Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
Kwestia autokefalii Polskiej Cerkwi Prawosławnej w kontekście zimnej wojny
Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 37 Nr 1 (2021), strony: 126-138
Data publikacji: 2021-06-30
https://doi.org/10.48261/pis213706
PDF
Abstrakt
Po II wojnie światowej o przyszłości polskiego prawosławia decydowali wysoko sytuowani urzędnicy sowieccy we współpracy z kierownictwem komunistycznej Polski. W latach 1945–1946 w rezultacie dyskusji prowadzonej między władzami polskimi i sowieckimi ustalono, że Patriarchat Moskiewski nada Polskiej Cerkwi Prawosławnej status autokefalii. Następnie strony porozumienia ustalały warunki i okoliczności, w których winno się to dokonać. W przededniu powszechnego zjazdu przywódców cerkwi autokefalicznych, który miał się odbyć w Moskwie w lipcu 1948 r., sowieckie kierownictwo uznało, że oddzielny głos polskiej autokefalii wzmocni pozycję Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej podczas głosowania. Na mniej niż trzy tygodnie przed planowanym zjazdem synod RCP jednym aktem odebrał od delegatów Polskiej Cerkwi Prawosławnej zrzeczenie się autokefalii przyznanej w 1924 r. przez patriarchę Konstantynopola i nadał Cerkwi w Polsce status autokefalii, który odtąd traktowano jako kanoniczny. Przez kolejne lata Patriarchat Moskiewski pod naciskiem sowieckich urzędników walczył o uznanie nowego statusu Polskiej Cerkwi Prawosławnej przez patriarchów wschodnich.
Słowa kluczowe
Polska Cerkiew Prawosławna • autokefalia • Patriarchat Moskiewski • powszechny zjazd prawosławny 1948 r • Polska Rzeczpospolita Ludowa • Związek Sowiecki Polish Orthodox Church • autocephaly • Patriarchate of Moscow • Pan-Orthodox Council of 1948 • Polish People’s Republic • Soviet Union
Bibliografia
Gosudarstvennyj Arhiv Rossijskoj Federacii
Evseeva E.N., SSSR i Holodnaâ vojna (1945–1953 gg.), „Novyj istoričeskij vestnik” 2004, nr 10.
Mironowicz A., Kościół prawosławny w Polsce, Białystok 2006.
Petrov N.V., Rol’ MGB SSSR v sovetizacii Pol’ši. Provedenie referenduma i vyborov v Sejm v 1946–1947 gg., http://katynfiles.com/content/petrov-sovietization-of-poland.html#_ftnref8, dostęp 12 XI 2016 r.
Svitič A., Pravoslavnaâ Cerkov’ na Ukraine i v Pol’še v XX stoletii (1917–1950): Sb., Moskva 1997.
Troickij S.V., Budem v meste borot’sâ s opasnost’û, „Žurnál Moskóvskoj Patriarhíi” 1950, nr 2.
Troickij S.V., Po povodu neudačnoj zaŝity ložnoj teorii, „Žurnál Moskóvskoj Patriarhíi” 1949, nr 12.
Vedernikov A., Vnutrenneê delo Pol’skoj pravoslavnoj cerkvi, „Žurnál Moskóvskoj Patriarhíi” 1950, nr 8.
Volokitina T.V., Muraško G.P., Noskova A.F., Vlast’ i cerkov’ v Vostočnoj Evrope. 1944–1953 gg. Dokumenty rossijskih arhivov: v 2 t, t. 1: Vlast’ i cerkov’ v Vostočnoj Evrope. 1944–1948 gg., 2009, s. 887.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Pamięć i Sprawiedliwość
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
