Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
Real Solidarity instead of Declarations of Friendship. The Polish Protests against the Invasion of Warsaw Pact Troops into Czechoslovakia in 1968
Grzegorz Majchrzak
https://orcid.org/0000-0002-9267-7769
Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej
Remembrance and Justice, Vol. 35 No. 1 (2020), pages: 141-171
Publication date: 2020-06-30
https://doi.org/10.48261/pis203507
PDF (Język Polski)
Abstract
Contrary to stereotypes that persist today, Polish society did not support the invasion of Czechoslovakia by Warsaw Pact forces in 1968 en masse. In fact, it is more accurate to say that at that time the pose of friendship and fraternity propagated officially was replaced by a sincere, unforced solidarity. Many Poles expressed their opposition to this ‘fraternal help’ in various ways – from words to deeds – or showed sympathy towards the Czechs and Slovaks. This was the case not only within Poland, but also among Polish émigrés in the West and in Czechoslovakia itself. The most tragic manifestation of this was the self-immolation of Ryszard Siwec in September 1968 at the 10th-Anniversary Stadium in Warsaw. It may come as a surprise that the scale of the protests – in terms of the number of leaflets and inscriptions – was twice as large as in March 1968. Poles proved themselves to be in strong solidarity with the Czech and Slovaks, despite the pacification of some parts of society several months previously, the vacation period, anti-Czech sentiments, PRL propaganda and threats of repression (detentions, arrests, prison sentences, dismissals from work or academic positions). Today, the attitude of those who had the courage to stand up against the ‘fraternal help’ for Czechoslovakia can be a cause for pride, in contrast to the shame associated with the participation of the Wojsko Polskie in the invasion.
References
Kisielewski S., Dzienniki, Warszawa 1996.
Kornel Morawiecki . Autobiografia, rozm. A. Adamski, Warszawa 2017.
List otwarty Plenum Zarządu Głównego Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w Czechosłowacji do prezydenta Ludvíka Svobody, do sekretarza Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Czechosłowacji Alexandra Dubčeka i przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego Josefa Smrkovskýego z 27 VIII 1968 r., „Zwrot” 1968, nr 9.
Operacja „Podhale” . Służba Bezpieczeństwa wobec wydarzeń w Czechosłowacji 1968–1970, oprac. Ł. Kamiński, G. Majchrzak, Warszawa 2008.
[Oświadczenie Zarządu Głównego Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej w Czechosłowacji], „Głos Ludu”, 22 VIII 1968.
Adamski A., Romuald Winciorek [w:] Encyklopedia Solidarności, http://www.encysol.pl/wiki/Romuald_Winciorek.
Adamski A., Sołtysik Ł., Olesiewicz Ryszard [w:] Encyklopedia Solidarności . Opozycja w PRL 1976–1989, t. 2, Warszawa 2012.
Bereszyński Z., Dramat Praskiej Wiosny z perspektywy Śląska Opolskiego (mps w posiadaniu autora). Boruń K., Bogusława Blajfer [w:] Opozycja w PRL . Słownik biograficzny 1956–89, t. 3, red. J. Skórzyński, P. Sowiński, M. Strasz, Warszawa 2006.
Brzostek B., Jerzy Andrzejewski [w:] Opozycja w PRL . Słownik biograficzny 1956–89, t. 1, red. J. Skórzyński, P. Sowiński, M. Strasz, Warszawa 2000.
Chmura S., Jacek Swałtek [w:] Encyklopedia Solidarności, http://www.encysol.pl/wiki/Jacek_Swa%C5%82tek.
Dąbrowski M., Gregorowicz Jerzy [w:] Encyklopedia Solidarności . Opozycja w PRL 1976–1989, t. 2, Warszawa 2012.
Gałwiaczek T., Plaminiak Gabriel Konstanty [w:] Encyklopedia Solidarności . Opozycja w PRL 1976–1989, t. 2, Warszawa 2012.
Inwazja 1968, katalog wystawy, Warszawa 2008.
Inwazja na Czechosłowację 1968 . Perspektywa rosyjska, red. J. Pazderka, Warszawa 2015.
Jasiczek H., Zostań człowiekiem, „Zwrot” 1968, nr 9.
Kalous J., Reakcje społeczeństwa czechosłowackiego na udział Polski w interwencji 1968 roku [w:] Wokół Praskiej Wiosny . Polska i Czechosłowacja w 1968 roku, red. Ł. Kamiński, Warszawa 2004.
Kamiński Ł., Blažek P., Majewski G., Ponad podziałami . Historia Solidarności PolskoCzechosłowackiej, Wrocław 2009.
