okładka

Tom 35 Nr 1 (2020)

ISSN:
1427-7476

eISSN:
2957-1723
Dział: Studia

Zarys działalności zagranicznej pierwszej Solidarności w świetle polskich dokumentów

Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 35 Nr 1 (2020), strony: 172-198

Data publikacji: 2020-06-30

https://doi.org/10.48261/pis203508

Abstrakt

NSZZ „Solidarność” w latach 1980–1981 prowadził działalność zagraniczną, wkraczając w przestrzeń zarezerwowaną dotąd dla władz PRL. Celem artykułu jest odpowiedź na pytania, jakie były kierunki oraz specyfika tej aktywności oraz czy przyniosła ona efekty? Pobocznym zagadnieniem pozostaje reakcja kierownictwa PZPR na inicjatywy zagraniczne Związku. Analizie poddano dokumenty NSZZ „Solidarność”, MSW, MSZ oraz protokoły Biura Politycznego KC PZPR. Działalność zagraniczna Solidarności rozwinęła się po rejestracji Związku w listopadzie 1980 r. Głównymi kierunkami „polityki zagranicznej” były centrale związków zawodowych państw demokratycznych oraz ośrodki polonijne. Sukcesem Solidarności było umiędzynarodowienie ruchu – prowadzono korespondencję z syndykatami z osiemnastu krajów świata. Delegacje Związku odbyły przynajmniej czterdzieści podróży zagranicznych: studyjnych, związkowych, promujących, spotkano się z Janem Pawłem II. Związek uzyskał wsparcie zwłaszcza w zakresie dostaw sprzętu poligraficznego. Efekty przyniosła inicjatywa Banku Leków „Na Ratunek” – zagraniczna pomoc medyczna wyniosła ok. 3 mln 650 tys. dolarów. Wprawdzie działalność zagraniczna Solidarności nie była przedmiotem dyskusji kierownictwa partii, jednak miało ono dostęp do raportów instytucji państwowych, obserwujących zagraniczne poczynania Związku.


Dokumenty KKP (19 XI 1980 r. – 4 VI 1981 r.), Gdańsk 1981.

Dokumenty Krajowej Komisji Porozumiewawczej i Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” (1980–1981), wstęp i oprac. T. Kozłowski, Warszawa 2012.

I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”. Stenogramy, t. 1: I tura, oprac. i red. G. Majchrzak, J.M. Owsiński, Warszawa 2011.

I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”. Stenogramy, t. 2: II tura, cz. 1, oprac. i red. G. Majchrzak, J.M. Owsiński, Warszawa 2013.

I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”. Stenogramy, t. 2: II tura, cz. 2, oprac. i red. G. Majchrzak, J.M. Owsiński, Warszawa 2013.

Krajowa Komisja Porozumiewawcza NSZZ „Solidarność”. Posiedzenie w dniach 31 III – 1 IV 1981 r., Warszawa 1987.

Grzelak G., Uwagi dot. artykułu Katarzyny Wilczok pt. „Zarys działalności zagranicznej pierwszej „Solidarności” w świetle polskich dokumentów” (wersja robocza) (notatka w zbiorach autorki).

Relacja Andrzeja Gwiazdy i Joanny Dudy-Gwiazdy, Gdańsk, 21 VIII 2020 r. (w zbiorach autorki).

Relacja Lecha Wałęsy, Gdańsk, 21 VIII 2020 r. (w zbiorach autorki).

Blažek P., Czechosłowacja a kryzys w Polsce w latach 1980–1981 [w:] Świat wobec „Solidarności” 1980–1989, red. P. Jaworski, Ł. Kamiński, Warszawa 2013.

Cenckiewicz S., Anna Walentynowicz. Życie i działalność Anny Walentynowicz na tle epoki (1929–2010), Poznań 2010.

Christiaens K., Międzynarodowa Konfederacja Wolnych Związków Zawodowych i Światowa Konfederacja Pracy wobec powstania, zawieszenia i delegalizacji NSZZ „Solidarność” w latach 1980–1989 [w:] Świat wobec „Solidarności” 1980–1989, red. P. Jaworski, Ł. Kamiński, Warszawa 2013.

Chwalba A., Czasy „Solidarności”. Francuscy związkowcy i NSZZ „Solidarność” 1980–1990, Kraków 1997.

