Język Polski
English
Русский
Italiano
Français (France)
Deutsch
Українська
Čeština
Nr 12 (2023)
Przed czytelnikami kolejny, dwunasty już numer rocznika „Komunizm. System – Ludzie – Dokumentacja”. Warto podkreślić, że objętościowo, tematycznie i merytorycznie jest to tom wyjątkowo obfity. Znajdują się w nim teksty dotyczące propagandy w okresie zimnej wojny, a także artykuły z dwóch konferencji naukowych, z których jedna się odbyła, a druga nie doszła niestety do skutku z powodu pandemii, co – jak się wydaje – powinno wzmóc zainteresowanie zamieszczonymi w tomie artykułami. Głównym zagadnieniem omawianym w 12. numerze rocznika jest problematyka związana z prowadzeniem tzw. zimnej wojny, która rozpoczęła się niemal natychmiast po zakończeniu globalnego konfliktu z lat 1939–1945. Świat w szybkim tempie podzielił się wówczas na dwa, wrogo do siebie nastawione obozy, a napięcie między nimi gwałtownie eskalowało, grożąc przekształceniem się w otwarte starcie zbrojne. Ze zmiennym natężeniem zimna wojna trwała do 1991 r. Choć zdarzały się okresy przejściowego złagodzenia konfliktu (odprężenie, détente), to trwały one niedługo, a po nich następowało znowu wzmożenie wrogości między państwami socjalistycznymi a demokracjami zachodnimi. Otwarty konflikt między supermocarstwami i ich aliantami zastępowała poniekąd nieustępliwa walka w sferze propagandy. Szczególnie intensywnie wykorzystywał ją Związek Sowiecki, który we wszystkich dostępnych wówczas środkach masowego przekazu prowadził – trwającą niemal bez przerwy przez kilkadziesiąt lat – kampanię wrogości wymierzoną w przeciwników, zwłaszcza w kraje demokratyczne.
-
Wstęp
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 7-11
Głównym zagadnieniem omawianym w 12. numerze rocznika jest problematyka związana z prowadzeniem tzw. zimnej wojny, która rozpoczęła się niemal natychmiast po zakończeniu globalnego konfliktu z lat 1939–1945. Świat w szybkim tempie podzielił się wówczas na dwa, wrogo do siebie nastawione obozy, a napięcie między nimi gwałtownie eskalowało, grożąc przekształceniem się w otwarte starcie zbrojne. Ze zmiennym natężeniem zimna wojna trwała do 1991 r. Choć zdarzały się okresy przejściowego złagodzenia konfliktu (odprężenie, détente), to trwały one niedługo, a po nich następowało znowu wzmożenie wrogości między państwami socjalistycznymi a demokracjami zachodnimi. Otwarty konflikt między supermocarstwami i ich aliantami zastępowała poniekąd nieustępliwa walka w sferze propagandy. Szczególnie intensywnie wykorzystywał ją Związek Sowiecki, który we wszystkich dostępnych wówczas środkach masowego przekazu prowadził – trwającą niemal bez przerwy przez kilkadziesiąt lat – kampanię wrogości wymierzoną w przeciwników, zwłaszcza w kraje demokratyczne.
PDF
Studia 
-
Tygodnik lotniczy „Skrzydła i Motor” (1946–1953)
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 15-35
Artykuł przedstawia powstanie i funkcjonowanie tygodnika lotniczego dla młodzieży „Skrzydła i Motor” (1946–1953) na tle tworzenia od nowa prasy lotniczej w warunkach powojennych. Omawia działanie wydawnictwa, zespół redakcyjny, ilustracyjność pisma oraz ingerencje cenzury. Tygodnik „Skrzydła i Motor” był przygotowywany przez ten sam zespół redakcyjny, co miesięcznik „Skrzydlata Polska”, pod kierunkiem Janusza Przymanowskiego, a następnie Alfreda Windholza. Przeznaczony był dla młodzieży zaangażowanej w rozwój sportu lotniczego w organizacji Liga Lotnicza. Został zlikwidowany po jej przekształceniu w Ligę Przyjaciół Żołnierza.
