Pokaż  Nr 3 (2022)

Nr 3 (2022)

ISSN:
2719-4086

eISSN:
2957-1413
Dział: Studia

The Real Price of Helping Jews under German Terror. A Few Family Histories from the Environs of Cracow.

Maciej Korkuć

https://orcid.org/0000-0002-4652-0576

Institute of National Remembrance, Branch in Cracow; Jesuit University in Cracow

Polish-Jewish Studies, Nr 3 (2022), strony: 202-261

Data publikacji: 2023-07-04

https://doi.org/10.48261/pjs220317

Abstrakt

For more than two years, the Janczarski family hid the Kołatacz family, a Jewish family they had previously known only by sight. The Grzybowski family also participated in helping the Kołatacz family. The text attempts to reconstruct the reality of everyday life in a situation of illegally hiding people for such a long time. It presents a description of the circumstances in which the decision to provide help violated the occupation law. It brings closer the methods of securing oneself from the German occupation services and tracking dogs, as well as the principles of conspiracy. The article presents all the logistics involved in hiding people (hiding places, escape routes, food production, ways of getting food, and excrement disposal). Furthermore, it characterises the behaviour of those hiding and those giving shelter. Finally, it shows the situation of those in hiding and those giving shelter after the occupation of Poland by the Red Army and under the communist regime.


Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej [Archives of the Institute of National Remembrance] in Warsaw, 392/456, fonds p 481

Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie [Branch Archives of the Institute of National Remembrance in Cracow], 057/1064, Personal File of the UB functionary, Edward Majos (Salomon Kołatacz)

Yad Vashem Archives, M. 31/5758, B. Janczarski, Relacja z lat okupacji o pomocy udzielonej Kołataczom z miasteczka Skała k. Ojcowa [The Testimony from the Occupation Years of the Aid Given to the Kołatacz Family from the Town of Skała near Ojców].

Yad Vashem Archives, M. 31/5758, G. Janczarska, Relacja o pomocy udzielonej rodzinie Kołataczów ze Skały k. Ojcowa w czasie II wojny światowej [The Testimony of the Aid Given to the Kołatacz Family from Skała near Ojców During World War Two], Cracow, 2 February 1993

Yad Vashem Archives, M. 31/5758, The Letter from Masza Kołatacz-Wolf; M. 31/5758, The Testimony of Genowefa Janczarska of 19 March 1993

Yad Vashem Archives, M. 31/5758, The Testimony of Irena Grzybowska of 26 April 1993

Yad Vashem, Central Database of Holocaust Victims: Aron Kolatacz, born 1922 in Skała – a form filled out by his sister, Masza Kołatacz-Wolf.

Yad Vashem, Central DB of Shoah Victims’ Names (yadvashem.org): Aharon Kolatacz

Adam Cyra, “List do redakcji Gazety Krakowskiej, 8 lipca 2006 r.,” in Olkusz. Zagłada i pamięć. Dyskusja o ofiarach wojny i świadectwa ocalałych Żydów, ed. by I. Cieślik, O. Dziechciarz, and K. Kocjan (Olkusz, 2007).

Galon K., “Pasąc krowy pod Wolbromiem…,” in Czarny rok… czarne lata…, ed. W. Śliwowska, (Warsaw, 1996).

Janczarska G., “Lisi schron,” in Czarny rok… czarne lata…, ed. W. Śliwowska (Warsaw, 1996).

“Relacja Dawida Nassana,” in Olkusz. Zagłada i pamięć. Dyskusja o ofiarach wojny i świadectwa ocalałych Żydów, ed. by I. Cieślik, O. Dziechciarz, and K. Kocjan (Olkusz, 2007).

Relacje o pomocy Żydom udzielanej przez Polaków w latach 1939–1945, vol. 2: Dystrykt Krakowski Generalnego Gubernatorstwa, ed. S. Piątkowski (Lublin–Warsaw, 2020).

“Rozporządzenie celem zwalczania czynów gwałtu w Generalnym Gubernatorstwie z dnia 31 października 1939 r.,” Verordnungsblatt des Generalgouverneurs für die Besetzten Polnischen Gebiete 2 (2 November 1939).

“Trzecie rozporządzenie o ograniczeniach pobytu w Generalnym Gubernatorstwie z dnia 15 października 1941 r.,” Verordnungsblatt für das Generalgouvernement 99 (25 October 1941).

Cieślik I., “Krótka historia pewnego pierścionka,” Więź 2–3 (2010).

Engelking B., Jest taki piękny słoneczny dzień… Losy Żydów szukających ratunku na wsi polskiej 1942–1945 (Warsaw, 2011).

Florek M., “Społeczność ziemi miechowskiej/powiatu miechowskiego w akcji pomocy Żydom 1939–1945,” in Pomoc świadczona ludności żydowskiej przez Polaków w latach 1939–1945 ze szczególnym uwzględnieniem Kielecczyzny, ed. by J. Gapys, A. Dziarmaga (Kielce, 2016).

Hempel A., Pogrobowcy klęski. Rzecz o policji „granatowej” w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945 (Warsaw, 1990).

Kocjan K., “Zagłada skalskich Żydów,” Ilcusiana 20 (2018).

Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ratujący Żydów podczas Holokaustu, ed. I. Gutman (Cracow, 2009).

Libionka D., “Powiat miechowski,” in Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski, ed. by B. Engelking, J. Grabowski, vol. 2 (Warsaw, 2018).

Samsonowska K., “Dramat we wsi Wierbka i jego dalszy ciąg na zamku w Pilicy,” in „Kto w takich czasach Żydów przechowuje.” Polacy niosący pomoc ludności żydowskiej w okresie okupacji niemieckiej, ed. A. Namysło (Warsaw, 2009).

Trzcionka P., Skała. Zarys dziejów miasta (Cracow, 1994).

Uruszczak W., “Perwersyjne funkcje niemieckiego ‘prawa’ w Generalnym Gubernatorstwie,” Z Dziejów Prawa 12 (2019).

Aleksiun N., Historia pomocy – Rodzina Janczarskich, https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historiepomocy/historia-pomocy-rodzina-janczarskich

Geni.A MyHeritage Company. Dane osobowe: Chawa Kamrat, https://www.geni.com/people/Chawa-Kamrat/6000000023097262858

Geni.A MyHeritage Company. Dane osobowe: Moshe Kamrat, https://www.geni.com/people/Moshe-Kamrat/6000000033681575712

Mapa Pamięci. Historia Żydów w Małopolsce, Rodzina Janczarskich, http://mapapamieci.pl/historie/rodzina-janczarskich-2/

                            Pokaż  Nr 3 (2022)

Nr 3 (2022)

ISSN:
2719-4086
eISSN:
2957-1413

Data publikacji:
2023-04-05

Dział: Studia