Pokaż  Tom 45 Nr 1 (2025)

Tom 45 Nr 1 (2025)

ISSN:
1427-7476

eISSN:
2957-1723
Dział: Studia

Okupacyjne prawo, sądy i administracja na ziemiach polskich pod władzą niemiecką 1939–1945 – stan badań i postulaty badawcze

Konrad Graczyk

https://orcid.org/0000-0002-0991-2036

Instytut Pamięci Narodowej, Uniwersytet Śląski

Hubert Mielnik

https://orcid.org/0000-0002-6299-742X

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 45 Nr 1 (2025), strony: 32-66

Data publikacji: 2025-10-15

https://doi.org/10.48261/PIS254502

Abstrakt

Artykuł dotyczy prawodawstwa okupacyjnego, autorzy pominęli tematykę struktur administracyjnych i sądowych Polskiego Państwa Podziemnego i jego działalności w tej dziedzinie. Omawianą problematykę podzielono na trzy obszary: ustrój i prawo, sądownictwo oraz administrację. Ze względu na różnice ustroju prawnego, w każdym z nich osobno omówiono Generalne Gubernatorstwo oraz ziemie wcielone do III Rzeszy, przedstawiając kolejno stan badań i postulaty badawcze. Z uwagi na mało zaawansowany stan wiedzy oraz ograniczoną objętość artykułu zrezygnowano z opisu ziem polskich, które we wrześniu 1939 r. zostały zajęte przez ZSRS, a w 1941 r. znalazły się na obszarach Komisariatu Rzeszy Wschód i Komisariatu Rzeszy Ukraina. Autorzy zaproponowali podjęcie w przyszłości badań opartych nie tylko na analizie aktów prawnych (sfery normatywnej–teoretycznej), ale przede wszystkim na badaniu praktyki, zapisanej w aktach sądowych, a także opracowanie syntezy uogólniającej problemy prawa i administracji (także w kontekście innych krajów okupowanych) i wskazującej, jaka była rola prawa i sądów w realizacji celów polityki nazistowskiej.


Administracja, ludność, gospodarka, kultura i oświata na polskich ziemiach wcielonych do Trzeciej

Rzeszy w świetle niemieckich dokumentów z 1944 r., oprac. W. Jastrzębski, Bydgoszcz–Poznań

Bartnicka A., Graczyk K., How to „legally” decimate Jews? Directives on residence restrictions in the general government – considerations on legal regulations and practice, „Holocaust Studies. A Journal of Culture and History” 2025, t. 31, nr 2.

Bartnicka A., Graczyk K., In the majesty of the law? Jewish residents of Warsaw in the face of German occupation ordinances and activities of Sondergericht Warschau, part I, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2024, t. 23, nr 1; part II, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2024, t. 23, nr 2.

Becker M., Sądownictwo niemieckie i jego rola w polityce okupacyjnej na ziemiach polskich wcielonych do Rzeszy 1939–1945, przekł. W. Niemirowski, Warszawa 2020.

Bickenbach W., Deutsches Gericht in Warschau 1939–1944, „Journal der juristischen Zeitgeschichte” 2019, t. 13.

Boda-Krężel Z., Sprawa volkslisty na Górnym Śląsku, Opole 1978.

Celmer M., Działalność niemieckiego Sądu Obwodowego w Makowie Mazowieckim (Amtsgericht Mackeim) w latach 1941–1944 [w:] Zbrodnie niemieckie i sowieckie na północnym Mazowszu w latach 1939–1945, red. K. Sychowicz, L. Zygner, M. Żuławnik, Białystok–Warszawa 2025.

Cyprian T., Sawicki J., Sprawy polskie w procesie norymberskim, Poznań 1956.

Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski, red. B. Engelking, J. Grabowski, Warszawa 2018.

Dąbrowa-Kostka S., Hitlerowskie afisze śmierci, Kraków 1983.

Dąbrowski K., Das Jagdrecht im Generalgouvernement 1939–1945 [w:] Recht und Wirtschaft in Stadt und Land. Law and Economics in Urban and Rural Environment. Neunter Rechtshistorikertag im Ostseeraum. 9th Conference in Legal History in the Baltic Sea Area. 16.–20. Mai 2018 in Tallinn, Sagadi und Tartu, Estland. 16–20 May 2018 in Tallinn, Sagadi and Tartu, Estonia, red. M.L. Sootak, F.L. Schäfer, Peter Lang 2020.

