Nadzór Wojskowej Prokuratury Rejonowej w Gdańsku nad jednostkami Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Wojsk Ochrony Pogranicza w latach 1946–1955
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, Nr 1(13) (2015), strony: 393-413
Data publikacji: 2023-03-28
Abstrakt
W latach 1946–1955 funkcjonowały w Polsce „ludowej” wojskowe prokuratury rejonowe, do których właściwości rzeczowej należało m.in. prowadzenie postępowań karnych w sprawach żołnierzy i oficerów Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Ochrony Pogranicza/Wojsk Ochrony Pogranicza, a także nadzór nad utrzymaniem dyscypliny, sprawami gospodarczymi i działalnością profilaktyczną w obu wymienionych formacjach. W związku z tym, że zagadnienie to nie było dotąd szerzej omawiane w literaturze tematu, autor przedstawia tę kwestię na przykładzie Wojskowej Prokuratury Rejonowej w Gdańsku i podległych jej (w określonym zakresie) jednostek wchodzących w skład 13. pułku KBW, 4. Brygady OP i 16. oddziału WOP. Prowadzeniem dochodzeń przeciwko żołnierzom i oficerom KBW oraz OP/WOP zajmowali się pod nadzorem prokuratorów WPR w Gdańsku oficerowie dochodzeniowi jednostek, w których służyli podejrzani. Do obowiązków prokuratorów wojskowych oprócz prowadzenia i nadzorowania spraw karnych dotyczących przestępstw popełnionych m.in. przez żołnierzy oraz oficerów KBW i OP/WOP należało zapobieganie im poprzez różnego rodzaju akcje profilaktyczne, tj. pogadanki czy gawędy dla żołnierzy na temat konsekwencji prawnych czynów zabronionych. Prokuratorzy przeprowadzili także szkolenia polityczno-wychowacze w jednostkach KBW i OP/WOP, a także kontrolowali stan umundurowania, wyżywienia i zakwaterowania odbywających w nich służbę żołnierzy oraz wszelkiego rodzaju czynności gospodarcze, rachunkowe i kancelaryjne, jakie się w nich odbywały. Wskazane wyżej kwestie wchodziły w skład tzw. ogólnego nadzoru prokuratorskiego, funkcji niewystępującej w przedwojennym ustawodawstwie polskim, która została przejęta z ustawodawstwa sowieckiego. Jej wprowadzenie umożliwiło komunistom rozciągnięcie kontroli nad kolejnymi obszarami życia publicznego Polski „ludowej”, dlatego opisanie tego zagadnienia jest niezwykle istotne dla lepszego poznania jej powojennej historii.
Licencja
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nc-nd/4.0/88x31.png)
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Dariusz Burczyk, Organizacja i funkcjonowanie Wojskowej Prokuratury Rejonowej w Gdańsku (1946-1955). Wybrane zagadnienia , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(17) (2019)
- Dariusz Burczyk, Orzecznictwo Wojskowego Sądu Rejonowego w Gdańsku w sprawach karnych prowadzonych w latach 1946–1955 przeciwko funkcjonariuszom UBP i MO , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 1(16) (2018)