Kamiński Ł., Reakcje społeczeństwa Dolnego Śląska na interwencję wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji [w:] Opozycja i opór społeczny w Polsce po 1956 roku, t. 1, Warszawa 2011.
Kamiński Ł., Ręce precz od Czechów! Polacy wobec inwazji na Czechosłowację w 1968 r., „Więź” 2004, nr 7.
Ligarski S., Majchrzak G., Artyści, PRL i bezpieka, Łódź 2018.
Łątkowska M., Adamski A., Morawiecki Kornel [w:] Encyklopedia Solidarności . Opozycja w PRL 1976–1989, t. 1, Warszawa 2010.
Majchrzak G., Kryptonim „Herb”, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2008, nr 8–9. Majchrzak G., Mroźny sierpień, „Polityka”, 23 VIII 2008.
Majchrzak G., Operacja „Podhale” [w:] Wokół Praskiej Wiosny . Polska i Czechosłowacja w 1968 roku, red. Ł. Kamiński, Warszawa 2004.
Majchrzak G., Podejrzane listy, „Polityka”, 23 VIII 2003.
Majchrzak G., Samospalenie Ryszarda Siwca: Ginę, żeby nie zginęła wolność!, „Rzeczpospolita”, dodatek „Plus Minus”, 17 VIII 2018.
Majchrzak G., Służba Bezpieczeństwa PRL a Praska Wiosna [w:] Aparat bezpieczeństwa, propa ganda a Praska Wiosna. Zbiór materiałów z konferencji międzynarodowej, Praga, 7–9 września 2008 r ., Praga 2009.
Miśkiewicz P., Adam Giera [w:] Encyklopedia Solidarności . Opozycja w PRL 1976–1989, t. 1, Warszawa 2010.
Po dniach próby, „Zwrot” 1968, nr 9.
Przeczek W., Sikora W., Paczemu?, „Głos Ludu”, 22 VIII 1968.
Pustułka A., Każda z 10 minut trwania protestu kosztowała ją miesiąc więzienia, „Polski Dziennik Zachodni”, 23 VIII 2013.
Rapacki M., Niech żyje wolna CSRS!, „Gazeta Wyborcza”, 12 IV 2008.
Rok 1968 . Środek peerelu, Warszawa 2008.
Sielezin J.R., Kornel Morawiecki [w:] Opozycja w PRL . Słownik biograficzny 1956–89, t. 2, red. J. Skórzyński, P. Sowiński, M. Strasz, Warszawa 2002.
Urban J., Alfabet Urbana . Od A do Z, Warszawa 1990.
Włodek M., Taternicy przeciw agresji na Czechosłowację, „Gazeta Wyborcza”, 15 IX 2008.
Wytrwamy!, „Głos Ludu”, 22 VIII 1968.
Zwiernik P., Reakcje społeczeństwa Polski zachodniej na wkroczenie wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji w 1968 roku, „Slavia Occidentalis” 2004, R. 61.
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Grzegorz Majchrzak, Bogusław Kopka, Raport "O służbie bezpieczeństwa publicznego" z 1946 roku , Remembrance and Justice: Vol. 3 No. 1 (2003)
- Grzegorz Majchrzak, Początki „ochrony” NSZZ „Solidarność” przez Służbę Bezpieczeństwa (wrzesień 1980 – kwiecień 1981) , Remembrance and Justice: Vol. 4 No. 2 (2003)
- Grzegorz Majchrzak, Talks with “Mister Cogito”. Zbigniew Herbert as a Target of the Intelligence Service of the PRP , Remembrance and Justice: Vol. 33 No. 1 (2019)
- Grzegorz Majchrzak, Action „Jocker”. Security Police surveillance of the Solidarity Press Agency , Remembrance and Justice: Vol. 9 No. 1 (2006)
- Grzegorz Majchrzak, [Recenzja] Stan wojenny w Polsce. Dokumenty i materiały archiwalne 1981-1983, praca zbiorowa pod red. Tadeusza Walichnowskiego, Wydawnictwo Commandor, Warszawa 2001, ss. 488 , Remembrance and Justice: Vol. 1 No. 1 (2002)
- Grzegorz Majchrzak, Tomasz Kozłowski, Rozmowy ppłk. Władysława Iwańca z przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechem Wałęsą , Remembrance and Justice: Vol. 31 No. 1 (2018)
- Grzegorz Majchrzak, [Recenzja] Andrzej Paczkowski, Droga do „mniejszego zła”. Strategia i taktyka obozu władzy lipiec 1980–styczeń 1982, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2002, ss. 331 , Remembrance and Justice: Vol. 2 No. 2 (2002)
- Grzegorz Majchrzak, Activities of the Judiciary in Political Cases under Martial Law , Remembrance and Justice: Vol. 43 No. 1 (2024)