Dąbrowski K., Die Distriktskammern, Deutsche Handelskammer für Polen, Handwerksinnungen, Handwerkskammern, Hauptgruppen, Industrie- und Handelskammern, kaufmännische Vereine, Landwirtschaftskammern und Zwangsverbände im Generalgouvernement – Forschungsmethodik, „Journal on European History of Law” 2018, t. 9, nr 2.

Dąbrowski K., Wrzyszcz A., Das Familienrecht im Generalgouvernement [w:] Judiciary and Society between Privacy and Publicity, 8th Conference on Legal History in the Baltic Sea Area, 3rd–6th September 2015, Toruń, red. D. Janicka, Toruń 2016.

Domański T., Niemiecka administracja gminna w Generalnym Gubernatorstwie i jej pozostałość aktowa do badań nad relacjami polsko-żydowskimi. Przykład dystryktu radomskiego, „Polish-Jewish Studies” 2023, nr 4.

Domański T., Żydzi w sprawach karnych przed Sądem Okręgowym w Kielcach w latach 1939–1941 – przyczynek do relacji polsko-żydowskich w okresie okupacji niemieckiej, „Polish-Jewish Studies” 2022, t. 3.

Dziobek-Romański J., Organizacja administracji władz okupacyjnych na ziemiach polskich w latach 1939–1945, „Rocznik Nauk Prawnych” 2012, t. 22, nr 3.

Ekspertyzy i orzeczenia przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, red. C. Pilichowski, t. 2, Warszawa 1979.

Engelking B., Grabowski J., „Przestępczość” Żydów w Warszawie 1939–1942, Warszawa 2010.

Epstein C., Wzorcowy nazista. Arthur Greiser i okupacja Kraju Warty, przekł. J. Włodarczyk, Wrocław 2011.

Fraenkel E., The Dual State: A Contribution to the Theory of Dictatorship, Oxford 2017.

Frydel T., Kloes A., The Polish Criminal Police, the German Special Court in Lemberg, and the Prosecution of Poles for Giving Refuge to Jews, September 1943 to June 1944, „Eastern European Holocaust Studies” 2024, t. 2, nr 1.

Frydel T., Polska wieś jako szara strefa. Sołtysi na poziomie mezo w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2023, nr 19.

Gieroń R., Niemieckie prawo gospodarcze i socjalne wprowadzone w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1940, „Textus et Studia” 2016, nr 4.

Góral J., Uzdowski M., Hitlerowski Sąd Specjalny w Piotrkowie Trybunalskim. Zarys działalności [w:] Materiały z sesji naukowej: Okupacja hitlerowska w Piotrkowskiem, red. J. Góral, Piotrków Trybunalski 1998.

Górnicki L., Z problematyki podmiotów prawa cywilnego i praw podmiotowych prywatnych obywateli polskich w Generalnym Gubernatorstwie, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2020, t. 42, nr 4.

Grabowski J., Żydzi przed obliczem niemieckich i polskich sądów w dystrykcie warszawskim Generalnego Gubernatorstwa, 1939–1942 [w:] Prowincja noc. Życie i zagłada Żydów w dystrykcie warszawskim, red. B. Engelking, J. Leociak, D. Libionka, Warszawa 2007.

Graczyk K., Aus der Tätigkeit des Sondergerichts Lemberg in den Jahren 1941–1945, „Beiträge zur Rechtsgeschichte Österreichs” 2025, t. 15, nr 1.

Graczyk K., Ewakuacja Sądu Specjalnego w Bielsku (Sondergericht Bielitz) w świetle raportów urzędnika bielskiej prokuratury z 1945 roku, „Szkice Archiwalno-Historyczne” 2017, nr 14.

Graczyk K., Mielnik H., Special Courts (Sondergerichte) in the General Government (1939–1945). Legal analysis, „Tijdschrift voor Rechtsgeschiedenis / Revue d’histoire du droit /The Legal History Review” 2023, t. 91, nr 1–2.

Graczyk K., Mielnik H., Zarządzenie Kurta Willego dotyczące uproszczenia wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych w Generalnym Gubernatorstwie. Tekst i komentarz, „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej” 2023, t. 16.