-
Chór Aleksandrowa jako narzędzie propagandy sowieckiej (na przykładzie tournée w Polsce w latach 1946 i 1951)
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 36-53
Artykuł traktuje o wykorzystaniu Chóru Aleksandrowa jako narzędzia propagandy sowieckiej poza granicami ZSRS. Za przykład posłużyły dwie trasy koncertowe w Polsce Ludowej w latach 1946 i 1951. Przedstawiono historię zespołu do lat czterdziestych, omówiono obie trasy, pokazano treści propagandowe, z którymi artyści sowieccy występowali przed widownią, oraz przeanalizowano osiągnięte rezultaty.
-
Sprawa siatki wywiadowczej Napoleona Idzikowskiego (1954–1955) w propagandowym reportażu Wandy Odolskiej Ostrowiecki proces
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 54-86
Artykuł przedstawia historię działalności wywiadowczej Napoleona Roberta Idzikowskiego. Idzikowski był więźniem obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie oraz członkiem Polskich Kompanii Wartowniczych przy amerykańskich wojskach okupacyjnych w Niemczech. W latach 1954–1955, współpracując z brytyjskimi, a później amerykańskimi służbami wywiadowczymi, prowadził składającą się z członków jego rodziny komórkę informatorów, działającą na terytorium kraju. Druga część artykułu została poświęcona broszurze zatytułowanej Ostrowiecki proces autorstwa komunistycznej dziennikarki Wandy Odolskiej, która była członkinią redakcji Polskiego Radia. Publikacja z marca 1956 r. stanowi propagandowy opis sprawy siatki Idzikowskiego. Opiera się ona na dokumentacji organów bezpieczeństwa oraz aktach procesowych. Niniejszy artykuł, oprócz opisu działalności szpiegowskiej Idzikowskiego oraz działań operacyjnych organów bezpieczeństwa i służb sowieckich, które doprowadziły do rozbicia jego siatki, ma na celu zwrócenie uwagi na charakterystyczne cechy propagandy stalinowskiej w Polsce.
-
Tematyka niemiecka na łamach polskich tytułów prasowych Października
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 87-128
W prasie PRL tematy niemieckie stanowiły jedno z najczęściej podejmowanych zagadnień polityki zagranicznej. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie o rolę i znaczenie tematyki niemcoznawczej w prasie Października ’56. Została przeprowadzona jakościowa analiza treści artykułów prasowych, pochodzących w głównej mierze z tygodników politycznych i społeczno-kulturalnych. Konieczne okazało się przybliżenie również narracji prasowej z czerwca 1956 r. Obserwacja bogatego kontekstu polityki międzynarodowej pozwoliła na sformułowanie wniosku, że zadaniem dziennikarzy wypowiadających się na tematy związane z polityką zagraniczną, w tym szeroko rozumiane problemy niemieckie, było przybliżenie czytelnikom stanowiska władz. Publicyści podkreślali wzrost znaczenia Polski po Październiku ’56 i jej predyspozycje do odegrania ważnej roli na arenie międzynarodowej, m.in. w zakresie współkształtowania polityki krajów socjalistycznych w sprawach niemieckich. Korzystając z różnych form publicystycznych (np. reportażu, polemiki prasowej), prasa legitymizowała sojusz ze Związkiem Sowieckim oraz ustrój socjalistyczny, a także wynikającą z tego nową politykę wobec Zachodu i Niemiec.
-
„Uwaga! Bundeswehra!”. Zachodnioniemieckie siły zbrojne w dyskursie propagandowym Ludowego Wojska Polskiego w latach sześćdziesiątych
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 129-160
Militarna rywalizacja w czasie zimnej wojny miała swoje tło propagandowe. Siły Zbrojne PRL w latach sześćdziesiątych w obliczu wybuchu III wojny światowej intensywnie kreowały negatywny wizerunek swojego głównego przeciwnika – zachodnioniemieckiej Bundeswehry. Artykuł analizuje teksty propagandowe, wytworzone w kręgu Ludowego Wojska Polskiego, poruszające tematykę związaną z siłami zbrojnymi RFN. Głównymi poruszanymi zagadnieniami są: tradycje militaryzmu niemieckiego i hitlerowska przeszłość generalicji zachodnioniemieckiej, intensywne zbrojenia i agresywne plany Bundeswehry, system społeczno-gospodarczy RFN, sprzyjający militaryzmowi i rewizjonizmowi. Wojskowa propaganda, intensywnie manipulując informacjami, odwoływała się również do licznych faktów stawiających Niemcy Zachodnie w złym świetle.
