Język Polski
English
Nr 17 (2024)
-
Słowo wstępne
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 11-14
PDF
Zasób archiwalny 
-
Źródła do historii Policji Województwa Śląskiego i jej funkcjonariuszy w zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 15-28
Policja Województwa Śląskiego była formacją mundurową służby bezpieczeństwa istniejącą w II Rzeczypospolitej Polskiej na terenie Śląska. Podlegała wojewodzie śląskiemu, a nie Komendzie Głównej Policji Państwowej w Warszawie. Artykuł ma charakter rekonesansu archiwalnego. Na konkretnych przykładach autor przedstawia materiały z zasobu archiwalnego IPN pomocne dla każdego historyka badającego dzieje tytułowej formacji. Omawiana dokumentacja pozwala też na prześledzenie losów konkretnych funkcjonariuszy PWŚl. w czasie przedwojennej służby, w trakcie II wojny światowej, kiedy wielu policjantów było ofiarami zbrodni katyńskiej lub musiało służyć w okupacyjnej Policji Polskiej, jak również po 1945 r., w którym to okresie większość byłych funkcjonariuszy PWŚl. spotkały komunistyczne represje.
-
Pomocnicza Służba Kobiet (1940-1947) w zbiorach fotograficznych Archiwum Cyfrowego Instytutu Pamięci Narodowej
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 29-46
Pomocnicza Służba Kobiet była żeńską formacją ochotniczą funkcjonującą w ramach struktur Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Została utworzona jesienią 1941 r. przy PSZ w ZSRS. Ochotniczki przeszły z armią gen. Władysława Andersa cały szlak bojowy. Służyły w szpitalach, prowadziły kantyny i świetlice, obsługiwały biura, magazyny, kuchnie i pralnie, a także wspierały żołnierzy 2. Korpusu Polskiego w walkach we Włoszech, w tym podczas bitwy pod Monte Cassino. Po zakończeniu działań zbrojnych wraz z 2. KP zostały przeniesione na Wyspy Brytyjskie. Proces likwidacji jednostki – tak samo jak wszystkich oddziałów PSZ – rozpoczął się w 1947 r. W module multimedialnym systemu Cyfrowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej znajduje się zbiór fotograficzny dotyczący PSK, który składa się ze 146 zdjęć. Część z nich pochodzi z kolekcji osób prywatnych, a inne z zasobów różnych instytucji i organizacji. Ukazują one działalność, charakter służby, szkolenie oraz życie codzienne ochotniczek. Fotografie stanowią ważne uzupełnienie dokumentacji aktowej, przechowywanej przede wszystkim w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie.
-
Gdańskie materiały I Alertu naczelnika Związku Harcerstwa Polskiego w zasobie Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej. Zarys problematyki akcji i próba jej analizy
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 47-72
W kwietniu 1965 r. został przeprowadzony I Alert naczelnika Związku Harcerstwa Polskiego – „Harcerski wiosenny zwiad”. Była to kilkudniowa, ogólnopolska, centralnie kierowana akcja, mająca na celu m.in. odnalezienie i upamiętnienie miejsc pamięci dotyczących II wojny światowej (pomników, tablic pamiątkowych, cmentarzy, leśnych mogił itd.). Wzięło w niej udział około 900 tys. polskich harcerzy. Sporządzili oni kilkadziesiąt tysięcy meldunków, które następnie ZHP przekazał Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Instytucja ta wykorzystała je m.in. do uzupełnienia prowadzonych przez siebie rejestrów miejsc zbrodni niemieckich w Polsce. Po likwidacji Głównej Komisji jej zasób archiwalny, w tym materiały dotyczące Alertu, stał się własnością Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. W artykule omówiono podstawowe zagadnienia związane z tłem politycznym i ideowym Alertu, jego przygotowaniem i realizacją, a także z propagandowym wykorzystaniem akcji przez władze PRL. Skoncentrowano się na analizie kart meldunków wytworzonych przez harcerzy z powiatu Gdańsk miasto, zawierających m.in. notatki o kategoriach zarejestrowanych obiektów i źródłach pozyskanych informacji, jak również na występujących w kartach błędach.
