View Vol. 40 No. 2 (2022)

Vol. 40 No. 2 (2022)

ISSN:
1427-7476

Section: Studia

The dispute over Stanislaus of Szczepanów. Discussions on the Novel Imiennik [The Namesake] by Karol Bunsch

Przemysław Benken

https://orcid.org/0000-0002-1385-3016

Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Szczecinie

Remembrance and Justice, Vol. 40 No. 2 (2022), pages: 151-172

Publication date: 2023-06-21

https://doi.org/10.48261/pis224008

Abstract

The article addresses the discussion on the two-volume novel Imiennik (vol. 1: Śladami pradziada [In the Footsteps of the Great-Grandfather], vol. 2: Miecz i pastorał [Sword and Crosier]) by the Cracow lawyer and writer Karol Bunsch, published in 1949. It describes the reign of Bolesław the Bold and the ruler’s conflict with the Bishop of Cracow, Stanislaus of Szczepanów, which ended with the latter’s tragic death in 1079. In the novel, the author combined historical facts, his own interpretations of contentious issues and extant source material, as well as fictional events; in doing so, he strongly outlined the scientifically unverifiable inner motivations of historical figures. The novel sparked a polemic between the author and his critics that took place, among others, in Tygodnik Powszechny [Common Weekly]. It mainly concerned Bunsch’s portrayal of Bishop Stanislaus, which was considered unreliable and hurtful. Critics of the book rejected the historians’ concepts on which Bunsch relied, as well as some of the information given by Gallus Anonymus, or proposed a different interpretation. At the same time, they gave preference to later sources that portrayed Bishop Stanislaus in a positive light. Bunsch defended the hypotheses of older scholars he presented in the novel, as well as many of his own thoughts, accusing his opponents of ignorance of the sources, misinterpretation and even manipulation. The dispute dragged on for many years and had an additional political dimension, becoming part of the complicated relationship between the Catholic Church and the communist government.


Wojtyła K., Kazania 1962–1978, Kraków 1979.

Bunsch K., W sprawie biskupa szczepanowskiego, „Życie Literackie” 1963, nr 9 (579).

Ehrlich L., Prof. Ehrlich o sprawie św. Stanisława, „Tygodnik Powszechny” 1963, nr 2 (729).

o. Malachiasz, Poczta ojca Malachiasza, „Tygodnik Powszechny” 1962, nr 49 (724).

Plezia M., Czy doprawdy tekst autentyczny, „Tygodnik Powszechny” 1951, nr 5 (307).

Plezia M., Nowa praca o św. Stanisławie, „Tygodnik Powszechny” 1951, nr 35 (340).

Spór o sprawę św. Stanisława. List Karola Bunscha, „Tygodnik Powszechny” 1951, nr 11 (313).

Spór o sprawę św. Stanisława. Odpowiedź Mariana Plezi, „Tygodnik Powszechny” 1951, nr 11 (313).

Starowieyska-Morstinowa Z., Król i Biskup, „Tygodnik Powszechny” 1949, nr 44 (242)

[Święcicki J.M.], J.M.S., Czy św. Stanisław był „traditorem”?, „Tygodnik Powszechny” 1951, nr 4 (306).

Baszkiewicz J., Czarna i biała legenda Bolesława Śmiałego, „Kwartalnik Historyczny” 1981, R. 88, nr 2.

Bunsch K., Posłowie [w:] K. Bunsch, Przekleństwo, Kraków 2003.

Domański J., Profesor Marian Plezia (26 II 1917 – 3 XI 1996), filolog klasyczny – mediewista – historyk filologii, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1997, t. 42, nr 3–4.

Dziedzic Z., Miejsce męczeństwa św. Stanisława w kulturze i w świadomości narodowej Polaków, „Peregrinus Cracoviensis” 2000, z. 8.

Gieysztor A., Wstęp [w:] T. Wojciechowski, Szkice historyczne jedenastego wieku, oprac. A. Gieysztor, Warszawa 1970.

Gołubiew O., Unoszeni historią, Kraków 1979.

Grudziński T., Konflikt króla Bolesława Szczodrego z biskupem Stanisławem w polskiej świadomości zbiorowej (zarys problematyki), „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia” 1981, t. 17.

Grudziński T., Bolesław Śmiały – Szczodry i biskup Stanisław, Warszawa 1982.

Grzegorski Z., Święty – Śmiały. Wątek św. Stanisława w literaturze polskiej, „Poznańskie Studia Teologiczne” 2005, t. 18.

Janicki J.J., Logos i etos świętości w świetle tekstów liturgicznych o św. Stanisławie biskupie i męczenniku, „Folia Historica Cracoviensia” 2003.

Kornalczyk F., Wprowadzenie do sztuki Marii Dąbrowskiej [w:] M. Dąbrowska, Stanisław i Bogumił, Gniezno 1966.

Kosonowski S., Stanisław Wyspiański zapomnianym autorem hipotezy o aktywnej roli Władysława Hermana w procesie obalenia władzy królewskiej Bolesława Szczodrego, „Pamiętnik Literacki” 2017, nr 2.

Kristanova E., „Tygodnik Powszechny” (1945–1953). W kręgu zagadnień prozy literackiej, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2013, t. 16, z. 2 (32).

Labuda G., List papieża Paschalisa II do niewiadomego arcybiskupa polskiego z początku XII wieku, „Sobótka” 1971, nr 4.

Labuda G., Św. Stanisław. Biskup krakowski, patron Polski. Śladami zabójstwa – męczeństwa – kanonizacji, Poznań 2000.

Labuda G., Mieszko II. Król Polski (1025–1034), Poznań 2009.

Łysiak W., Wyspy bezludne, Warszawa 1994.

Plezia M., Kronika Galla na tle historiografii XII wieku, Kraków 1947.

Plezia M., Problem św. Stanisława biskupa, „Homo Dei” 1950, nr 19.

Przybyszewski B., Monolog króla Bolesława Śmiałego. Z problematyki badań nad sprawą św. Stanisława, „Analecta Cracoviensia” 1979, t. 9.

Żerek D., Biskup krakowski kontra król, Łódź 2011.

Żurek A., Stanisław ze Szczepanowa, Kraków 2007.

License

Copyright (c) 2023 Pamięć i Sprawiedliwość

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0

Most read articles by the same author(s)

                            View Vol. 40 No. 2 (2022)

Vol. 40 No. 2 (2022)

ISSN:
1427-7476

Data publikacji:
2023-02-03

Dział: Studia