Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
“Banks more dangerous than tanks”. Mechanisms of the Soviet Union’s Economic Pressure on Poland (1980–1981).
Tomasz Kozłowski
https://orcid.org/0000-0002-2354-2342
Instytut Studiów Politycznych PAN, Instytut Pamięci Narodowej
Remembrance and Justice, Vol. 40 No. 2 (2022), pages: 487-507
Publication date: 2023-06-23
https://doi.org/10.48261/pis224024
PDF (Język Polski)
Abstract
The article focuses on the economic blackmail used by the Soviet Union against the Polish People’s Republic (the PRL) during the so-called Polish crisis (1980–1981). In 1980–1981, the Kremlin achieved great efficiency in the simultaneous use of many foreign policy tools. To force the introduction of martial law by the Polish authorities, three basic methods of pressure were implemented: threats to use military intervention, support for the pro-Soviet faction of the Polish United Workers’ Party (the PZPR) and threats to cut off supplies of raw materials and financial aid. Compared to the economic, political and military consequences of a possible invasion of the Warsaw Pact troops in Poland, the use of those three tools was rather costless. Such a strategy could be used over a longer period of time and flexibly, depending on the development of the situation. Based on the conducted analysis — using the studies and available source materials — the threat to reduce supplies of raw materials was the most effective tool in the Kremlin Arsenal. The hierarchy of Soviet foreign policy tools adopted so far — from the most to the least important ones — was as follows: threat of military intervention, support for the pro-Soviet faction within the PZPR, then economic pressure. In fact, that order should be reversed. The most important tool in the Kremlin Arsenal was the sanctions — it was the threat of their application that finally pushed the Polish leadership to take action.
Keywords
Polska • PRL • ZSRR • stosunki międzynarodowe • sankcje • ropa naftowa • gospodarka • Solidarność • stan wojenny • Wojciech Jaruzelski Poland • Polish People's Republic (PRL) • USSR • Soviet Union • international relations • sanctions • oil • economy • Solidarity • martial law • Wojciech Jaruzelski
References
Dobrynin A., In Confidence: Moscow’s Ambassador to Six Cold War Presidents, New York 1995.
Friszke A., Rewolucja Solidarności 1980–1981, Kraków 2014.
From Solidarity to martial law: the Polish crisis of 1980–1981, ed. by A. Paczkowski and M. Byrne; assoc. ed. G.F. Domber, M. Klotzbach, Budapest – New York 2007.
Gajdar J., Upadek imperium. Nauka dla współczesnej Rosji, Warszawa 2016.
Gańczak F., Polski nie oddamy. Władze NRD wobec wydarzeń w PRL 1980–1981, Warszawa 2017.
Gasztold P., Towarzysze z betonu. Dogmatyzm w PZPR 1980–1990, Warszawa 2019.
Grala D., Refinansowanie zobowiązań kredytowych w warunkach niewypłacalności państwa na przykładzie PRL w latach 1981–1983. Fiasko planu ograniczenia zadłużenia Polski w świetle uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych, „UR Journal of Humanities and Social Sciences” 2018, nr 1 (6).
Grala D., Reformy gospodarcze w PRL (1982–1989). Próba uratowania socjalizmu, Warszawa 2005.
Jaruzelski W., Stan wojenny. Dlaczego…, Warszawa 1992.
Jażborowskaja I.S., Moskwa a „kryzys polski” lat 1980–1981 [w:] Białe plamy – czarne plamy. Sprawy trudne w relacjach polsko-rosyjskich (1918–2008), red. naukowa A.D. Rotfeld, A.W. Torkunow, Warszawa 2010.
Kalinowski A., A long goodbye. The Soviet withdrawal from Afghanistan, Harvard 2011.
Kamiński Ł., 1981: koniec doktryny Breżniewa [w:] Od Piłsudskiego do Wałęsy. Studia z dziejów Polski w XX wieku, Warszawa 2008.
Kansikas S., Calculating the Burden of Empire: Soviet Oil, East–West Trade, and the End of the Socialist Bloc [w:] Cold War Energy. A Transnational History of Soviet Oil and Gas, ed. J. Perovic, London – New York 2017.
