View Vol. 45 No. 1 (2025)

Vol. 45 No. 1 (2025)

ISSN:
1427-7476

eISSN:
2957-1723
Section: Varia

The Activities of the Committee for Assistance to Poles in France in the Archive Records of the Polish Catholic Mission in Paris

Michał Kłakus

https://orcid.org/0000-0002-0012-7525

Institut diocésain de formation pastorale, Toulon

Remembrance and Justice, Vol. 45 No. 1 (2025), pages: 421-439

Publication date: 2025-10-15

https://doi.org/10.48261/PIS254516

Abstract

The introduction of Martial Law on December 13, 1981 surprised several thousand Poles who had recently arrived in France. They did not know what could await tchem after returning home, which is why some decided to stay in France permanently or until they learned what Poland held in store. These people required support because they were without accommodation or permanent work and most of them did not speak French. On December 15, 1981, the Committee for Aid to Poles in France was established. Maurice Schumann became its honorary president and Georges Mond its first chairman. This association was apolitical. It was the only one to deal exclusively with Poles in France, conducting humanitarian actions aimed at providing informational, material, financial, moral and informational assistance (including contacts with the French administration). This activity continued uninterruptedl until 1991, assisting several thousand people. The history of the Committee and the role it played could be traced through the records kept in the Archives of the Polish Catholic Mission in Paris.


Archiwum Archidiecezjalne w Katowicach, Komisja Charytatywna Episkopatu Polski, Pomoc – Francja (w opracowaniu).

Archiwum Polskiej Misji Katolickiej we Francji, Zespół 29: Komitet Pomocy Polakom we Francji.

Centre des Archives diplomatiques de Nantes, Ambassade de France en Pologne, sygn. 721PO/1/323.

Journal officiel de la République française, 10 II 1982 r.

Komunikat Komitetu Pomocy Polakom we Francji, „Kultura” 1985, nr 1–2.

Aghamalian-Konieczna F., Wkład Polonii francuskiej w pomoc dla narodu polskiego w latach 1981–1989 [w:] Rola Polonii w uzyskaniu pomocy przez naród polski od społeczności międzynarodowej w latach 1981–1989, red. M.S. Wolański, Zielona Góra 2010.

Chwalba A., Czasy „Solidarności”. Francuscy związkowcy i NSZZ „Solidarność” 1980–1990, Kraków 1997.

Frybes M., Dziękujemy za solidarność, Merci pour votre solidarité, Warszawa 2005.

Frybes M., Społeczna reakcja Zachodu na fenomen „Solidarności” i rola emigracyjnych struktur związku 1980–1989 [w:] NSZZ „Solidarność” 1980–1989, t. 2: Ruch społeczny, red. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2010.

Gebert K., Inicjatywy solidarnościowe Polonii i emigracji w latach 1980–1989. Francja [w:] Za naszą i waszą „Solidarność”. Inicjatywy solidarnościowe z udziałem Polonii podejmowane na świecie (1980–1989), t. 2: Państwa europejskie, red. P. Pleskot, Warszawa 2018.

Gebert K., Magia słów: polityka francuska wobec Polski po 13 grudnia 1981, Londyn 1991.

Gebert K., Reakcja Francji na wprowadzenie stanu wojennego w Polsce: grudzień 1981 – styczeń 1982, Warszawa 2012.

Gebert K., „Solidarność” nad Sekwaną. Działalność Komitetu Koordynacyjnego NSZZ „Solidarność” w Paryżu 1981–1991, Gdańsk 2016.

Heruday-Kiełczewska M., Association Solidarité France–Pologne dla emigracji solidarnościowej [w:] Emigracyjne Miscellanea. Studia z dziejów polskiej emigracji politycznej 1939–1990, red. S. Łukasiewicz, Warszawa 2017.

Heruday-Kiełczewska M., Inicjatywy solidarnościowe Polonii i emigracji w latach 1980–1989. Francja [w:] Za naszą i waszą „Solidarność”. Inicjatywy solidarnościowe z udziałem Polonii podejmowane na świecie (1980–1989), t. 2: Państwa europejskie, red. P. Pleskot, Warszawa 2018.

Heruday-Kiełczewska M., Reakcja Francji na wprowadzenie stanu wojennego w Polsce: grudzień 1981 – styczeń 1982, Warszawa 2012.

Heruday-Kiełczewska M., „Solidarność” nad Sekwaną. Działalność Komitetu Koordynacyjnego NSZZ „Solidarność” w Paryżu 1981–1991, Gdańsk 2016.

Kula M., Niespodziewani przyjaciele, czyli rzecz o zwykłej ludzkiej solidarności, Warszawa 1995.

Kunicki-Goldfinger M., Stowarzyszenie Solidarité France–Pologne i jego pomoc dla Polski w latach osiemdziesiątych XX wieku [w:] Świat wobec Solidarności, red. P. Jaworski, Ł. Kamiński, Warszawa 2013.

Plater-Zyberk E., Francuska pomoc charytatywna dla Polski w latach 1981–1990 [w:] Rola Polonii w uzyskaniu pomocy przez naród polski od społeczności międzynarodowej w latach 1981–1989, red. M.S. Wolański, Zielona Góra 2010.

Pleskot P., Determinacja, appeasement czy realpolitik? Polityczne reakcje państw zachodnich wobec fenomenu „Solidarności” [w:] NSZZ „Solidarność” 1980–1989, t. 7: Wokół „Solidarności”, red. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2010.

Pleskot P., Kłopotliwa panna „S”. Postawy polityczne Zachodu wobec „Solidarności” na tle stosunków z PRL (1980–1989), Warszawa 2013.

Russenholz A., Treiner S., La Saga Servan-Schreiber, Paris 1993.

Stola D., Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949–1989, Warszawa 2010.

Wróbel J., Geografia emigracji solidarnościowej. Zarys problemu [w:] Za naszą i waszą „Solidarność”. Inicjatywy solidarnościowe z udziałem Polonii podejmowane na świecie (1980–1989), t. 1: Państwa pozaeuropejskie, red. P. Pleskot, Warszawa 2018.

                            View Vol. 45 No. 1 (2025)

Vol. 45 No. 1 (2025)

ISSN:
1427-7476
eISSN:
2957-1723

Data publikacji:
2025-10-15

Dział: Varia