-
„Projekt Prawda” przeciw „judaszowym srebrnikom”. Ucieczki Romualda Spasowskiego i Zdzisława Rurarza w propagandzie PRL i USA – kampanie medialne w cieniu stanu wojennego
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 161-186
Wprowadzenie stanu wojennego w PRL miało przynajmniej jedną niespodziewaną dla ekipy gen. Jaruzelskiego konsekwencję: 19 grudnia 1981 r. o azyl polityczny w USA poprosił Romuald Spasowski, polski ambasador w Waszyngtonie. Cztery dni później na podobny krok zdecydował się Zdzisław Rurarz, przedstawiciel PRL w Tokio. Obie ucieczki były dotkliwym ciosem wizerunkowym dla władz wojskowych. Nie może dziwić, że administracja Ronalda Reagana postanowiła skorzystać z okazji i użyć postaci obu ambasadorów (zwłaszcza Spasowskiego) do kampanii medialnej, której głównym celem stało się zademonstrowanie wsparcia dla Solidarności i potępienia stanu wojennego. Również władze PRL postanowiły zminimalizować straty wizerunkowe, nakręcając dość ograniczoną, ale jednak widoczną nagonkę medialną na obu zbiegłych dyplomatów, zarzucając im zdradę, niewdzięczność, kierowanie się najniższymi pobudkami czy wręcz problemy psychiczne. Szczyt obu kampanii przypadł na pierwsze tygodnie po ucieczce, pewne jej elementy można jednak dostrzec również w kolejnych latach. W artykule autor postarał się scharakteryzować obie narracje propagandowe.
Varia
-
W walce o władzę. Działalność Polskiej Partii Robotniczej i Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Pile w latach 1945–1948 Powstanie Polskiej Partii Robotniczej i Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Pile
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 189-217
Artykuł ukazuje działalność Polskiej Partii Robotniczej i Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w okresie walki o władzę i budowy hegemonistycznej pozycji na scenie politycznej w wymiarze lokalnym. Są w nim także odniesienia do sytuacji ogólnopolskiej, aby lepiej zrozumieć kontekst historyczny. Poznajemy okoliczności tworzenia się partii politycznych na terenie Piły oraz okres walki o władzę w czasie referendum i wyborów do Sejmu Ustawodawczego. W ostatniej części została ukazana sytuacja po wyborach „zwycięskich” dla komunistów, kiedy to rękoma bezpieki PPR zniszczyła opozycyjne Polskie Stronnictwo Ludowe i zmarginalizowała swoich „sojuszników”. Zwieńczeniem tego było wchłonięcie przez PPR „sojuszniczej” Polskiej Partii Socjalistycznej i powstanie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej zdominowanej przez komunistów
-
Referendum ludowe z 30 czerwca 1946 roku w Płocku i powiecie płockim
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 218-241
Artykuł opisuje przygotowania do referendum ludowego i jego przebieg 30 czerwca 1946 r. w Płocku i powiecie płockim. Temat ten nie był dotychczas przedmiotem odrębnych studiów naukowych. Na podstawie niewykorzystywanych dotąd źródeł archiwalnych, przechowywanych m.in. w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej i Archiwum Państwowym w Płocku, autor omówił działalność partii politycznych na ziemi płockiej w okresie poprzedzającym głosowanie, kampanię referendalną tzw. bloku demokratycznego, któremu przewodziła Polska Partia Robotnicza, a także aktywność opozycyjnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, która była utrudniona przez władze reżimowe. Ponadto omówił rolę aparatu represji w akcji referendalnej, w tym Urzędu Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej, a także zaprezentował dowody fałszerstw, których dopuścili się komuniści podczas głosowania ludowego – jednego z najważniejszych wydarzeń politycznych w powojennej Polsce.
-
Kobiety – bezpieka – partia – kariera. Próba portretu zbiorowego funkcjonariuszek na stanowiskach kierowniczych w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Katowicach (1945–1956)
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 242-272
Artykuł jest próbą nakreślenia portretu zbiorowego funkcjonariuszek, które zajmowały stanowiska kierownicze w WUBP w Katowicach w latach 1945–1956. W tym okresie było aż siedem kobiet, które zrobiły karierę w strukturach bezpieki, co było ewenementem w historii aparatu bezpieczeństwa Polski Ludowej. Uwzględniono miejsce pochodzenia, narodowość, pochodzenie społeczne, wyznanie, wykształcenie. Nie pominięto losów funkcjonariuszek podczas wojny. Ponadto przedstawiono aktywność partyjną awansowanych kobiet oraz opinie przełożonych i podwładnych o ich pracy jako kierowników i naczelników.
