Pokaż  Nr 11 (2018)

Nr 11 (2018)

ISSN:
1899-1254
eISSN:
2957-1731

Data publikacji:
2018-10-05

Okładka

Archiwum

  • Archiwum rodzinne Ewy i Jerzego Stolarskich przekazane do Instytutu Pamięci Narodowej w ramach Archiwum Pełnego Pamięci

    Szymon Czwarno, Wojciech Kujawa

    Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 11 (2018), strony: 11–32

    W 2017 roku został uruchomiony projekt Archiwum Pełne Pamięci, którego celem jest gromadzenie i zabezpieczanie spuścizn, archiwów rodzinnych oraz kolekcji prywatnych dotyczących najnowszych dziejów Polski. Jednym z cenniejszych archiwów rodzinnych przekazanych do Instytutu Pamięci Narodowej (IPN) są materiały małżeństwa Ewy i Jerzego Stolarskich - żołnierzy AK i PSZ na Zachodzie oraz więźniów obozu stalagowego. Archiwum rodzinne Ewy i Jerzego Stolarskich zawiera dokumentację oraz materiały odzieżowe po członkach ich rodziny, które zostały zgromadzone i zarchiwizowane przez małżeństwo. Granice chronologiczne przekazanych archiwów wynoszą około 1860-2006 roku, a całość materiałów wynosi około 1,5 megabajta, podzielonego na 302 jednostki. Schemat układu akt opiera się na podziale na czternaście części, odnoszących się do poszczególnych członków rodziny, uwzględniając materiały osób obcych i nieznanych oraz łączników. Materiały wchodzące do zbiorów podzielone są pod względem formy wewnętrznej na dwie serie: dokumentację aktową oraz fotograficzną.

  • Celowe niszczenie czy przepisowe brakowanie? Glosa w sprawie nieistniejących materiałów po Głównym Zarządzie Informacji i Wojskowej Służbie Wewnętrznej

    Bartosz Kapuściak

    Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 11 (2018), strony: 33–48

    W artykule omówiono zarówno projekt Archiwum Pełne Pamięci, który ma na celu gromadzenie i zabezpieczenie spuścizn, archiwów rodzinnych i prywatnych dotyczących najnowszych dziejów Polski, jak i brakowanie akt Głównego Zarządu Informacji Wojskowej oraz Wojennej Służby Wewnętrznej w okresie 1958-1991. Zgodnie z przepisami archiwalnymi, bra ko wanie akt było obwarowane ścisłymi zasadami, które miały zapobiec błędnej interpretacji dokumentów oraz umożliwić kontrolę procesu brakowania. Niestety, zmiany wprowadzane w instrukcjach oraz brak kontroli organów terenowych skłoniły wiele osób do samodzielnego brakowania dokumentów, co prowadziło do niszczenia cennych materiałów archiwalnych. W okresie 1989-1990 przeprowadzono również niszczenie dokumentów pochodzących z aparatu represji wojskowej, aby zmniejszyć zasób archiwalny i pozbyć się dokumentów, które ujawniały prawdziwe oblicze wojskowej aparatury represji.

  • Zmiany w przepisach dotyczących udostępniania badaczom i publicystom akt z zasobu Instytutu Pamięci Narodowej w latach 2000–2017

    Rafał Dyrcz

    Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 11 (2018), strony: 49–64

    Zapewnienie badaczom i publicystom dostępu do materiałów archiwalnych przechowywanych w Instytucie Pamięci Narodowej zrealizowano określone w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wolność słowa oraz wolność badań naukowych i ogłaszania ich wyników. Dostęp do materiałów archiwalnych został zagwarantowany badaczom już w pierwotnym brzmieniu Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej. Zebrane przez IPN archiwalia mogą być wykorzystywane przez organy władzy publicznej oraz inne instytucje, organizacje i osoby do prowadzenia badań naukowych w niezbędnym zakresie i z poszanowaniem praw osób inwigilowanych przez komunistyczne organy bezpieczeństwa oraz osób trzecich. Przepisy dotyczące udostępniania przez Instytut archiwaliów badaczom i publicystom stwarzały wiele problemów interpretacyjnych i stały się przedmiotem orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Skutkiem wyroku Trybunału z października 2006 r. było okresowe utrudnienie dostępu do dokumentów dla publicystów. Natomiast wyrok z maja 2007 r. umożliwił dostęp do archiwaliów zarówno badaczom, jak i publicystom aż do sierpnia tego roku, kiedy weszła w życie nowelizacja ustawy. Obowiązujące obecnie przepisy, zapewniające badaczom i publicystom niemal nieograniczony dostęp do zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej, zostały określone w 2007 r. i następnie rozszerzone w 2010 r.


Zasób archiwalny

  • Praktyka postępowania z dokumentacją funduszu operacyjnego na przykładzie zachowanego zasobu archiwalnego po KW MO/WUSW w Radomiu (1975–1990)

    Krzysztof Busse

    Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 11 (2018), strony: 65–86

    Artykuł poświęcony jest problematyce dotyczącej funduszu operacyjnego, z którego finansowane były działania aparatu bezpieczeństwa PRL w latach 1975-1990. Kwestię tę autor omówił na przykładzie województwa radomskiego i istniejących w tym okresie Komendy Wojewódzkiej MO oraz Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Radomiu. Skupił się zarówno na stronie teoretycznej, m.in. przeanalizował obowiązujące wówczas przepisy prawne, jak i praktycznej. Przybliżył czytelnikowi stan zachowania materiałów archiwalnych Służby Bezpieczeństwa odnoszących się do tego zagadnienia, które znajdują się w zbiorach Delegatury IPN w Radomiu. Ponadto podkreślił znaczenie tego rodzaju dokumentacji dla oceny poszczególnych form aktywności SB, w tym tak ważnego obszaru, jakim było opłacanie tajnych współpracowników (wśród przykładów znalazł się też - co bardzo rzadkie - informator będący na etacie niejawnym).

  • Zbrodnia na terenie Lasu Szpęgawskiego w ankietach Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Gdańsku

    Mateusz Kubicki

    Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 11 (2018), strony: 87–104


Historia i ustrój


Dokumenty


Recenzje


Kronika


In memoriam




Punktacja Ministerstwa Edukacji i Nauki
40 (2024 r.) (70 – w wykazie z 2023 r., 40 - w wykazie z 2021 r.)


Dziedziny: architektura i urbanistyka
Dyscypliny: historia, nauki o komunikacji społecznej i mediach, nauki o kulturze i religii, etnologia i antropologia kulturowa, polonistyka, stosunki międzynarodowe


Redaktor naczelny dr Mariusz Żuławnik

Sekretarz redakcji Paweł Tomasik
Zespół redakcyjny


Licencja CC BY-NC-ND