Graczyk K., Niemieckie sądy specjalne w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945, Warszawa 2025.

Graczyk K., Opinia profesora Władysława Woltera w sprawie działalności sądów niemieckich na obszarach polskich w okresie najazdu hitlerowskiego, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2021, t. 1.

Graczyk K., Out of the Activities of the Special Court in Lublin (1939–1944), „Studia Iuridica Lublinensia” 2024, t. 33, nr 2.

Graczyk K., Pierwszy Sondergericht na ziemiach polskich. Z działalności Sądu Specjalnego w Częstochowie (Sondergericht Tschenstochau) (1939–1945), „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2022, t. 74, z. 2.

Graczyk K., Sąd Specjalny w Gdańsku (Sondergericht Danzig) i jego przewodniczący [w:] „Polaków trzeba nauczyć, kto tu jest panem!”. Polityka germanizacyjna niemieckich władz okupacyjnych na Pomorzu 1939–1945, red. D. Czerwiński, M. Kubicki, M. Owsiński, Gdańsk 2024.

Graczyk K., Sąd Specjalny w Stanisławowie (Sondergericht Stanislau) i jego przewodniczący (1941–1944). Pod znakiem eksterminacji, „Studia nad Totalitaryzmami i Wiekiem XX” 2023, t. 7.

Graczyk K., Sędziowie Sądu Specjalnego w Bielsku (Sondergericht Bielitz), „Miscellanea Historico-Iuridica” 2017, z. 2.

Graczyk K., Sondergericht Kattowitz. Sąd Specjalny w Katowicach 1939–1945, Warszawa 2020.

Graczyk K., Sprawa Ignacego Kaczmarka. Studium przypadku niemieckiego zabójstwa sądowego z 1944 r. oraz rozliczeń z okupacją niemiecką, Warszawa 2022.

Graczyk K., Stosowanie niemieckiego prawa karnego na okupowanych ziemiach polskich podczas II wojny światowej a art. 43 konwencji haskiej z 1907 roku, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska", sectio G (Ius) 2023, t. 70, nr 3.

Graczyk K., Uwarunkowania prawne procesu księdza Jana Machy przed Wyższym Sądem Krajowym w Katowicach w 1942 r., „Pamięć i Sprawiedliwość” 2021, nr 1 (37).

Graczyk K., Z działalności niemieckiego Sądu Specjalnego w Radomiu (1939–1945), „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2023, t. 75, z. 2.

Graczyk K., Z działalności Sądu Specjalnego w Piotrkowie (Sondergericht Petrikau) (1939–1945), „Saeculum Christianum” 2023, t. 30, nr 2.

Graczyk K., Z działalności Sądu Specjalnego w Tarnopolu (Sondergericht Tarnopol) 1941–1944, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2023, t. 16, z. 4.

Graczyk K., Z organizacji i działalności Sądu Specjalnego w Kielcach (Sondergericht Kielce) (1939–1945), „Zeszyty Prawnicze” 2023, t. 23, nr 1.

Graver H. P., Der Krieg der Richter. Die deutsche Besatzung 1940–1945 und der norwegische Rechtsstaat, Baden-Baden 2019.

Graver H. P., Judges Against Justice: On Judges When the Rule of Law is Under Attack, Berlin–Heidelberg 2015.

Grądzka-Rejak M., Namysło A., Prawodawstwo niemieckie wobec Polaków i Żydów na terenie Generalnego Gubernatorstwa oraz ziem wcielonych do III Rzeszy. Analiza porównawcza [w:] Stan badań nad pomocą Żydom na ziemiach polskich pod okupacją niemiecką – przegląd piśmiennictwa, red. T. Domański, A. Gontarek, Warszawa–Kielce 2022.

Grünberg K., Otręba B., Hans Frank na Wawelu, Włocławek 2001.

Hütt G., Urteile des Sondergerichts Kalisch und der Richter Ferdinand Trümper aus Duderstadt, Norderstedt 2015.

Izdebski Z., Niemiecka lista narodowa na Górnym Śląsku, Katowice–Wrocław 1946.