-
Kombajny, statki i ropa. Źródła do dziejów płockiego przemysłu w zasobie Archiwum Państwowego w Płocku
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 73-92
Po II wojnie światowej Płock stał się ważnym ośrodkiem przemysłowym. Oprócz funkcjonujących tu dotąd zakładów, takich jak Fabryka Maszyn Żniwnych i Płocka Stocznia Rzeczna, w 1959 r. rozpoczęto budowę Mazowieckich Zakładów Rafineryjnych i Petrochemicznych. Kombinat ten zmienił oblicze miasta i spowodował gwałtowny wzrost liczby ludności oraz niespotykany wcześniej rozwój infrastruktury. Usytuowanie Petrochemii w Płocku przyczyniło się do powstania w mieście kolejnych zakładów przemysłowych, m.in.: Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego „Petrobudowa”, Płockiego Przedsiębiorstwa Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych „Mostostal”, Płockiego Przedsiębiorstwa Robót Mostowych, Przedsiębiorstwa Robót Termoizolacyjnych i Antykorozyjnych „Izokor-Instal”, Zakładów Przemysłu Dziewiarskiego „Cotex” i kilku innych. W artykule omówiono zawartość i znaczenie materiałów archiwalnych dotyczących przemysłu płockiego w Polsce Ludowej, które obecnie przechowywane są w zasobie Archiwum Państwowego w Płocku, a także kryjące się w nich możliwości badawcze.
Edycja źrodeł
-
Edycja dokumentów sądowych dotyczących spraw funkcjonariuszy NKWD skazanych za nadużycia w okresie Wielkiego Terroru – kulisy i wnioski
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 93-108
W latach 2014‒2022 międzynarodowy zespół historyków realizował projekt naukowy i wydawniczy „Czekiści na ławie oskarżonych. Echa Wielkiego Terroru”. Po raz pierwszy w historiografii zbadano kwestie związane z pociągnięciem funkcjonariuszy NKWD USRS – wykonawców masowych represji politycznych w okresie Wielkiego Terroru 1937‒1938 – do odpowiedzialności karnej pod zarzutem naruszenia praworządności socjalistycznej. Efektem przedsięwzięcia była trzytomowa edycja źródeł zatytułowana Widłunnia Wełykoho teroru. Zbirnyk dokumentiw u trioch tomach [Echa Wielkiego Terroru. Zbiór dokumentów w trzech tomach]. Największy pod względem objętości tom drugi zawiera dokumenty sądowe z lat 1939‒1943 dotyczące odpowiedzialności karnej funkcjonariuszy naruszających praworządność socjalistyczną. Opublikowane studia naukowe i materiały archiwalne pozwalają ustalić metody i wykonawców masowego terroru w USRS w latach 1937‒1938, rodzaje dokonanych przez nich czynów, okoliczności zakwalifikowania niektórych sprawców do kategorii „łamiących praworządność socjalistyczną” oraz charakter i skutki czystki przeprowadzonej w aparacie centralnym i organach obwodowych NKWD USRS.
-
Pełna edycja Archiwum Ringelbluma – czy można było to zrobić inaczej?
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 109-128
W artykule przypomniano historię „Oneg Szabat”/„Ojneg Szabes”, konspiracyjnego naukowego projektu dokumentacji zagłady Żydów z lat 1939–1943. Obmyśliła go i zrealizowała w getcie warszawskim grupa około 50–60 osób pod kierunkiem historyka Emanuela Ringelbluma. Omówiono skomplikowaną strukturę zachowanego Archiwum Ringelbluma oraz dzieje wczesnych wydań jego zawartości w Polsce i w Izraelu. Przedstawiono zasady edycji przyjęte po 2007 r., wynikające z decyzji o publikacji całego zbioru. Uzasadniono dopełnianie serii materiałami z innych kolekcji, zwłaszcza pismami Ringelbluma. Wyjaśniono zróżnicowane podejście do wydawania zachowanych materiałów przedwojennych, także spuścizn po twórcach Archiwum. Opisano problemy związane z publikacją prasy konspiracyjnej z getta i spoza niego, w tym spór z Yad Vashem. Przybliżono sposób rozwiązywania niektórych problemów edytorskich, m.in. dotyczących opatrywania tekstów dokumentów ich faksymiliami. Wskazano konieczność uwzględnienia nowych możliwości technologicznych w celu upowszechniania wiedzy o Archiwum i szerokiego wykorzystania jego materiałów do badań oraz edukacji.