-
Aparat bezpieczeństwa jako wykonawca dyrektyw Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w sprawie zwalczania postaw proniemieckich. Casus opolski (1950–1956)
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 273-289
W latach 1950–1956 w województwie opolskim żyło wielu autochtonów, którzy deklarowali się jako Niemcy, wbrew oficjalnej propagandzie, według której w Polsce nie było mniejszości niemieckiej. Postawy proniemieckie były zwalczane poprzez szeroką agitację, którą kierowała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Ponadto prowadzano działania represyjne wobec tych, którzy wykazywali sympatie proniemieckie. Realizowała je policja polityczna zgodnie z wytycznymi i pod kontrolą partii. Cyklicznie wojewódzkie struktury policji politycznej składały raporty ze swoich działań przed Egzekutywą Komitetu Wojewódzkiego PZPR. Jak wynika z tych raportów, najwięcej uwagi w regionie poświęcano właśnie zwalczaniu postaw proniemieckich.
-
„Egzekutywa jest odpowiedzialna za Urząd i jego pracę”. Realizacja przez komitety powiatowe PZPR w województwie krakowskim (1955–1956) uchwały III Plenum KC PZPR w sprawie pracy organów bezpieczeństwa
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 290-321
W artykule omówiono realizację przez powiatowe instancje partyjne w województwie krakowskim wytycznych uchwały III Plenum KC PZPR ze stycznia 1955 r. w związku z reorganizacją aparatu bezpieczeństwa na przełomie 1954 i 1955 r. Przedstawiono w nim etapy stosowania się do zaleceń centralnego kierownictwa partii, z uwzględnieniem roli KW PZPR w Krakowie w tym procesie. Zwrócono uwagę na problemy poruszane na poszczególnych posiedzeniach egzekutyw powiatowych, aktywność działaczy PZPR w mobilizowaniu policji politycznej do zwalczania przeciwników władzy oraz przeanalizowano zasięg tej akcji w latach 1955–1956. Do artykułu dołączono tabelę, w której zamieszczono daty posiedzeń egzekutywy, na których w latach 1955–1956 omawiano w powiatach sprawy bezpieczeństwa i oceniano funkcjonowanie terenowych jednostek UB.
-
Relacje Służby Bezpieczeństwa i KW PZPR na przykładzie Krakowa w okresie „małej stabilizacji” w świetle akt partyjnych
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 322-356
W artykule podjęto próbę przedstawienia relacji między SB a KW PZPR w latach 1956–1970 na przykładzie Krakowa i województwa krakowskiego. W początkowym okresie po Październiku ’56 między władzami partyjnymi a policją polityczną występowały nieporozumienia i konflikty, zwłaszcza wtedy, gdy I sekretarzem KW PZPR w Krakowie był Bolesław Drobner. Bardzo szybko obie strony wróciły jednak do bliskiej współpracy. SB była potrzebna PZPR dla utrzymania monopolu władzy. Władze partyjne wyznaczały ważniejsze kierunki działań operacyjnych policji politycznej: zwalczanie dawnych członków PSL, walka z Kościołem katolickim tłumienie prób strajków i przerw w pracy, zapobieganie wystąpieniom społecznym przeciw władzom, zwłaszcza podczas wyborów do sejmu i rad narodowych. W połowie lat sześćdziesiątych w krakowskiej PZPR władzę przejęły osoby związane z grupą „partyzantów” (I sekretarz Czesław Domagała). Środowisko to wzmocniło także swoje wpływy w policji politycznej (m.in. Stanisław Wałach). Wyżsi funkcjonariusze SB w Krakowie byli częścią ówczesnego establishmentu. Utrzymywali bliskie kontakty, także towarzyskie, z ważniejszymi pracownikami aparatu partyjnego. Uczestniczyli też w rozgrywkach i intrygach personalnych. Bunty młodzieży studenckiej i szkół średnich w 1968 r. i robotników w 1970 r. zarówno dla władz partyjnych, jak i policji politycznej były dużym zaskoczeniem. Na początku kolejnej dekady doszło do zmian kadrowych w PZPR i SB.