Janowicz Z., Ustrój administracyjny ziem polskich wcielonych do Rzeszy Niemieckiej 1939–1945. Tzw. okręgi Kraju Warty i Gdańska-Prus Zachodnich, Poznań 1951.

Janowicz Z., Ustrój policji na ziemiach polskich wcielonych do Rzeszy Niemieckiej 1939–1945, Poznań 1950.

Jarkowska A., Criminal cases involving Jews heard in Krakow District Court in the period 1939–1944. A contribution to further research, „Holocaust Studies” 2021, t. 28, nr 2.

Jastrzębski W., Okupacyjne losy ziem polskich wcielonych do III Rzeszy (1939–1945), Bydgoszcz 2017.

Jastrzębski W., Sziling J., Okupacja hitlerowska na Pomorzu Gdańskim w latach 1939–1945, Gdańsk 1979.

Jędrzejewski E., Hitlerowska koncepcja administracji państwowej 1933–1945. Studium polityczno-prawne, Warszawa 1975.

Kaczmarek R., Pod rządami gauleiterów. Elity i instancje władzy w rejencji katowickiej w latach 1939–1945, Katowice 1998.

Kołpak P., Raczyńska-Kruk M., Solarz M.W., Na chłopski rozum. Wiejskie akta sądowe nowożytnych Ołpin i ich konteksty społeczne, Warszawa 2024.

Konieczny A., Pod rządami wojennego prawa karnego Trzeciej Rzeszy. Górny Śląsk 1939–1945, Warszawa–Wrocław 1972.

Konieczny A., Uwagi o sądzie doraźnym katowickiego Gestapo pod kierownictwem SS-Obersturmbannführera Johannesa Thümmlera (październik 1943 r. – styczeń 1945 r.), „Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce” 1972, t. 24.

Korczak-Siedlecka J., Przemoc i honor w życiu społecznym wsi na Mierzei Wiślanej w XVI–XVII wieku, Toruń 2021.

Kozera Ł., Wojtasik M., Zarys administracyjny niemieckiej okupacji Generalnej Guberni (komentarz i teksty źródłowe), Chełm 2008.

Kozyra W., Okupacyjna administracja niemiecka na ziemiach Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1939–1945, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, sectio G (Ius)” 2013, t. 60.

Kruszewski T., Prawo osobowe na ziemiach wcielonych do Rzeszy Niemieckiej podczas drugiej wojny światowej, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2021, t. 43, nr 3.

Krzemiński Z., Adwokatura polska w okresie okupacji hitlerowskiej (1939–1945), „Palestra” 1976, nr 2.

Kulesza W., Polacy wpisani na volkslistę a obowiązek służby w Wehrmachcie w świetle wyroków Sądu Specjalnego w Toruniu, „Studia Iuridica Toruniensia” 2018, t. 23.

Lemkin R., Rządy państw Osi w okupowanej Europie, przekł. A. Bieńczyk-Missala, P. Grzebyk, B. Lanckoroński, M. Madej, M. Grabski, Warszawa 2023.

Lityński A., Druga wojna światowa: Polskie Państwo Podziemne. Prawo i sądy polskie (Szkic do celów dydaktycznych), Tychy 2005.

Łuczak C., Polityka ludnościowa i ekonomiczna hitlerowskich Niemiec w okupowanej Polsce, Poznań 1979.

Ługowski B., Funkcjonowanie urzędów gmin wiejskich w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939–1944, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2018, t. 21.

Madajczyk C., Faszyzm i okupacje 1938–1945. Wykonywanie okupacji przez państwa Osi w Europie, t. 1: Ukształtowanie się zarządów okupacyjnych, Poznań 1983; t. 2: Mechanizmy realizowania okupacji, Poznań 1984.

Madajczyk C., Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t. 2, Warszawa 1970.

Madajczyk C., Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t. 1–2, Warszawa 2019.

Majer D., „Narodowo obcy” w III Rzeszy. Przyczynek do narodowosocjalistycznego ustawodawstwa i praktyki prawniczej w administracji i wymiarze sprawiedliwości ze szczególnym uwzględnieniem ziem wcielonych do Rzeszy i Generalnego Gubernatorstwa, Warszawa 1989.