-
Breslauer Apokalypse 1945... Horsta G. W. Gleissa – najważniejsza „edycja źródłowa” do badań nad dziejami Festung Breslau. Historia – wskazówki badawcze – pamięć
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 129-146
W latach 1986–1997 wydano dziesięciotomowe dzieło Horsta G.W. Gleissa Breslauer Apokalypse 1945. Dokumentarchronik vom Todeskampf und Untergang einer deutschen Stadt und Festung am Ende des zweiten Weltkrieges unter besonderer Berücksichtigung der internationalen Presseforschung, persönlicher Erlebnisberichte von Augenzeugen und eigenen Tagebuchaufzeichnungen. Autor na 12 183 stronach zebrał 14 517 dokumentów oraz cytatów ukazujących historię Wrocławia i jego okolic w 1945 r. W artykule krótko przedstawiono wady i zalety Breslauer Apokalypse 1945…, zarysowano sposób korzystania z niego oraz wspomniano o publikacjach uzupełniających treści omawianego zbioru źródeł. Ponadto wskazano na najistotniejsze problemy i błędy popełniane przez badaczy zajmujących się historią Festung Breslau. Do najważniejszych z nich zaliczono pomijanie lub nierzetelne wykorzystywanie pracy Gleissa oraz wadliwe zapisy bibliograficzne. W tekście zwrócono także uwagę na naukową oraz pozanaukową rolę analizowanego zbioru, która polega na umacnianiu wspólnoty doświadczeń Niemców będących dawnymi mieszkańcami Wrocławia.
-
Refleksje na temat edycji źrodeł do historii NSZZ „Solidarność”
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 147-162
Wiele materiałów NSZZ „Solidarność” czy szerzej – dotyczących jej historii, wciąż nie zostało wydanych. Zdecydowanie lepsza sytuacja kształtuje się dla okresu legalnej działalności Związku niż późniejszej walki podziemnej. Jednak i tutaj możemy mówić o poważnych brakach, ponieważ poza dokumentami władz krajowych (KKP, KK czy I KZD) nie udało się opublikować wielu istotnych źródeł, szczególnie ze struktur szczebla regionalnego. Gorzej wygląda kwestia edycji dotyczących konspiracyjnej działalności „Solidarności”, np. posiedzeń jej władz, które – z oczywistych względów – nie były ani rejestrowane (nagrywane), ani nawet protokołowane. Główny problem w przygotowaniu źródeł proweniencji solidarnościowej do druku pojawia się już na samym początku prac i związany jest ze znacznym rozproszeniem materiałów archiwalnych. Niemniej nadal możliwe jest wydanie nowych cennych archiwaliów do historii „Solidarności”, zwłaszcza z tzw. karnawału. Paradoksalnie pomocne w tym będą materiały wytworzone w toku pracy Służby Bezpieczeństwa, która dokumentowała działalność zwalczanego (rozpracowywanego) przez siebie Związku. Do opracowania i opublikowania nowych książek źródłowych potrzebne są jednak zainteresowane tym instytucje oraz pieniądze. Wobec braku środków na działalność niezwykle zasłużonego w tej materii Stowarzyszenia „Archiwum Solidarności” taką instytucją wydaje się być przede wszystkim Instytut Pamięci Narodowej, współpracujący zresztą od ponad dekady z ww. stowarzyszeniem.
-
Seria „Polskie Dokumenty Dyplomatyczne” – zagadnienia edycji źródeł do historii polityki zagranicznej XX w.
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 163-180
W serii „Polskie Dokumenty Dyplomatyczne” wydawanej przez Polski Instytut Spraw Międzynarodowych publikowane są źródła do historii polityki zagranicznej zarówno II Rzeczypospolitej, w tym z okresu II wojny światowej (Rząd RP na Uchodźstwie), jak również Polski Ludowej. Od 2005 r. ukazało się 30 tomów oraz tzw. edycje towarzyszące, a obecnie trwają prace nad kolejnymi dziewięcioma woluminami. W rezultacie seria stała się zbiorem źródeł, bez którego nie sposób wyobrazić sobie prowadzenia badań nad dziejami polskiej dyplomacji i historią polityki zagranicznej w XX w. W artykule omówiono historię przedsięwzięcia, jego ramy prawne i organizacyjne oraz kluczowe decyzje edytorskie podjęte przez Komitet Redakcyjny. Działania PISM związane z serią ukazano na tle współpracy z wydawcami dokumentów dyplomatycznych z innych krajów. Poruszono trudności dotyczące rozproszenia i niepełnego stanu zachowania polskich archiwaliów. Przybliżono również kwestię publikowania dokumentów jedynie w Internecie, a także tych, które powstały wyłącznie w formie elektronicznej. Wskazano ponadto niedogodności dotykające edytorów polskich materiałów wytworzonych po 1990 r.
