Działalność Komitetu Pomocy Polakom we Francji w świetle materiałów z Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Paryżu
Pamięć i Sprawiedliwość, Vol. 45 No 1 (2025), pages: 421-439
Publication date: 2025-10-15
https://doi.org/10.48261/PIS254516
Résumé
Wprowadzenie stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. zaskoczyło kilka tysięcy Polaków we Francji. Nie wiedzieli, co mogło ich czekać po powrocie do kraju, dlatego część z nich zdecydowała się pozostać nad Sekwaną na stałe lub do momentu rozeznania sytuacji w Polsce. Ludzie ci wymagali wsparcia, gdyż nie mieli mieszkań, stałej pracy, w większości też nie mówili po francusku. 15 grudnia 1981 r. utworzono Komitet Pomocy Polakom we Francji. Jego prezydentem honorowym został Maurice Schumann, a pierwszym przewodniczącym Georges Mond. Stowarzyszenie to miało charakter apolityczny. Jako jedyne poświęciło się wyłącznie Polakom we Francji, udzielając im pomocy materialnej, moralnej i informacyjnej (m.in. w kontaktach z administracją francuską). Działało nieprzerwanie do 1991 r., udzielając wsparcia wielu tysiącom osób. Dzieje Komitetu oraz odegraną przezeń rolę pozwalają prześledzić akta zgromadzone w Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Paryżu.
Références
Archiwum Archidiecezjalne w Katowicach, Komisja Charytatywna Episkopatu Polski, Pomoc – Francja (w opracowaniu).
Archiwum Polskiej Misji Katolickiej we Francji, Zespół 29: Komitet Pomocy Polakom we Francji.
Centre des Archives diplomatiques de Nantes, Ambassade de France en Pologne, sygn. 721PO/1/323.
Journal officiel de la République française, 10 II 1982 r.
Komunikat Komitetu Pomocy Polakom we Francji, „Kultura” 1985, nr 1–2.
Aghamalian-Konieczna F., Wkład Polonii francuskiej w pomoc dla narodu polskiego w latach 1981–1989 [w:] Rola Polonii w uzyskaniu pomocy przez naród polski od społeczności międzynarodowej w latach 1981–1989, red. M.S. Wolański, Zielona Góra 2010.
Chwalba A., Czasy „Solidarności”. Francuscy związkowcy i NSZZ „Solidarność” 1980–1990, Kraków 1997.
Frybes M., Dziękujemy za solidarność, Merci pour votre solidarité, Warszawa 2005.
Frybes M., Społeczna reakcja Zachodu na fenomen „Solidarności” i rola emigracyjnych struktur związku 1980–1989 [w:] NSZZ „Solidarność” 1980–1989, t. 2: Ruch społeczny, red. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2010.
Gebert K., Inicjatywy solidarnościowe Polonii i emigracji w latach 1980–1989. Francja [w:] Za naszą i waszą „Solidarność”. Inicjatywy solidarnościowe z udziałem Polonii podejmowane na świecie (1980–1989), t. 2: Państwa europejskie, red. P. Pleskot, Warszawa 2018.
Gebert K., Magia słów: polityka francuska wobec Polski po 13 grudnia 1981, Londyn 1991.
Gebert K., Reakcja Francji na wprowadzenie stanu wojennego w Polsce: grudzień 1981 – styczeń 1982, Warszawa 2012.
Gebert K., „Solidarność” nad Sekwaną. Działalność Komitetu Koordynacyjnego NSZZ „Solidarność” w Paryżu 1981–1991, Gdańsk 2016.
Heruday-Kiełczewska M., Association Solidarité France–Pologne dla emigracji solidarnościowej [w:] Emigracyjne Miscellanea. Studia z dziejów polskiej emigracji politycznej 1939–1990, red. S. Łukasiewicz, Warszawa 2017.
Heruday-Kiełczewska M., Inicjatywy solidarnościowe Polonii i emigracji w latach 1980–1989. Francja [w:] Za naszą i waszą „Solidarność”. Inicjatywy solidarnościowe z udziałem Polonii podejmowane na świecie (1980–1989), t. 2: Państwa europejskie, red. P. Pleskot, Warszawa 2018.
Heruday-Kiełczewska M., Reakcja Francji na wprowadzenie stanu wojennego w Polsce: grudzień 1981 – styczeń 1982, Warszawa 2012.
Heruday-Kiełczewska M., „Solidarność” nad Sekwaną. Działalność Komitetu Koordynacyjnego NSZZ „Solidarność” w Paryżu 1981–1991, Gdańsk 2016.
Kula M., Niespodziewani przyjaciele, czyli rzecz o zwykłej ludzkiej solidarności, Warszawa 1995.
Kunicki-Goldfinger M., Stowarzyszenie Solidarité France–Pologne i jego pomoc dla Polski w latach osiemdziesiątych XX wieku [w:] Świat wobec Solidarności, red. P. Jaworski, Ł. Kamiński, Warszawa 2013.
Plater-Zyberk E., Francuska pomoc charytatywna dla Polski w latach 1981–1990 [w:] Rola Polonii w uzyskaniu pomocy przez naród polski od społeczności międzynarodowej w latach 1981–1989, red. M.S. Wolański, Zielona Góra 2010.
Pleskot P., Determinacja, appeasement czy realpolitik? Polityczne reakcje państw zachodnich wobec fenomenu „Solidarności” [w:] NSZZ „Solidarność” 1980–1989, t. 7: Wokół „Solidarności”, red. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2010.
Pleskot P., Kłopotliwa panna „S”. Postawy polityczne Zachodu wobec „Solidarności” na tle stosunków z PRL (1980–1989), Warszawa 2013.
Russenholz A., Treiner S., La Saga Servan-Schreiber, Paris 1993.
Stola D., Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949–1989, Warszawa 2010.
Wróbel J., Geografia emigracji solidarnościowej. Zarys problemu [w:] Za naszą i waszą „Solidarność”. Inicjatywy solidarnościowe z udziałem Polonii podejmowane na świecie (1980–1989), t. 1: Państwa pozaeuropejskie, red. P. Pleskot, Warszawa 2018.
Licence
(c) Tous droits réservés Pamięć i Sprawiedliwość 2025

Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International.
Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
PDF (Język Polski)