Mańkowski Z., Niemieckie „prawo” w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945. Kontrowersje [w:] Z historii państwa, prawa, miast i Polonii. Prace ofiarowane Profesorowi Władysławowi Ćwikowi w czterdziestolecie Jego pracy twórczej, red. J. Ciągwa, T. Opas, Rzeszów 1998.

Markiewicz J., Walka i męczeństwo adwokatów Izby Lubelskiej w latach wojny i okupacji 1939–1945, „Palestra” 1974, nr 7.

Mączyński M., Organizacyjno-prawne aspekty funkcjonowania administracji bezpieczeństwa i porządku publicznego dla zajętych obszarów polskich w latach 1939–1945 ze szczególnym uwzględnieniem Krakowa jako stolicy Generalnego Gubernatorstwa, Kraków 2012.

Meierhenrich J., The Remnants of the Rechtstaat. An Etnography of Nazi Law, Oxford 2018.

Mielnik H., Charakter tez prawnych polskich (nieniemieckich) sądów apelacyjnych w Generalnym Gubernatorstwie w okresie II wojny światowej, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2020, t. 42, z. 3.

Mielnik H., »In the Name of the Law«. Organisation and Functioning of the Polish (non-German) Judiciary in the General Government (German-Occupied Poland) in the Period of 1939 to 1945, „Max Planck Institute for Legal History and Legal Theory Research Paper”, Series No. 2023-12.

Mielnik H., Klauzula rebus sic stantibus (art. 269 kodeksu zobowiązań) w warunkach okupacji niemieckiej w Generalnym Gubernatorstwie w świetle tez prawnych polskich (nieniemieckich) sądów, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2022, t. 21, z. 2.

Mielnik H., Legal theses of the Kraków Court of Appeal in 1940–1943, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2021, t. 14, z. 1.

Mielnik H., Nazistowski kolonializm prawny. (Nie)porządek prawny Generalnego Gubernatorstwa (1939–1945), „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2022, t. 44, nr 3.

Mielnik H., Obraz sądownictwa i adwokatury w Generalnym Gubernatorstwie w okresie II wojny światowej w twórczości Karola Pędowskiego, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2020, t. 19, z. 2.

Mielnik H., Prawo sprawdzenia prawomocnych orzeczeń sądów polskich (nieniemieckich) w Generalnym Gubernatorstwie w okresie II wojny światowej. Orzecznictwo Wyższego Sądu Niemieckiego w Radomiu, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2020, t. 72, z. 1.

Mielnik H., Sądownictwo polskie (nieniemieckie) w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939–1944, Lublin 2020.

Mielnik H., The legal status of the Jews in proceedings before the Polish (non-German) courts in the Lublin district of the General Government during World War II, „Acta Historico-Iuridica Pilsnensia” 2018.

Mielnik H., Ustalanie właściwości sądów polskich (nieniemieckich) w sprawach karnych przez prokuraturę niemiecką w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, „Res Historica” 2023, t. 56.

Mielnik H., Wielka eksploatacja małych gruntów. Ingerencje władz niemieckich w postępowania działowe gospodarstw rolnych prowadzone przez sądy polskie (nieniemieckie) w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2022, t. 25.

Mielnik H., Wrzyszcz A., Status prawny dziecka w niemieckim ustawodawstwie w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945), „Roczniki Nauk Prawnych” 2019, t. 29, nr 1.

Mitera M., Zwyczajny faszyzm. Położenie prawne obywateli II Rzeczypospolitej w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1944, Warszawa 2017.

Moritz G., Die deutsche Besatzungsgerichtsbarkeit während des zweiten Weltkrieges, Tübingen 1953.

Moritz G., Die Gerichtsbarkeit in besetzten Gebieten historische Entwicklung und völkerrechtliche Würdigung, Tübingen 1959.

Moritz G., Gerichtsbarkeit in den von Deutschland besetzten Gebieten 1939–1945, Tübingen 1957.

Mróz W., Notariat polski w latach 1939–1951, cz. 1, „Rejent” 2004, nr 6.

Musiał B., Deutsche Zivilverwaltung und Judenverfolgung im Generalgouvernement. Eine Fallstudie zum Distrikt Lublin 1939–1944, Wiesbaden 1999.

Musiał B., Kto dopomoże Żydowi…, Poznań 2019.

Musioł J., Sędzia i kat, czyli jeden dzień doktora Thümmlera, Warszawa 1986.

