Język Polski
English
Defining the Ideological 'Enemy': The KGB’s Reports on 'Trends in the Tactics of the Enemy for Conducting Ideological Subversion', 1974–1988
Douglas Selvage
https://orcid.org/0000-0001-5819-706X
Humboldt University, Berlin
Biogramdr, jest pracownikiem naukowym w Instytucie Historii na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie. Do 2019 r. był kierownikiem projektu w dawnym dziale badawczym agencji Federalnego Komisarza ds. Archiwów Stasi (BStU). Autor licznych publikacji nt. stosunków między KGB i Stasi, działań bloku wschodniego, stosunków polsko-niemieckich oraz Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, Nr 18 (2020), strony: 389-403
Data publikacji: 2023-03-29
https://doi.org/10.48261/ARPRL201812
PDF (English)
Abstrakt
Od 1974 r. sowiecki Komitet Bezpieczeństwa Państwowego (KGB) zaczął przekazywać służbom bezpieczeństwa z innych krajów bloku wschodniego roczne lub półroczne raporty pt. „Tendencje dotyczące taktyki wywrotowych działań ideologicznych wroga przeciw ZSRR”. Raporty skupiały się na rzeczywistych lub domniemanych działaniach USA, a także Chin, krajów islamskich i zagranicznych organizacji mających na celu wzmacnianie opozycji politycznej w ZSRR. Raporty w połączeniu z odbywającymi się raz na trzy lata spotkaniami wydziałów służb bezpieczeństwa krajów bloku wschodniego odpowiedzialnych za zwalczanie „wywrotowych działań ideologicznych” miały mobilizować „bratnie organy” do przeciwdziałania wpływom zagranicy i kontaktom zagranicznym nasilającym się za sprawą odprężenia w stosunkach Wschód–Zachód w latach siedemdziesiątych. Raporty sygnalizowały także obszary, w których KGB zabiegała o pomoc sojuszniczych służb bezpieczeństwa. Artykuł analizuje zmieniające się treści raportów oraz ich odbiór przez służby bezpieczeństwa bloku wschodniego na przykładzie Stasi w NRD.
Słowa kluczowe
KGB • Stasi • wywrotowe działania ideologiczne • Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie • prawa człowieka • Ronald Reagan • Radio Wolna Europa • Agencja Informacyjna Stanów Zjednoczonych (USIA) • Narodno-Trudovoy Soyuz Rossiyskikh Solidaristov (NTS) • dysydenci • środowiska opozycyjne • odprężenie KGB • Stasi • ideological subversion • Conference on Security and Organization in Europe (CSCE) • human rights • Ronald Reagan • Radio Free Europe • Radio Liberty • United States Information Agency (USIA) • Narodno-Trudovoy Soyuz Rossiyskikh Solidaristov (NTS) • dissidents • détente
Bibliografia
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie (Archives of the Institute of National Remembrance in Warsaw – AIPN), Warsaw
Bundesbeauftragte für die Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes der ehemaligen DDR (Archives of the Federal Commissioner for Stasi Records –BStU), Berlin
Cummings R.H., Radio Free Europe’s "Crusade for Freedom": Rallying Americans behind Cold War Broadcasting, 1950–1960 (Jefferson, NC: McFarland & Co., 2010)
Droit E., "Arena der Tschekisten: die politischen Dimensionen der multilateralen Beratungen der kommunistischen Geheimdienste (1970er bis 1980er Jahre)", in ZeitRäume: Potsdamer Almanach des Zentrums für Zeithistorische Forschung, ed. M. Sabrow (Göttingen: Wallstein, 2014), pp. 43–56
Geoghegan K., "A Policy in Tension: The National Endowment for Democracy and the U.S. Response to the Collapse of the Soviet Union", Diplomatic History, 42, no. 5 (2018), 772–801
Heil A.L., Jr., Voice of America: A History (New York–Chichester: Columbia University Press, 2003)
Johnson Ch., Blowback: The Costs and Consequences of American Empire (New York: Metropolitan Books, Henry Holt and Company, 2011)
Puddington A., Broadcasting Freedom: The Cold War Triumph of Radio Free Europe and Radio Liberty (Lexington, KY: The University Press of Kentucky, 2000)
Reagan R., "Address to Members of the British Parliament", 8 June 1982, online by G. Peters and J.T.Woolley, The American Presidency Project, https://www.presidency.ucsb.edu/node/245236, accessed 15 Sept. 2020
Selvage D., and Süß W., Staatssicherheit und KSZE-Prozess. MfS zwischen SED und KGB (1972–1989) (Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 2019)
Snyder S.B., Human Rights Activism and the End of the Cold War: A Transnational History of the Helsinki Network (New York: Cambridge University Press, 2011). Stöver B., Die Befreiung vom Kommunismus. Amerikanische Liberation Policy im Kalten Krieg 1947–1991 (Köln–Weimar–Wien: Bohlau Verlag, 2002)
Süß W., ‘Wandlungen der MfS-Repressionstaktik seit Mitte der siebziger Jahre im Kontext der Beratungen der Ostblock-Geheimdienste zur Bekämpfung der “ideologischen Diversion”’, in “Das Land ist still – noch!”: Herrschaftswandel und politische Gegnerschaft in der DDR (1971–1989), ed. L. Ansorg, B. Gehrke, and D. Kneipp (eds) (Köln–Weimar–Wien: Böhlau Verlag, 2009), pp. 111–34
Wilson J.G., The Triumph of Improvisation: Gorbachev’s Adaptability, Reagan’s Engagement, and the End of the Cold War (Ithaca, NY: Cornell University Press, 2014)
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
