Editorial
Remembrance and Justice, Vol. 38 No. 2 (2021), pages: 13-17
Publication date: 2021-12-31
Abstract
Lata trwania Wielkiej Wojny (1914–1918) pokazały, że każda historia pragnie tego samego, to jest – stać się historią powszechną. Po raz kolejny okazało się, że świat ucieka poza prowincjonalność, lokalność, peryferyjność, perspektywę mniejszościową, jest bowiem systemem powiązań w wymiarze globalnym, który określa się mianem human web. To w ramach Big History rozegrała się także walka o granice II Rzeczypospolitej; walka, której redakcja „Pamięci i Sprawiedliwości” postanowiła poświęcić numer 38. Zachowując poczucie proporcji oraz rejestr tych faktów lokuje się w płaszczyźnie europejskiej, uzupełniając globalny portret epoki. Nawet jeśli tzw. wielkie przyspieszenie z końca wieku XIX kulturowo ominęło ziemie polskie, z procesami politycznymi po 1918 r. już tak nie było. Abdykacja Wilhelma II Hohenzollerna, rezygnacja z udziału w rządach Karola I Habsburga, polityka Rady Komisarzy Ludowych, wojna polsko-bolszewicka, powstania śląskie, zryw wielkopolski, wreszcie decyzje podejmowane podczas paryskiej konferencji pokojowej zmieniały scenerię starego kontynentu, z Polakami jako aktywnymi uczestnikami tej wielkiej dziejowej metamorfozy.
Różne środowiska polityczne w kraju, wykraczając poza ściśle wytyczone ramy programów partyjnych i praktycznych zadań, angażowały się w konstytuowanie niepodległości. Nie tracąc związku z trudnym, empirycznym doświadczeniem ówczesnej społecznej i ekonomicznej rzeczywistości, Józef Piłsudski, Roman Dmowski i inni realizowali marzenie wcześniejszych pokoleń o wolnym państwie, mocno osadzonym terytorialnie. Państwie będącym partnerem dla mocarstw zachodnich, odgrywającym rolę lokalnego lidera. W tym niełatwym okresie pierwszych kilku lat suwerenności rządzący przeprowadzili udaną konsolidację wewnętrzną, podjęli wysiłek świadomego budowania tożsamości, a także skupili zbiorowe uczucia wokół zasadniczej idei, za jaką uważano obronę ojczyzny przed zewnętrznymi wrogami. Racją stanu II RP stała się walka z bolszewikami, następnie koncepcja poszukiwania ładu międzynarodowego, w którym Polska dysponowała określoną pozycją wynikającą z położenia terytorialnego. W tekstach przygotowanych przez cenionych autorów zaprezentowano te aspekty, formujące dzisiaj sposób myślenia Polaków, pokazując rozległość przestrzeni tematycznych łączących się z tytułowym zagadnieniem niniejszego tomu.
License
Copyright (c) 2021 Remembrance and Justice
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Rafał Łatka, Mirosław Szumiło, Od Redakcji , Remembrance and Justice: Vol. 37 No. 1 (2021)
- Marcin Kruszyński, Observations of the Polish Representative in Rio de Janeiro, Tadeusz Skowroński, on Brazilian-Soviet Relations and the So-Called Polish Cause , Remembrance and Justice: Vol. 41 No. 1 (2023)
- Rafał Łatka, Mirosław Szumiło, Editorial , Remembrance and Justice: Vol. 36 No. 2 (2020)
- Rafał Łatka, The Primate, the Pope and the Museum Dedicated to Them… Reflections on the Catalogue of the Permanent Exhibition of the Museum of John Paul II and Primate Wyszyński , Remembrance and Justice: Vol. 40 No. 2 (2022)
- Rafał Łatka, Gustaw Herling-Grudziński and the People’s Republic of Poland – the perspective of a realist from Naples , Remembrance and Justice: Vol. 28 No. 2 (2016)
- Marcin Kruszyński, “Professors Who do Not Shape Marxist Ideology but Long For Old Times”. The Episode in the History of Polish Higher Education in the Stalinist Period on the Example of the Maria Curie-Sklodowska University in Lublin , Remembrance and Justice: Vol. 25 No. 1 (2015)
- Rafał Łatka, Andrzej Sznajder, Budownictwo kościołów w diecezji częstochowskiej w latach 1945–1989, Katowice, IPN, 2016, 376 p. (Rafał Łatka). , Remembrance and Justice: Vol. 30 No. 2 (2017)
- Rafał Łatka, “Normalisation” of the State-Church-Relations in the 1970s from the Point of View of Primate Stefan Wyszyński – an Unknown Document from the Secretariat of the Primate of Poland , Remembrance and Justice: Vol. 32 No. 2 (2018)