-
„O narodowy i społeczny autentyzm polskiego socjalizmu”. Kilka refleksji nad genezą „manifestu” Janusza Zabłockiego z roku 1968
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 357-395
W artykule omówiono genezę manifestu (memoriału) Janusza Zabłockiego pt. „O narodowy i społeczny autentyzm polskiego socjalizmu”. Jest to dokument prezentujący poglądy Zabłockiego (założyciela Ośrodka Dokumentacji i Studiów Społecznych, a zarazem jednego z liderów ruchu „Znak” na kilka spraw: 1) konflikt wewnątrz PZPR; 2) podłoże i konsekwencje buntu marcowego z 1968 r.; możliwości dialogu i demokratyzacji; 4) tzw. kwestię żydowską i antysemityzm; „narodowe samookreślanie się” społeczeństwa. Zabłocki, deklarując swoją neutralność wobec wewnętrznych konfliktów w partii komunistycznej, w istocie uznał, że Gomułka i jego najbliżsi współpracownicy (np. Zenon Kliszko) nie są już gwarantami demokratyzacji, a ich dotychczasowa pozycja ulega erozji. Nie wykluczając „gry na dwóch fortepianach”, opowiedział się za partyjnym nurtem „narodowo-patriotycznym” (frakcją „partyzantów”), otwartym na polską tradycję, historię i kulturę, a jednocześnie jawnie antysemickim. Dokonawszy diagnozy układu rzeczywistych sił w partii, uznał, że większe szanse na urzeczywistnienie programu reform i demokratyzację mają „narodowi komuniści”. Spotkało się to z krytyką pozostałych posłów „Znaku” i znacznej części całego ruchu. Początkowo swój punkt widzenia Zabłocki zamierzał wyrazić w sejmie, ostatecznie zrobił to w memoriale „O narodowy i społeczny autentyzm polskiego socjalizmu”, który miał się ukazać na łamach „Więzi” (nigdy jednak go nie wydrukowano). Sam tekst jest utrzymamy w konwencji nowomowy antymarcowej (stosowanej w partyjnej propagandzie prasowej), a zawarte w nim sformułowania wyrażają wprost poparcie dla nurtu „narodowego” w PZPR. Poglądy i opinie Zabłockiego pogłębiły narastający od lat kryzys w ruchu „Znak”.
-
„Nie można kontynuować kierownictwa na wzór Bolesława bez Bolesława”. Sprawa wyboru przewodniczącego Stowarzyszenia PAX po śmierci Bolesława Piaseckiego
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 396-422
Bolesław Piasecki, wieloletni przewodniczący Stowarzyszenia PAX, zmarł 1 stycznia 1979 r. Wokół niego koncentrowało się życie organizacji od momentu jej powołania przez ponad trzy kolejne dekady. Śmierć niekwestionowanego lidera środowiska katolików społecznie postępowych stanowiła najważniejszą cezurę w historii Stowarzyszenia. Wybór nowego przewodniczącego w zasadniczy sposób wpłynął na zmianę linii politycznej PAX-u. Celem artykułu jest ukazanie procesów, które zachodziły zarówno w samym Stowarzyszeniu, jak i poza nim, a które w rezultacie doprowadziły do wyznaczenia następcy Piaseckiego. Ważne z tej perspektywy jest to, że wybór przewodniczącego PAX stanowił element gry sił także w aparacie partyjno-państwowym. Dokładne ustalenie przebiegu wyboru wzbogaca wiedzę na temat dziejów tego ważnego ośrodka politycznego, skupiającego katolików świeckich w PRL. Bazę źródłową artykułu stanowią dokumentacja archiwalna, publikowane wspomnienia i relacje oraz prasa.