-
Prawne i etyczne problemy wykorzystania archiwaliów XX wieku w badaniach historycznych
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 181-194
W artykule omówiono problemy etyczne związane z prowadzeniem badań nad historią najnowszą oraz wskazano podstawowe akty prawne kształtujące zasady udostępniania i wykorzystywania materiałów zgromadzonych w archiwach. Dokonano analizy zapisów Ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach oraz Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej, a także innych aktów wpływających na dostęp do archiwaliów. Ograniczenia w tej materii wynikają m.in. z istnienia materiałów, których udostępniane jest możliwe po upływie określonego czasu. Należą do nich akta metrykalne i notarialne czy dokumentacja medyczna, sądowa bądź pracownicza. Istotnym elementem warunkującym wykorzystanie akt jest też prawo do ochrony danych osobowych i dóbr osobistych. Ważne dla niniejszych rozważań są także akta przechowywane w archiwach wyodrębnionych i objęte prawodawstwem o ochronie informacji niejawnych. Z kolei etykę badań nad historią najnowszą kształtuje wiele czynników: umiejętności związane z warsztatem naukowym, wybór problematyki dociekań, postawa wobec badanych postaci historycznych czy wydarzeń, zapisy prawne. Analiza przeszłości potraktowana jako próba jej zrozumienia prowadzi do ciągłego poszukiwania nowych źródeł umożliwiających modyfikację znanych tez historiograficznych. Wiedzę o historii można więc traktować jako formę ciągłej dyskusji na jej temat, ewoluującej w wyniku nowych ustaleń badawczych.
Edukacja
-
Immersyjna edukacja historyczna Instytutu Pamięci Narodowej
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 195-216
W artykule omówiono sposoby wykorzystania nowoczesnych kanałów edukacji w nauczaniu najnowszej historii Polski. Wyjaśniono mechanizmy związane z wprowadzaniem immersyjnych projektów przez instytucje publiczne, pobudki motywujące niniejsze działania, a także szanse i zagrożenia związane z tym przedsięwzięciem. Na przykładzie inicjatyw podjętych przez Biuro Nowych Technologii Instytutu Pamięci Narodowej przybliżono proces realizacji i wdrażania immersyjnych projektów edukacji historycznej oraz towarzyszący mu dialog z przedstawicielami pokolenia milenialsów oraz generacji Z. Wskazano również przykłady owocnej współpracy z archiwami i historykami. Dzięki temu powstałe w BNT projekty są nie tylko interesujące pod względem edukacyjnym i opierają się na aktualnym stanie wiedzy historycznej, lecz także – za pośrednictwem źródeł – ilustrują podejmowane tematy.
Historia
-
Władysław Anders. Pamięć i polityka
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 217-232
Generał Władysław Anders w opinii Polaków uosabia najlepsze wartości bohaterstwa i patriotyzmu oraz oddania sprawom ojczyzny. To twórca Armii Polskiej w ZSRS, dowódca 2. Korpusu Polskiego, zwycięzca w bitwach o Monte Cassino i Ankonę. Po wojnie był niekwestionowanym przywódcą polskiego uchodźstwa politycznego. Za swoją zdecydowanie antykomunistyczną postawę po wojnie przez blisko pół wieku był zaciekle atakowany przez władze w Warszawie. W artykule omówiono najważniejsze przykłady takich jawnych i skrytych działań podejmowanych za życia generała i po jego śmierci. Wśród nich były ataki propagandowe w publikacjach, prasie i w przestrzeni publicznej, pomówienia o zdradę, sprzeniewierzenie finansów, a nawet o przyczynienie się do śmierci gen. Władysława Sikorskiego. Jakiekolwiek głosy sprzeciwu albo tylko obrony dobrego imienia i osoby Andersa tłumiła wszechwładna cenzura. Równoległe tajne działania prowadziła bezpieka, która próbowała dotrzeć do otoczenia generała i wpływać na jego postawę. W drugiej części tekstu podjęto próbę odpowiedzi, w jakim stopniu czy też w jakim obszarze opisane wyżej działania wpłynęły na zmianę świadomości i pamięci zbiorowej Polaków.