Nawrocki S., Policja hitlerowska w tzw. Kraju Warty w latach 1939–1945, Poznań 1970.

Neumann F., Behemot. Narodowy socjalizm. Ustrój i funkcjonowanie 1933–1944, przekł. J. Giebułtowski, Warszawa 2016.

Pędowski K., Egzamin adwokacki w okresie okupacji niemieckiej, „Palestra” 1993, t. 37, nr 5–6.

Piątkowski S., Radom w latach wojny i okupacji niemieckiej (1939–1945), Lublin–Warszawa 2018.

Pielach M., Administration of Cities in General Government 1939–1944 in the Regulations of the German Occupier [w:] Naděje právní vědy 2020. Právní věda v praxi, red. V. Knoll, J. Hablovič, V. Vnenk, Plzeň 2021.

Pielach M., Structure and Staffing of the Department of Civil Engineering of the City of Lublin 1939–1942, „Studia Iuridica Lublinensia” 2024, t. 33, nr 1.

Pohl D., Von der „Judenpolitik” zum Judenmord. Der Distrikt Lublin des Generalgouvernements 1939–1944, Frankfurt am Main 1993.

Pospieszalski K.M., Hitlerowskie „prawo” okupacyjne w Polsce, cz. 2: Generalna Gubernia, wybór dokumentów i próba syntezy, Poznań 1958.

Pospieszalski K.M., Hitlerowskie „prawo” okupacyjne w Polsce. Wybór dokumentów, cz. 1: Ziemie „wcielone”, Poznań 1952.

Pospieszalski K.M., Niemiecka lista narodowa w „Kraju Warty”. Wybór dokumentów z objaśnieniami w języku polskim i francuskim, Poznań 1949.

Pospieszalski K.M., Polska pod niemieckim prawem 1939–1945. (Ziemie zachodnie), Poznań 1946.

Przybyszewski K., Z działalności hitlerowskiego Sądu Specjalnego (Sondergericht) w Toruniu 1942–1943, „Rocznik Toruński” 1967, t. 2.

Racine Asselin M.D., „Justice as Witness: Jews Facing Polish Courts During the German Occupation (1939–1942)”, mps pracy doktorskiej, Ottawa 2021.

Rossoliński-Liebe G., Polnische Bürgermeister und der Holocaust. Besatzung, Verwaltung und Kollaboration, Berlin 2024.

Rudawski B., Grabież mienia w Kraju Warty 1939–1945. Działalność Urzędu Powierniczego w Poznaniu, Poznań 2018.

Rudawski B., Wyższy Sąd Krajowy w Poznaniu. Zarys działalności wraz z wyborem dokumentów, Poznań 2022 („Documenta Occupationis”, t. 18).

Ryszka F., Państwo stanu wyjątkowego. Rzecz o systemie państwa i prawa Trzeciej Rzeszy, Warszawa 2022.

Salmonowicz S., O prawie III Rzeszy Niemieckiej w Polsce (1939–1945), „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2021, t. 43, nr 3.

Salmonowicz S., Status prawny Polaka pod okupacją niemiecką (1939–1945). Uwagi o potrzebie badań, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2016, t. 9, z. 3.

Schenk D., Albert Forster. Gdański namiestnik Hitlera. Zbrodnie hitlerowskie w Gdańsku i Prusach Zachodnich, przekł. i przypisy W. Tycner, J. Tycner, Gdańsk 2002.

Schenk D., Hans Frank. Biografia generalnego gubernatora, przekł. K. Jachimczak, Kraków 2009.

Schenk D., Kulesza W., Arthur Greiser. Biografia i proces namiestnika III Rzeszy w Kraju Warty, przekł. E. Bluszcz, G. Bluszcz, Łódź 2023.

Schlüter H., „…für die Menschlichkeit im Strafmaß bekannt…”. Das Sondergericht Litzmannstadt und sein Vorsitzender Richter, Düsseldorf 2006.

Semków P., Polityka Trzeciej Rzeszy wobec ludności polskiej na terenie byłego Wolnego Miasta Gdańska w latach 1939–1945, Toruń 2001.

Serwański E., Hitlerowska polityka narodowościowa na Górnym Śląsku, Warszawa 1963.

