztwa w sprawie P. Chrupczalskiego, A. Wleciała, T. Góreckiego i K. Grotyńskiego;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5261, Akta w sprawie P. Chrupczalskiego i innych;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 403/65/pdf, Akta w sprawie B. Jałoszyńskiej;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 58/84, Akta w sprawie J. Bańdury;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 58/49, Akta w sprawie J. Pocicy;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 17/2, t. 1/pdf, Akta śledztwa w sprawie M. Wilkosz i innych;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 303/225, Akta prokuratorskie w sprawie przeciwko J. Karpińczykowi i innym;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 403/29, Akta w sprawie przeciwko E. Gwazdaczowi, J. Karpińczykowi i S. Piechowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 403/31, Akta w sprawie przeciwko E. Gwazdaczowi, J. Karpińczykowi i S. Piechowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 17/286, Akta postępowania sądowego w sprawie J. Palucha, A. Piecucha, J. Zygmunta i B. Wojnara;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/5327, Akta śledztwa przeciwko A. Moksal, M. Piróg, T. Urydze, K. Sobolowi i J. Mielniczukowi;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 403/23, Akta w sprawie przeciwko J. Mielniczukowi i innym;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 287/2, Akta prokuratorskie w sprawie przeciwko W. Gajewiczowi i innym;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 096/1060/pdf, Akta śledztwa przeciwko A. Pulchny, W. Gajewiczowi, M. Indyk, W. Antasowi i J. Antas;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 451/2, Akta prokuratorskie w sprawie przeciwko M. Indyk i innym;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 17/287, Akta postępowania sądowego w sprawie A. Pulchny, J. Antas, W. Antasa, W. Gajewicza i M. Indyk;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 07/277, t. 1–2, Akta śledztwa przeciwko Z. Badowskiemu i J. Borkowskiemu;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 0101/345/D, SOR „Klin”;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 0101/103/DVD, SOS „Płaz”;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 00100/898/D (mf.), Teczka personalna TW „Jacek”;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 309/265, Wyniki sprawdzeń ewidencyjnych dotyczących Jacka Jakuba Tomaszewskiego –TW „Witek”, nr. rejestracyjne Kr 25888 i Kr 35395;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 085/1, Kartoteka odtworzeniowa pseudonimów WUSW w Krakowie;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, 089/1, Kartoteka odtworzeniowa kryptonimów WUSW w Krakowie.
Wyroki, rewizja, „Zomorządność” 1983, nr 56.
Dziennik Ustaw 1981, nr 29, poz. 154, Dekret z dnia 12 XII 1981 r. o stanie wojennym.
Konfederacja Polski Niepodległej w Krakowie 1979–1990. Wybór dokumentów, oprac. M. Kasprzycki, Kraków 2009 (seria „Bezpieka przeciw Małopolanom”, t. 3).
Stan wojenny w Małopolsce w relacjach świadków, oprac. Z. Solak, J. Szarek, współprac. E. Zając, Kraków 2001.
Błażejowska J., Papierowa rewolucja. Z dziejów drugiego obiegu wydawniczego w Polsce 1976–1989/1990, Warszawa 2010.
Encyklopedia „Solidarności”. Opozycja w PRL 1976–1989, t. 1, red. M. Łątkowska i in., Warszawa 2010; t. 2, red. nauk. G. Waligóra i in., Warszawa 2012; t. 3, red. nauk. G. Waligóra i in., Warszawa 2019; t. 4, red. nauk. J. Olaszek i in., Warszawa 2020; t. 5, red. nauk. J. Olaszek i in., Warszawa 2023.
Gliksman A., Leksykon ludzi małopolskiej „Solidarności”, t. 2, Kraków 2017.
Jak wojskowe służby rozpracowywały „Solidarność”, „Głos” 2006, nr 31.
Kamiński Ł., Władza wobec opozycji 1976–1989, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2003, nr 2.
Krzek-Lubowiecki M., Wydawnictwo Myśli Nieinternowanej. Dzieje niezależnej oficyny w latach 1982–1989, Kraków 2021.
Kubisiowski Edward Antoni, oprac. C. Kuta, „Zeszyty Historyczne WiN-u” 2012, nr 36.
Kuta C., Niecenzurowane. Z dziejów drugiego obiegu wydawniczego w Krakowie w latach 1976–1990, Kraków 2019.
Kuta C., Niezależny ruch wydawniczy 1980–1989 [w:] NSZZ „Solidarność” 1980–1989, t. 2: Ruch społeczny, red. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2010.
Zabłocki W., Stan wojenny w Małopolsce, Kraków 1994.
Zybertowicz A., Niewidoczna władza: komunistyczne państwo policyjne w Polsce lat osiemdziesiątych [w:] Skryte oblicze systemu komunistycznego. U źródeł zła..., red. R. Bäcker, P. Hübner, Warszawa 1997.
Encyklopedia „Solidarności” on line, https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy (dostęp 11 III 2024r.).
Gugała T., Wazl Wiesław, https://myslinieinternowane.pl/portrety/wieslaw-wazl (dostęp 11 III 2024 r.).
Katalog osób rozpracowywanych, https://katalog.bip.ipn.gov.pl/osoby-rozpracowywane/?catalog=2
(dostęp 9 III 2024 r.).
Lista osób odznaczonych Krzyżem Wolności i Solidarności, https://odznaczeni-kwis.ipn.gov.pl/
(dostęp 7 III 2024 r.).
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Pamięć i Sprawiedliwość
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Cecylia Kuta, Rafał Łatka, Od redakcji , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 35 Nr 1 (2020)
- Cecylia Kuta, Daniel Czerwiński, Od Redakcji , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 43 Nr 1 (2024)
- Cecylia Kuta, Międzynarodowa konferencja naukowa „»Za waszą i naszą wolność«”. 30. rocznica powstania Autonomicznego Wydziału Wschodniego Solidarności Walczącej”, Kraków, 23–24 maja 2018 roku , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 33 Nr 1 (2019)
- Cecylia Kuta, Relacje między emigracją a drugim obiegiem wydawniczym w PRL w latach 1976-1989/1990 , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 39 Nr 1 (2022)
- Cecylia Kuta, Słownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego, t.1, red. Rafał Łatka, Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im.Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2020, 536s. , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 37 Nr 1 (2021)
- Cecylia Kuta, Konferencja naukowa „Przed Sierpniem. Mniej znane przykłady działalności opozycyjnej w Małopolsce z lat 1957-1980”, Kraków, 17czerwca 2021r. , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 38 Nr 2 (2021)