-
Problem odpowiedzialności prawnokarnej denuncjatorów do Stasi po zjednoczeniu Niemiec
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 233-250
W Niemieckiej Republice Demokratycznej denuncjacje do Stasi składali nie tylko mieszkańcy tego państwa, lecz także obywatele Republiki Federalnej Niemiec. Najczęściej dotyczyły osób, które planowały ucieczkę z kraju, nie mogąc opuścić go legalnie, prowadziły działalność ocenianą jako podstawa do podejrzeń, że są szpiegami, wypowiadały się w sposób uznawany za agitację antypaństwową. Doniesienia uruchamiały np. postępowania karne przeciwko zadenuncjowanym, rozpoczynające się od ich aresztowania, a kończące wyrokiem skazującym – z reguły na wieloletnie więzienie. Za punkt wyjścia do ustalenia po zjednoczeniu Niemiec, czy i jakiego przestępstwa dopuszczali się denuncjatorzy w Niemczech Wschodnich, przyjęto zasadę „jednolitej bezprawności”. Zakładała ona, że jeśli wyrok sądu NRD, kończący proces zainicjowany przez denuncjatora jego donosem, był zgodny z prawem, nie mógł on ponieść po zjednoczeniu odpowiedzialności karnej za swój czyn. Przyjęty jednak następnie model odpowiedzialności opierał się na przepisie karnym, statuującym ją za przestępstwo spowodowania doniesieniem do Stasi prześladowania politycznego wskazanej osoby. Jeżeli zadenuncjowany został następnie skazany na karę więzienia, jego prześladowca ponosił odpowiedzialność także za bezprawne pozbawienie wolności człowieka. W systemach totalitarnych w Niemczech ofiarami denuncjacji stały się dziesiątki tysięcy osób, które pozbawiono wolności, a w tysięcznych przypadkach życia. W RFN jako państwie prawnym skazano 660 donosicieli za ich czyny w okresie narodowego socjalizmu i tylko 5 informujących Stasi.
-
The Kuril Islands Dispute: A Legal and Historical Analysis as Seen from the Japanese Perspective
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 251-276
Artykuł przedstawia japońskie prawno-historyczne zapatrywania na spór o Wyspy Kurylskie. Konflikt o archipelag na północ od Hokkaido jest niewątpliwie jednym z najważniejszych antagonizmów terytorialnych we współczesnych relacjach międzynarodowych. Pomimo wielu prób znalezienia kompromisu pozostaje on nierozwiązany od niemal 70 lat. Przyczynia się on również do impasu dyplomatycznego, tj. braku traktatu pokojowego pomiędzy Tokio i Moskwą. Japoński rząd stoi na stanowisku, że południowa część Wysp Kurylskich (nazywana po japońsku „Ziemiami Północnymi”, ewentualnie „Terytorium Północnym”) jest bezprawnie okupowana przez Rosję od zakończenia II wojny światowej na Pacyfiku. Aby zrozumieć tę narrację, zwłaszcza japońskie stanowisko prawne, niezbędne jest przytoczenie argumentów na poparcie tego stanowiska, wywiedzionych z dokumentów, traktatów, aktów prawnych i prac badawczych historyków oraz prawników. Z racji tego, że tekst koncentruje się na punkcie widzenia Tokio, zostały w nim użyte japońskie nazwy geograficzne.
Dokumenty
-
Ucieczka więźniów z KL Auschwitz–Birkenau w relacji Janusza Tusińskiego – byłego konspiratora Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 277-304
Artykuł przedstawia relację byłego żołnierza Okręgu Łódzkiego X Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy Janusza Tusińskiego (1918–1998) z jego ucieczki z niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Relacja ta nie cieszyła się dotąd szczególnym zainteresowaniem historyków. A szkoda, ponieważ dokument – powstały 35 lat po zakończeniu II wojny światowej – wyróżnia się wysoką wartością poznawczą. Jego autor z niezwykłą precyzją opisał swoje wojenne losy – od momentu aresztowania go przez funkcjonariuszy Tajnej Policji Państwowej w Łodzi 29 marca 1943 r., przez pobyt w KL Auschwitz-Birkenau, aż do zakończenia okupacji niemieckiej w Łodzi 19 stycznia 1945 r. Doświadczenia przelane przez niego na papier stanowią dziś cenne źródło wiedzy na temat warunków panujących w obozie zagłady oraz funkcjonowania w nim organizacji konspiracyjnych.
