Język Polski
English
Oskarżenie o współpracę z wywiadem polskim jako narzędzie GPU/NKWD USRS w czystkach w Armii Sowieckiej w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Przypadek Henryka Wieczffińskiego i polski wątek sprawy kryptonim „Wiesna”
Serhii Kokin
https://orcid.org/0000-0002-2194-7952
Instytut Historii Ukrainy Narodowej Akademii Nauk Ukrainy (Kijów, Ukraina)
Biogram(ur. 1959), historyk, starszy pracownik naukowy Instytutu Historii Ukrainy Narodowej Akademii Nauk Ukrainy (Kijów, Ukraina), specjalizujący się w tematyce historii Ukrainy w XX wieku i sowieckich służb specjalnych. Współautor publikacji Эха Великого террора. Сборник документов, т. 1–3 (2018 i 2019) oraz Die deutsche Operation des NKWD in der Historiographie [w:] Der „Grosse Terror” in der Ukraine. Die „Deutsche Operation” 1937–1938 (2021)
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, Nr 20 (2022), strony: 375-392
Data publikacji: 2023-03-29
https://doi.org/10.48261/arprl222012
PDF
Abstrakt
Porażka Sowietów w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. oznaczała upadek ich nadziei na szybki i udany eksport rewolucji proletariackiej do Europy Środkowej i Zachodniej. Symbolem tej ciężkiej klęski geopolitycznej na wiele lat stał się dla bolszewików Józef Piłsudski, toteż walka z jego dziedzictwem w Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Sowieckiej (USRS) należała do najważniejszych zadań komunistycznych służb bezpieczeństwa w latach dwudziestych i trzydziestych XX w. Pokazowe pod tym względem były liczne rozpracowania operacyjne i duże grupowe sprawy karne wszczęte w tym okresie przez organy OGPU, w taki czy inny sposób zawsze bowiem był w nich obecny „polski ślad”. Przykładem takiej działalności jest likwidacja przez GPU Ukrainy Wszechzwiązkowej Wojskowo-Oficerskiej Organizacji Kontrrewolucyjnej (sprawa „Wiesna”), w której ramach został aresztowany, a następnie rozstrzelany (12 lipca 1931 r. w Charkowie) por. Henryk Wieczffiński, lotnik obserwator, szef sztabu 20 Brygady Lotniczej Ukraińskiego Okręgu Wojskowego.
Bibliografia
Wydzielone Państwowe Archiwum Służby Bezpieczeństwa Ukrainy (ukr. Галузевий державний архів Служби безпеки України, HDA SBU)
Додаткові свідчення заарештованого С.Г. Бєжанова. 6 квітня 1931 р. [Dodatkowe zeznania aresztowanego Siergieja Bieżanowa. 6 kwietnia
r.], „З архівів ВУЧК–ГПУ–НКВД–КГБ” 2002, № 2 (19)
Ориентировка по ликвидируемой ГПУ УССР шпионско-диверсионно-повстанческой контрреволюционной организации ІІ отдела польского Главного штаба. 5 декабря 1930 г. [Instrukcja w sprawie likwidowanej przez GPU USRS szpiegowsko-dywersyjno-powstańczej kontrrewolucyjnej organizacji II Oddziału Sztabu Głównego Polski. 5 grudnia 1930 r.], „З архівів ВУЧК–ГПУ–НКВД–КГБ” 2002, № 1 (18)
Справа „Всесоюзної військово-офіцерської контрреволюційної організації” (справа „Весна”, 1930–1931 рр.) за документами Державного архіву Служби безпеки України, упоряд. С. Кокін, О. Пшенніков, Я. Тинченко, „З архівів ВУЧК–ГПУ–НКВД–КГБ” 2002, № 1 (18)
Сталин и Каганович. Переписка. 1931–1936 гг., сост. О. В. Хлевнюк, Р.У. Дэвис, Л. П. Кошелева, Э. А. Рис, Л. А. Роговая, Москва 2001
Wojtkowiak J., Polacy i Litwini. Oficerowie Armii Czerwonej w latach 1922–1941
Słownik biograficzny, Warszawa 2015
Кокін С., Пшенніков О., Тинченко Я., Даниленко В., Вступ. Справа „Всесоюзної військово-офіцерської організації »Весна«”, „З архівів ВУЧК–ГПУ–НКВД–КГБ” 2002, № 1 (18)
Степанов А., Униформа российского воздушного флота. Дополнительные материалы. Люди и судьбы, „Старый Цейхгауз. Российский военно-исторический журнал” (Москва) 2010, № 3 (35)
Тинченко Я., Голгофа русского офицерства в СССР, 1930–1931 годы, предисловие А.Н. Цамутали, Москва 2000 („Монографии. Московский
научный общественный фонд”, вып. 10)
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Serhii Kokin, Współczesna historiografia ukraińska dziejów komunistycznych organów bezpieczeństwa państwowego w USRS , Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989: Nr 19 (2021)