Karcz Z., Zadłużenie zagraniczne Polski. Gra o miliardy. Kiedy do euro?, Warszawa 2006.
Kubina M., Wilke M., „Hart und kompromislos durchgreifen”. Die SED kontra Polen 1980/81. Geheimakten der SED-Führung über die Unterdrückung der polnischen Demokratiebewegung, Berlin 1995.
Lüthi L., Drifting Apart: Soviet Energy and the Cohesion of the Communist Bloc in the 1970s and 1980s [w:] Cold War Energy. A Transnational History of Soviet Oil and Gas, ed. J. Perovic, London – New York 2017.
Masterpieces of History. The Peaceful End of the Cold War in Europe, ed. by S. Savranskaya et al., Central European University Press, 2010.
Medvedev R., The Unknown Andropov. Crisis in Poland, 1980–81, „Russian Studies in History” 2005–2006, Winter, vol. 44, no. 3.
Mianowicz T., Stan wojenny. Fragmenty scenariusza, „Kultura” 1995, nr 9.
O stanie wojennym w sejmowej Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej. Sprawozdanie Komisji i wniosek mniejszości wraz z ekspertyzami i opiniami historyków, Warszawa 1996.
Ouimet M., The Rise and Fall of the Brezhnev Doctrine in Soviet Foreign Policy, Chapel Hill and London 2003.
Paczkowski A., Droga do mniejszego zła. Strategia i taktyka obozu władzy lipiec 1980 – sierpień 1982, Kraków 2002.
Paczkowski A., Moskwa a „kryzys polski” z lat 1980–1981 [w:] Białe plamy – czarne plamy. Sprawy trudne w relacjach polsko-rosyjskich (1918–2008), red. naukowa A.D. Rotfeld, A.W. Torkunow, Warszawa 2010.
„Polski kryzys” 1980–1981 w dokumentach dyplomacji czechosłowackiej, wprowadzenie, wybór i oprac. M. Szumiło, Warszawa 2021.
Przed i po 13 grudnia. Państwa bloku wschodniego wobec kryzysu w PRL 1980–1982, t. 1: Sierpień 1980 – marzec 1981, przygotowanie: zespół I. Baeva et al., wybór, wstęp i oprac. Ł. Kamiński, Warszawa 2006.
Przed i po 13 grudnia. Państwa bloku wschodniego wobec kryzysu w PRL 1980–1982, t. 2: Kwiecień 1981 – grudzień 1982, przygotowanie: zespół I. Baeva et al., wybór i oprac. Ł. Kamiński, Warszawa 2007.
PZPR a „Solidarność” 1980–1981. Tajne dokumenty Biura Politycznego, wstęp T. Kozłowski, Warszawa 2013.
Sayle T.A., Andropov’s Hungarian Complex, „Cold War History” 2009 August, vol. 9, no. 3.
Schweizer P., Victory, czyli zwycięstwo. Tajna historia świata lat osiemdziesiątych. CIA i „Solidarność”, Warszawa 1994.
Shelton J., The Coming Soviet Crash: Gorbachev’s Desperate Pursuit of Credit in Western Financial Markets, Portland 1989.
Soviet deliberations during the polish crisis 1980–1981, edited, translated, annotated and introduced by Mark Kramer, Washington, DC, 1999.
Wejdą nie wejdą. Polska 1980–1982. Wewnętrzny kryzys, międzynarodowe uwarunkowania. Konferencja w Jachrance, listopad 1997, Londyn 1999.
License
Copyright (c) 2023 Pamięć i Sprawiedliwość
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Tomasz Kozłowski, Appropriation Mechanisms: the Functioning of “Nomenklatura Companies” in the Period of Economic Transformation , Remembrance and Justice: Vol. 36 No. 2 (2020)
- Grzegorz Majchrzak, Tomasz Kozłowski, Rozmowy ppłk. Władysława Iwańca z przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechem Wałęsą , Remembrance and Justice: Vol. 31 No. 1 (2018)
- Jan Olaszek, Tomasz Kozłowski, Internowani w stanie wojennym. Dane statystyczne , Remembrance and Justice: Vol. 16 No. 2 (2010)