-
„Zupełnie obce ciało”. Duszpasterstwo wojskowe w świetle dokumentów Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego z lat 1962–1964
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 305-346
Duszpasterstwo wojskowe w Siłach Zbrojnych PRL budziło kontrowersje. W systemie społeczno-politycznym, który zgodnie z sowieckimi wzorcami walczył z religią i instytucjonalnym Kościołem katolickim, działalność kapelanów wojskowych była oceniana przez partyjnych dogmatyków jako szkodliwa politycznie. Początkowo duszpasterstwo było jednak potrzebne komunistom do legitymizacji władzy – m.in. stwarzało pozory kontynuacji dziedzictwa Wojska Polskiego oraz służyło jako narzędzie indoktrynacji i propagandy. Jednak w miarę krzepnięcia ustroju i zachodzącej równolegle radykalizacji polityki wyznaniowej w PRL jego funkcjonowanie stawało się coraz bardziej kłopotliwe. Sytuację tę pogłębiał regres duszpasterstwa, który osiągnął apogeum w drugiej połowie lat pięćdziesiątych. W tej sytuacji na początku następnej dekady czynniki wojskowe i polityczne podjęły działania zmierzające nie tylko do przeanalizowania działalności tej komórki, lecz także – jeśli wymagałaby tego sytuacja – jej likwidacji jako „zupełnie obcego ciała” w „ludowym” Wojsku Polskim. Ostatecznie postanowiono je zachować w strukturze peerelowskich sił zbrojnych, lecz niemal zupełnie uzależniono od Urzędu do spraw Wyznań, realizującego dyrektywy centrum władzy w zakresie stosunków państwo–Kościół. Niniejsza edycja dokumentów dotyczy wymienionych zjawisk. Prezentuje je z perspektywy publikowanych po raz pierwszy w całości wybranych materiałów Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego z lat 1962–1964.
Recenzje i omówienia
-
Velký teror na Ukrajinĕ 1937-1938: perzekuce české menšiny. Sbornik dokumentu / Wełykyj Teror w Ukrajini 1937–1938 rr.: peresliduwannia cześkoji menszyny, ed. J. Dvořák, A. Chlebina, A. Kohut, A. Morhun, Praha 2023, ss. 1024
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 347-352
-
Wojciech Jerzy Muszyński, Bolesław Piasecki. Początki drogi (1915-1944), Warszawa 2023, ss. 680 + il.
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 353-362
-
Tomasz Szczepański, Funkcjonariusze i pracownicy więziennictwa RP zabici w zbrodni katyńskiej, Warszawa 2024, s. 243 i nlb.
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 363-370
-
Paweł Sękowski, Imigranci polscy we Francji 1939–1949. Ciąg dalszy integracji, Warszawa, ss. 448
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 371-379
Kronika
-
Wernisaż wystawy „Droga i dziedzictwo. Dzieje rodziny Moszoro / Camino y Legado. Historia de la Familia Moszoro”, Warszawa, 4 września 2024 r.
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 381-386
Najczęściej czytane
(ostatnich 6 miesięcy)
275 Punktacja Ministerstwa Edukacji i Nauki
40 (2024 r.) (70 – w wykazie z 2023 r., 40 - w wykazie z 2021 r.)
Dziedziny: architektura i urbanistyka
Dyscypliny: historia, nauki o komunikacji społecznej i mediach, nauki o kulturze i religii, etnologia i antropologia kulturowa, polonistyka, stosunki międzynarodowe
Redaktor naczelny dr Mariusz Żuławnik
Sekretarz redakcji Paweł Tomasik
Zespół redakcyjny
- INSTYTUT PAMIĘCI NARODOWEJ
Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
ul. Janusza Kurtyki 1
02-676 Warszawa
NIP: 525-21-80-487
- tel.: +48 22 581-87-78/77/76
e-mail: wydawnictwo@ipn.gov.pl