Silberklang D., Bramy łez. Zagłada w dystrykcie lubelskim, Lublin 2022.

Sroka I., Górny Śląsk i Zagłębie Dąbrowskie pod okupacyjnym zarządem wojskowym, Katowice 1975.

Sroka I., Policja hitlerowska w rejencji katowickiej w latach 1939–1945, Opole 1997.

Sworzeń M., Sądownictwo polskie w Generalnym Gubernatorstwie, „Prawo i Życie” 1987, nr 40.

Sworzeń M., Sędziowie w podbitym kraju. Oficjalne sądownictwo polskie w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945, „Zeszyty Historyczne” 1999, z. 128.

Szarycz J., Sędziowie i sądy w Polsce w latach 1918–1988, Warszawa 1988.

Szulczyński A., Sądownictwo polskie w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945, Warszawa 2020.

Tokarski L., Funkcjonowanie Zarządu Miejskiego w Chełmie w latach okupacji niemieckiej 1939–1944, „Rocznik Chełmski” 2002, t. 8.

Trepak L., „German occupation courts and legal proceedings as a constituent part of the Nazi totalitarian regime in Galicia (1941–1944)”, mps pracy doktorskiej, Lwów 2020.

Uruszczak W., Perwersyjne funkcje niemieckiego „prawa” w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945), „Z Dziejów Prawa” 2019, t. 12.

Voecker J., Criminality in the Face of Life and Death: Crime and Criminal Prosecution as a Part of Everyday Life in the Warsaw Ghetto, „Zeitschrift für Ostmitteleuropa-Forschung” 2022, vol. 71.

Vondráček J., Die Role der Bezirksämter bei der Implementationierung der gelenkten Wirtschaft im Protectorat Böhmen und Mähren [w:] Der Beamte als Diener vieler Herren? Die Nationalisierung und Politisierung der öffentlichen Verwaltung in Mitteleuropa 1848–1948, red. M. Klečacký, Praha 2018.

Vondráček J., Herrschaft, Verwaltung und Alltag im Protectorat Böhmen und Mähren. Alltägliches Wirtschaften im politischen Bezirk Kladno von 1939 bis 1945, Marburg 2021.

Waszczyński J., Działalność hitlerowskiego Sądu Specjalnego w Łodzi w latach 1939–1945 [w:] Zbrodnie i sprawcy. Ludobójstwo hitlerowskie przed sądem ludzkości i historii, red. C. Pilichowski, Warszawa 1980.

Waszczyński J., Z działalności hitlerowskiego Sądu Specjalnego w Łodzi (1939–1945), „Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce” 1972, t. 24.

Weckbecker G., Zwischen Freispruch und Todesstrafe. Die Rechtsprechung der nationalsozialistischen Sondergerichte Frankfurt/Main und Bromberg, Baden-Baden 1998.

Weh A., Prawo Generalnego Gubernatorstwa w układzie rzeczowym z objaśnieniami i szczegółowym skorowidzem, Kraków 1941.

Węcki M., Fritz Bracht (1899–1945). Nazistowski zarządca Górnego Śląska w latach II wojny światowej, Katowice 2014.

Wiatr E., Na marginesie funkcjonowania sądów polskich w Generalnym Gubernatorstwie. Przypadek Majera Wolberga, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2015, nr 11.

Wrzyszcz A., Administracja terytorialna w ustawodawstwie okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1944), cz. 1: 1.09.1939 – 31.07.1940, „Studia z Dziejów Prawa” 2019, t. 12 (20).

Wrzyszcz A., Administracja terytorialna w ustawodawstwie okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1944), cz. 2: 31 lipca 1940 – 31 lipca 1941 [w:] W kręgu doktryn politycznych i prawnych: księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Markowi Maciejewskiemu, Wrocław 2020.

Wrzyszcz A., Administracja terytorialna w ustawodawstwie okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1944), cz. 3: 1.08.1941 – 27.12.1944, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2021, t. 72, z. 2.

Wrzyszcz A., Die Einmischung der deutschen Justizverwaltung in die Wirtschaft des polnischen Generalgouvernements (1939–1945) [w:] Europäische Volkswirtschaften unter deutscher Hegemonie 1938–1945, red. Ch. Buchheim, M. Boldorf, München 2012.

