Język Polski
English
Sprawa operacyjnego rozpracowania o kryptonimie „Małgorzata” – kulisy nawiązania gry kontrwywiadowczej z Federalną Służbą Wywiadowczą RFN
Przemysław Bartosik
https://orcid.org/0000-0002-6417-4822
Regionalne Towarzystwo Historyczne Ziemi Wałeckiej
Biogramdr, historyk, prezes Regionalnego Towarzystwa Historycznego Ziemi Wałeckiej. Autor publikacji Życie polityczne Wałcza i okolic w latach 1945–1990 (Szczecin 2015). Redaktor rocznika naukowego "Studia
i materiały do dziejów ziemi wałeckiej" (ukazało się 10 tomów). W ramach Centralnego Projektu Badawczego IPN realizuje projekt "Aparat bezpieczeństwa w województwie pilskim w latach 1975–1990"
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, Nr 18 (2020), strony: 326-344
Data publikacji: 2023-03-29
https://doi.org/10.48261/ARPRL201810
PDF
Abstrakt
W latach osiemdziesiątych XX w. Departament II Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (MSW) nawiązał za pośrednictwem Tajnego Współpracownika (TW) o pseudonimie „Lange” (wcześniej „Małgorzata”) grę kontrwywiadowczą z Federalną Służbą Wywiadowczą (BND) Republiki Federalnej Niemiec (RFN). Podczas pobytów u rodziny w RFN TW informował funkcjonariuszy BND o interesujących ich zagadnieniach, oscylujących głównie wokół problematyki wojskowej (obronności), gospodarczej i społeczno-politycznej w Polsce. Szczególne znaczenie dla BND miały informacje dotyczące X Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR), zmian personalnych w Biurze Politycznym oraz polityki partii i rządu wobec opozycji („Solidarności”). „Lange” został ponadto „uprofilowany” przez BND jako „jednostka źródłowa” dostarczająca informacji na temat funkcjonowania 20. Warszawskiej Dywizji Pancernej i 2. Brandenburskiej Dywizji Lotnictwa Szturmowo-Bombowego.
Bibliografia
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie (AIPN)
Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza 1975–1990,t. 3, red. P. Piotrowski, Warszawa 2008
Babula J., Wojsko Polskie 1945–1989. Próba analizy operacyjnej, Warszawa 1998
Bagieński W., Wywiad cywilny Polski Ludowej w latach 1945–1961, t. 2, Warszawa 2017
Bartosik P., Szkice z dziejów najnowszych powiatu wałeckiego, Wałcz 2018
Bartosik P., Życie polityczne Wałcza i okolic w latach 1945–1990, Szczecin 2015
Bielak F., Służby wywiadowcze Republiki Federalnej Niemiec, Warszawa 1985
Filip K., Golon M., "Problemy z gośćmi". Żołnierze i oficerowie garnizonu Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej w Bornem Sulinowie w wybranych dokumentach z zasobu archiwalnego Instytutu Pamięci Narodowej z lat 1962–1986 [w:] Armia Czerwona/Radziecka w Polsce w latach 1944–1993. Studia i szkice, red. K. Filip, M. Golon, Borne Sulinowo–Bydgoszcz–Gdańsk 2015
Gasztold-Seń P., Koncesjonowany Nacjonalizm. Zjednoczenie Patriotyczne Grunwald 1980–1990, Warszawa 2012
Kopyś T., Początki wywiadu zachodnioniemieckiego oraz jego aktywność w Polsce w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX w., "Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989" 2011, nr 1(8–9)
Mołdawa T., Ludzie Władzy 1944–1991. Władze państwowe i polityczne Polski według stanu na dzień 28 II 1991, Warszawa 1991
Pleskot P., Dyplomata czyli szpieg? Działalność służb kontrwywiadowczych PRL wobec zachodnich placówek dyplomatycznych w Warszawie (1956–1989), cz. 1: Generalia, Warszawa 2013
Pleskot P., W cieniu centrali. Struktury pionu SB Komendy Stołecznej MO i Stołecznego Urzędu Spraw Wewnętrznych w latach 1975–1990, Warszawa 2018
Próba dokonania bilansu współpracy KGB – SB w latach 1970–1990. Cz. II, "Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego" 2011, nr 4(3) (artykuł opracowany przez zespół funkcjonariuszy Biura Ewidencji i Archiwum Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, pod red. Roberta Oska i Mirosława Grabowieckiego, wersja w pdf). Rosenbaum S., Operacja "Tama". Służba Bezpieczeństwa wobec masowej emigracji do RFN, "Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej" 2010, nr 3(110)
Siemiątkowski Z., Wywiad a władza. Wywiad cywilny w systemie sprawowania władzy politycznej PRL, Warszawa 2009
Słabig A., Kontrwywiad Polski Ludowej a problem niemiecki w świetle danych z województwa koszalińskiego z lat pięćdziesiątych XX w., "Słupskie Studia Historyczne" 2011, nr 17
Słabig A., Pozostać czy wyemigrować? Autochtoni i Ukraińcy w województwie pilskim w latach 1975–1989 w dokumentach Służby Bezpieczeństwa, "Zapiski Historyczne" 2013, z. 2. Studia nad wywiadem i kontrwywiadem Polski w XX wieku, t. 2, red. W. Skóra, P. Skubisz, Szczecin 2015
Tajny oręż czy ofiary zimnej wojny? Emigracje polityczne z Europy Środkowej i Wschodniej, red. S. Łukasiewicz, Lublin–Warszawa 2010
Terlecki R., Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990, Kraków 2007
Veröffentlichungen der Unabhängigen Historikerkommission zur Erforschung der Geschichte des Bundesnachrichtendienstes 1945–1968, t. 1–11,red. W. Krieger et al., Berlin 2016–2019
Wąsowicz J., Pilskie drogi do wolności. Kronika parafii Świętej Rodziny w Pile 16 października 1978 – 18 czerwca 1989, Piła 2015
Jarosław Gowin, https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/81919, dostęp 5 III 2018 r.
Zdzisław Nowicki, https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/155502, dostęp 5 III 2019 r.
Janusz Sereda, https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/49167, dostęp 5 III 2018 r.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Przemysław Bartosik, Jarosław Lemański, Inwigilacja Ryszarda Hrywniaka przez Służbę Bezpieczeństwa w latach 1984-1990 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(17) (2019)
