Język Polski
English
Założenia normatywne pracy operacyjnej Milicji Obywatelskiej w latach 1975–1990
Tomasz Pączek
https://orcid.org/0000-0003-2116-7099
Akademia Pomorska w Słupsku
Biogram(ur. 1965), doktor, adiunkt w Instytucie Bezpieczeństwa Narodowego Akademii Pomorskiej w Słupsku. Zajmuje się historią PRL, aparatu represji, w szczególności Milicji Obywatelskiej, a także współczesnymi służbami mundurowymi w Polsce. Jest autorem monografii Milicja Obywatelska w Słupsku i powiecie słupskim w latach 1945–1975 (2014) oraz Rola i zadania Policji w zapobieganiu i zwalczaniu wykroczeń (2017), a także kilkunastu artykułów naukowych na temat aparatu represji w PRL oraz bezpieczeństwa
wewnętrznego RP
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, Nr 20 (2022), strony: 555-581
Data publikacji: 2023-03-29
https://doi.org/10.48261/arprl222018
PDF
Abstrakt
Milicja Obywatelska po okresie stalinowskim poszukiwała nowego modelu pracy operacyjnej. Instrukcje operacyjne powstałe po 1956 r. służyły przede wszystkim zwalczaniu przestępczości kryminalnej i gospodarczej. Kierownictwo MO dążyło do tego, by główne zagadnienia pracy operacyjnej (agentura, inwigilacja, sprawy operacyjne) ująć w jednym akcie normatywnym. Ostatecznie udało się to w 1974 r., gdy wprowadzono nową instrukcję. Stworzenie tej koncepcji przyniosło owoce w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, kiedy obowiązywały określone standardy pracy operacyjnej. Instrukcja z 1974 r. nie została uchylona do końca działalności MO, tj. do roku 1990.
Słowa kluczowe
Milicja Obywatelska, • praca operacyjna • agentura • inwigilacja • sprawa operacyjna Citizens’ Militia • operational work • spies • surveillance • operating matter
Bibliografia
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (AIPN)
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku (AIPN Bi)
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku (AIPN Gd)
Główne Archiwum Policji (GAP)
Instrukcje pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa (1945–1989), oprac. i wstęp T. Ruzikowski, Warszawa 2004
Instrukcje pracy pionów pomocniczych Urzędu Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa (1945–1989), wybór, wstęp i oprac. M. Komaniecka, Kraków 2010
Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 3: 1975–1990, red. P. Piotrowski, Warszawa 2008
Busse K., Z agenturą nie czekamy na centralę – instrukcja pracy operacyjnej Wydziału Śledczego KW MO w Radomiu, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2012, nr 1
Komaniecka M., Agentura pionów techniczno-operacyjnych aparatu bezpieczeństwa na przykładzie KW MO / WUSW w Krakowie w latach 1956–1990 [w:] Antropologia donosu, red. J. Syrnyk, R. Klementowski, Wrocław–Warszawa 2017
Komaniecka M., Pod obserwacją i na podsłuchu. Rzeczowe środki pracy operacyjnej w pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa w województwie krakowskim w latach 1945–1990, Kraków 2014
Komaniecka-Łyp M., Podsłuchy zgodnie z prawem. Przepisy o wykorzystywaniu środków technicznych w pracy operacyjnej jako akty wykonawcze do Ustawy z 14 lipca 1983 r. o Urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych, „Komunizm. System – ludzie – dokumentacja” 2018, nr 7
Krystians P., Tajni współpracownicy Milicji Obywatelskiej na Ziemi Lubuskiej (1945–1989), „Przegląd Zachodni” 2013, nr 15
Madej K., Bezradność lub represja. Władze wobec przestępczości gospodarczej w PRL (1956–1970), Warszawa 2010
Majer P., Milicja Obywatelska 1944–1957. Geneza, organizacja, działalność, miejsce w aparacie władzy, Olsztyn 2004
Majer P., Milicja Obywatelska w systemie organów władzy PRL. Zarys problematyki i źródła, Toruń 2003
Majer P., Milicyjna agentura 1944–1957, „Dzieje Najnowsze” 2005, nr 1
Musiał F., Osobowe źródła informacji pionów operacyjnych Służby Bezpieczeństwa działających w granicach PRL [w:] Osobowe źródła informacji – zagadnienia metodologiczno-źródłoznawcze, red. F. Musiał, Kraków 2008
Musiał F., Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL, wyd. 2, Kraków 2015
Pączek T., Agentura Milicji Obywatelskiej w świetle instrukcji operacyjnych, „Studia nad Bezpieczeństwem” 2016, nr 1
Pączek T., Milicja Obywatelska w Słupsku i powiecie słupskim w latach 1945–1975, Słupsk 2014
Pączek T., Praca operacyjna Milicji Obywatelskiej w świetle instrukcji służbowych (1956–1970), „Studia Politologiczne” 2019, nr 51
Sawicki W., Osobowe źródła informacji organów bezpieczeństwa Polski Ludowej [w:] Osobowe źródła informacji – zagadnienia metodologiczno-źródłoznawcze, red. F. Musiał, Kraków 2008
Sprengel B., Praca operacyjna policji, Toruń 2018
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Tomasz Pączek, Aparat kontroli wewnętrznej zwalczający przestępczość w Milicji Obywatelskiej (1945–1990) , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(16) (2018)
- Tomasz Pączek, Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej w latach 1946–1989. Rozwój organizacyjny i rola w aparacie represji PRL , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(10) (2012)
- Tomasz Pączek, Struktura organizacyjna Milicji Obywatelskiej w Słupsku i powiecie słupskim w latach 1945–1954 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(7) (2009)
- Tomasz Pączek, Szkolenie zawodowe i polityczne szeregowych oraz podoficerów Milicji Obywatelskiej w latach 1945–1954 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(15) (2017)