Wrzyszcz A., Hierarchia aktów prawnych wprowadzonych przez okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, „Studia Iuridica Lublinensia” 2014, nr 22.

Wrzyszcz A., Kształtowanie wykładni prawa sądowego w praktyce funkcjonowania sądownictwa okupacyjnego w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945) [w:] Omnia sunt interpretanda. Teoria i dogmatyka prawnicza. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Leszkowi Leszczyńskiemu, red. A. Korybski, B. Liżewski, Lublin 2023.

Wrzyszcz A., Nadzór niemiecki nad sądownictwem polskim w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945 [w:] O prawie i jego dziejach księgi dwie. Studia ofiarowane Profesorowi Adamowi Lityńskiemu w czterdziestopięciolecie pracy naukowej i siedemdziesięciolecie urodzin, ks. 2, Białystok–Katowice 2010.

Wrzyszcz A., Notariat w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945) – stan prawny, „Rejent” 1997, nr 11.

Wrzyszcz A., Odrębności ustrojowo-prawne dystryktu Galicja w Generalnym Gubernatorstwie (1941–1944) [w:] Wielokulturowość polskiego pogranicza. Ludzie – idee – prawo. Materiały ze Zjazdu Katedr Historycznoprawnych, Augustów, 15–18 września 2002 roku, red. A. Lityński, P. Fiedorczyk, Białystok 2003.

Wrzyszcz A., Okupacyjne sądownictwo niemieckie w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945. Organizacja i funkcjonowanie, Lublin 2008.

Wrzyszcz A., O organizacji okupacyjnego sądownictwa polskiego w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, „Zeszyty Majdanka” 1992, t. 14.

Wrzyszcz A., Sądownictwo polskie w Generalnym Gubernatorstwie. Refleksje o najnowszej książce Andrzeja Szulczyńskiego, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2021, t. 43, nr 3.

Wrzyszcz A., Sądownictwo SS i policji w Generalnym Gubernatorstwie (stan badań), „Studia Iuridica Lublinensia” 2013, t. 19.

Wrzyszcz A., Sądy na ziemiach polskich w czasie okupacji niemieckiej (1939–1945). Najnowsze opracowania tematu, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2020, t. 23.

Wrzyszcz A., Tworzenie okupacyjnego wymiaru sprawiedliwości w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1940, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2003, t. 8.

Wrzyszcz A., Ustawodawstwo antyżydowskie wprowadzone przez okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945) [w:] Scientia nihil est quam veritatis imago. Studia ofiarowane Profesorowi Ryszardowi Szczygłowi w siedemdziesięciolecie urodzin, red. A. Sochacka, P. Jusiak, Lublin 2014.

Wrzyszcz A., Ustrój i prawo w Generalnym Gubernatorstwie w poglądach prawników niemieckich na łamach czasopisma „Deutsches Recht” w czasie II wojny światowej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, sectio G (Ius) 2019, t. 66, nr 1.

Wrzyszcz A., Z działalności Sądu Specjalnego w Radomiu (1939–1945), „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2001, t. 53, z. 1.

Zarzycki E., Działalność hitlerowskiego Sądu Specjalnego w Bydgoszczy w latach 1939–1945, Bydgoszcz 2000.

Zarzycki E., Eksterminacyjna i dyskryminacyjna działalność hitlerowskich sądów okręgu Gdańsk-Prusy Zachodnie w latach 1939–1945, Bydgoszcz 1981.

Zarzycki Z., Nienawiść religijna i rasowa jako przyczyna procesów małżeńskich w świetle akt Sądu Okręgowego w Krakowie w okresie II wojny światowej [w:] Cuius regio, eius religio?, cz. 2, red. G. Górski, L. Ćwikła, M. Lipska, Lublin 2008.

Zarzycki Z., Rozwód w świetle akt Sądu Okręgowego w Krakowie w latach 1918–1945, Kraków 2010.

Zarzycki Z., Wielokrotni rozwodnicy na wokandzie Sądu Okręgowego w Krakowie w latach 1918–1945, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2014, t. 7, z. 2.

                            Pokaż  Tom 45 Nr 1 (2025)

Tom 45 Nr 1 (2025)

ISSN:
1427-7476
eISSN:
2957-1723

Data publikacji:
2025-10-15

Dział: Studia