Język Polski
English
Teodor Duda (1914–1986). Career Model in the People’s Poland’s Repressive Apparatus
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, No. 1(12) (2014), pages: 303-316
Publication date: 2023-03-28
PDF (Język Polski)
Abstract
A biographic entry for Col Teodor Duda (1914–1986) shows the model course of a career in the security apparatus of the Polish People’s Republic. This prewar communist activist lived in the Soviet Union during the war years, where he teamed up with the local security apparatus. Then he joined the 2nd Infantry Division of the Polish Army, formed in the Soviet Union. In June of 1944, transported by air to Poland, he became a commander of the „Grunwald II” Brigade of the People’s Army. Through acquaintances with leading figures in the Communist authorities, he climbed the ranks of the security apparatus by working as a Manager of the Provincial Public Security Bureau in Lublin, and ended up as the Deputy Chief of the Board of 2nd Border Troops. Despite numerous crimes, as well as complaints from subordinates, he wa s never punished.
References
AIPN, 0194/927, t. 1, Akta personalne Teodora Dudy
AIPN, 0194/927, t. 2, Akta postępowania wyjaśniającego w sprawie T. Dudy
AIPN, 2241/296, Relacja Teodor Duda
AIPN Ka, 0247/6, T. Duda, Rola agentury w walce organów MO ze szczególnie niebezpiecznymi przestępcami, Warszawa 1954
AIPN Ka, 434/1, T. Duda, Kalendarzyk spotkań z siecią agenturalną, Warszawa 1954
AIPN, 0193/6752, Akta personalne Blumy vel Janiny vel Anny Dudy vel Żurek vel Carycyńskiej
AIPN, 1585/1456, Gen. Franciszek Szlachcic, Wspomnienia z okresu pracy w organach bezpieczeństwa i Ministerstwie Spraw Wewnętrznych (w latach 1945–1972), 1988 r.
AIPN, 01265/161/J, Meldunki okresowe WUBP w Krakowie z lat 1946–1949, Referat Teodora Dudy Niektóre wnioski i uwagi odnośnie naszej walki z wrogiem klasowym oraz odnośnie form i metod jego działalności, 6 III 1949 r.
T. Duda, Za wszelką cenę. Ze wspomnień, Warszawa 1976; Takie były początki. Z mgr. Teodorem Dudą, pierwszym dyrektorem więziennictwa w Polsce Ludowej, rozmawia Henryk Michalski, „Gazeta Penitencjarna” 1984, nr 4 (483)
Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza 1944–1956, t. 1, red. K. Szwagrzyk, Warszawa 2005
W. Frazik, F. Musiał, Aparat represji wobec tarnowskich struktur Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2004, nr 1 (5)
K. Kostecki, Przypadek czy przeznaczenie, mps (kopia)
Z. Nawrocki, Zamiast wolności. UB na Rzeszowszczyźnie 1944–1949, Rzeszów 1998
S. Poleszak, Narodziny bezpieki. Powstanie powiatowych urzędów bezpieczeństwa publicznego na Lubelszczyźnie od sierpnia 1944 do
czerwca 1945 roku [w:] „Zwyczajny” resort. Studia o aparacie bezpieczeństwa 1944–1956, red. K. Krajewski, T. Łobuszewski, Warszawa 2005, s. 33–87
Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Tomaszowie Lubelskim w latach 1944–1956, red. G. Joniec, Lublin 2009
Rok pierwszy. Powstanie i działalność aparatu bezpieczeństwa publicznego na Lubelszczyźnie (lipiec 1944 – czerwiec 1945), red. S. Poleszak, Warszawa 2004
Służba Bezpieczeństwa w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1944–1978. Centrala, t. 1–2, Warszawa 1978 (MSW Biuro „C”); Strażnicy sowieckiego imperium. Urząd Bezpieczeństwa i Służba Bezpieczeństwa w Małopolsce 1945–1990, red. F. Musiał, M. Wenkler, Kraków 2009
R. Wnuk, Konspiracja akowska i poakowska na Zamojszczyźnie od lipca 1945 do 1956 roku, Zamość 1993
Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa w obwodzie Tomaszów Lubelski. Relacje, wspomnienia, opracowania, dokumenty, oprac. i słowo wstępne I. Caban, Lublin 1997; http://historiawisly.pl/wiki/index.php?title=Teodor_Duda; http://www.centropa.org/photo/janina-duda [dostęp 20 VI 2014]
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Dariusz Iwaneczko, Krzysztof Kaczmarski, Życie w ukryciu. Agenturalna współpraca Wojciecha Dzieduszyckiego z aparatem bezpieczeństwa Polski Ludowej w latach 1949–1972 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 2(4) (2006)
- Dariusz Iwaneczko, Od Redakcji , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 1(11) (2013)
- Dariusz Iwaneczko, Służba Bezpieczeństwa wobec ośrodka duszpasterskiego na Drabiniance w Rzeszowie w latach 1969–1990 w świetle materiałów operacyjnych , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 1(11) (2013)
- Dariusz Iwaneczko, Tomasz Dudziński, Michał Małachwiej, Krzysztof Sychowicz, The Poviat Public Security Office in Grajewo (1945–1956), Grajewo–Białystok 2015 , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 1(13) (2015)
- Dariusz Iwaneczko, Jolanta Tarnawska, „Ksiądz z nami współpracuje, a my księdzu pomożemy”. Stenogramy werbunku księdza przez SB, 4 grudnia 1978 r. , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 1(3) (2006)
- Dariusz Iwaneczko, Zbigniew Nawrocki. Biography , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 1(15) (2017)
- Dariusz Iwaneczko, Od redakcji , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 1(10) (2012)
- Dariusz Iwaneczko, Tajny współpracownik „X”. Studium współpracy agenturalnej Józefa Kurylaka , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: No. 1(10) (2012)