Faraldo J.M., Hiszpania wobec „Solidarności” [w:] Świat wobec „Solidarności” 1980–1989, red. P. Jaworski, Ł. Kamiński, Warszawa 2013.

Friszke A., Rewolucja Solidarności 1980–1981, Kraków 2014.

Frybes., Społeczne reakcje Zachodu na fenomen „Solidarności” i rola emigracyjnych struktur Związku 1980–1989 [w:] NSZZ „Solidarność” 1980–1989, t. 2: Ruch społeczny, red. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2010.

Georgi F., Samorządność – mit samorządnego socjalizmu i „francuski entuzjazm” wobec NSZZ „Solidarność” [w:] Świat wobec „Solidarności” 1980–1989, red. P. Jaworski, Ł. Kamiński, Warszawa 2013.

Goddeeris I., Międzynarodowa Organizacja Pracy i NSZZ „Solidarność” [w:] Świat wobec „Solidarności” 1980–1989, red. P. Jaworski, Ł. Kamiński, Warszawa 2013.

Heruday-Kiełczewska M., „Solidarność” nad Sekwaną. Działalność Komitetu Koordynacyjnego NSZZ „Solidarność” w Paryżu 1981–1989, Gdańsk 2016.

Jaworski P., Most przez Bałtyk. Szwecja wobec „Solidarności” 1980–1982, Warszawa 2017.

Jaworski P., Szwedzka pomoc dla Polski i Solidarności w latach 1980–1981 [w:] Czas przełomu. Solidarność 1980–1981, red. W. Polak, P. Ruchlewski, J. Kufel, Gdańsk 2010.

Karaś D., Sterlingow M., Walentynowicz. Anna szuka raju, Kraków 2020.

Laskiewicz B., Działalność Fundacji Pomocy Medycznej dla Polski (Medical Aid for Poland Found) 1981–2009 [w:] Rola Polonii w uzyskaniu pomocy przez naród polski od społeczności międzynarodowej w latach 1981–1989, red. M.S. Wolański, Zielona Góra 2010.

Laskiewicz B., Medical Aid for Poland Fund 1981–2009, http://www.mapf.org.uk/Laskiewicz_MAPF_2009.pdf.

Majchrzak G., Krajowa Komisja Porozumiewawcza, Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, www.encysol.pl.

Majchrzak G., Niebezpieczny dokument: Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej, „Wolność i Solidarność” 2011, nr 2.

Misgeld K., W ramach światowego poparcia. Szwedzkie związki zawodowe wobec NSZZ „Solidarność” [w:] Świat wobec „Solidarności” 1980–1989, red. P. Jaworski, Ł. Kamiński, Warszawa 2013.

Pleskot P., Kłopotliwa panna „S”. Postawy polityczne Zachodu wobec „Solidarności” na tle stosunków z PRL (1980–1989), Warszawa 2013.

Pleskot P., Solidarność na Antypodach. Inicjatywy solidarnościowe polskiej diaspory w Australii (1980–1989), Warszawa 2014.

Sokulski M., Sytuacja w Polsce w latach 1978–1981 w świetle dokumentów najwyższych władz jugosłowiańskich [w:] Świat wobec „Solidarności” 1980–1989, red. P. Jaworski, Ł. Kamiński, Warszawa 2013.

Sołtys E., Działalność Kanadyjsko-Polskiego Instytutu Badawczego w Toronto. Polonia kanadyjska z pomocą Polsce [w:] Rola Polonii w uzyskaniu pomocy przez naród polski od społeczności międzynarodowej w latach 1981–1989, red. M.S. Wolański, Zielona Góra 2010.

Strękowski J., Bohaterowie Europy. Norwegia Polsce 1976–1989, Lublin 2005.

Wilczok K., Radykałowie „Solidarności”. Kierownictwo MKZ Katowice w sporze o program i taktykę działania NSZZ „Solidarność” w latach 1980–1981, Warszawa 2019.

Wojdon J., „W jedności siła”. Kongres Polonii Amerykańskiej w latach 1968–1988, Toruń 2008.

Wróbel J., Polonia chicagowska w dobie „Solidarności” 1980–1989, Łódź 2012.

okładka

Tom 35 Nr 1 (2020)

ISSN:
1427-7476
eISSN:
2957-1723

Data publikacji:
2020-06-30

Dział: Studia