-
Od koncesjonowanych stowarzyszeń chrześcijańskich do Solidarności Katolicy świeccy w poszukiwaniu swojego miejsca w polskiej rzeczywistości społeczno-politycznej na przykładzie losów Jana Całki i Jerzego Łysiaka w ostatnim ćwierćwieczu Polski Ludowej oraz w III Rzeczypospolitej
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 423-457
Gdy w 1980 r. powstała Solidarność, wśród organizatorów nowego ruchu społecznego znalazła się również część osób zaangażowanych wcześniej w działalność koncesjonowanych stowarzyszeń chrześcijańskich. W środowisku opolskim wyróżniała się zwłaszcza postać Jana Całki, wieloletniego etatowego pracownika Stowarzyszenia PAX, który w 1981 r. został członkiem Zarządu Regionu Śląska Opolskiego NSZZ „Solidarność”. W stanie wojennym współorganizował on działalność konspiracyjną w rejonie Opola, w związku z czym został aresztowany i stanął przed Sądem Wojskowym. W 1989 r. został przewodniczącym odbudowanych struktur regionalnych Solidarności. Do czołowych działaczy miejscowej Solidarności należał również m.in. Jerzy Łysiak, były działacz Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Społecznego, kierujący tymczasowo opolskim oddziałem ChSS. Osoby wywodzące się z szeregów koncesjonowanych stowarzyszeń chrześcijańskich bywały niekiedy odbierane z duża dozą nieufności, a nawet podejrzliwości przez innych działaczy Solidarności. Szczególnie dramatyczny tego przykład stanowią perypetie Jana Całki, który był przez wiele lat bezpodstawnie piętnowany w przestrzeni publicznej jako agent SB.
Edycje źródłowe
-
Raport attaché ambasady Wielkiej Brytanii Roberta Bates’a Kirby’ego na temat przebiegu wyborów w województwie śląskim 19 stycznia 1947 roku
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 461-477
Przeprowadzenie wolnych wyborów w powojennej Rzeczypospolitej traktowano w Londynie jako możliwość zapobieżenia pełnej sowietyzacji Polski. Politycy brytyjscy wykazali się największą – choć bezskuteczną – konsekwencją, jeśli chodzi o wypełnienie zobowiązań przez zdominowany przez komunistów Rząd Tymczasowy. Nad Tamizą zdawano sobie sprawę z lekceważenia zasady wolności wyborów przez polityków PPR. Dyplomaci i dziennikarze brytyjscy obsadzili większość z szesnastu zespołów brytyjsko- amerykańskich, obserwujących wybory w całej Polsce. Na Śląsk wysłano Roberta Bates’a Kirby’ego, który misję dyplomatyczną w Polsce pełnił w latach 1946–1952. Raport z przebiegu wyborów w województwie śląskim stanowi najważniejszą część niniejszego artykułu źródłowego. Attaché ds. pracy w Ambasadzie Zjednoczonego Królestwa w Warszawie z uwagą odnotowywał nieprawidłowości wyborcze, prowadził rozmowy z ważnymi wówczas na Śląsku postaciami życia politycznego. Jego obserwacje pokazują świadomość mechanizmów łamania swobody wyborów przez partię komunistyczną. Jako godny uwagi określił raport Kirby’ego ambasador Zjednoczonego Królestwa w Warszawie Victor Cavendish-Bentinck i przesłał pismo do ministra spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii Ernesta Bevina w formie załącznika do sporządzonego przez ambasadora sprawozdania z przebiegu wyborów w Polsce.
Recenzje
-
Kilka spostrzeżeń na temat książki Krzysztofa Lesiakowskiego Ignacy Loga-Sowiński (1914–1992). Portret gomułkowca, Łódź 2022, s. 426
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 481-490
-
Recenzja książki Bartłomieja Kapicy Władysław Bieńkowski. Biografia polityczna, Warszawa 2022, 500 s.
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 491-499
-
Droga do władzy komunisty nietypowego O najnowszej biografii Edwarda Gierka (Mirosław Szumiło, Gierek. Droga do władzy, Łódź–Lublin 2023, 400 s.)
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, Nr 12 (2023), strony: 500-510
Ostatnio opublikowane
11 Punktacja Ministerstwa Edukacji i Nauki
40 (2024 r.) (70 - 2023 r., 40 - w wykazie z 2021 r.)
Dziedziny: historia i archiwistyka
Dyscypliny: historia, nauki o bezpieczeństwie
Redaktor naczelny: dr hab. Adam Dziuba
- INSTYTUT PAMIĘCI NARODOWEJ
Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
ul. Janusza Kurtyki 1
02-676 Warszawa
NIP: 525-21-80-487
- tel.: +48 22 581-87-78/77/76
e-mail: wydawnictwo@ipn.gov.pl
