Pokaż  Nr 17 (2024)

Nr 17 (2024)

ISSN:
1899-1254

eISSN:
2957-1731
Dział: Edycja źrodeł

Prawne i etyczne problemy wykorzystania archiwaliów XX wieku w badaniach historycznych

Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 181-194

Data publikacji: 2024-12-30

https://doi.org/10.48261/PAIPN241711

Abstrakt

W artykule omówiono problemy etyczne związane z prowadzeniem badań nad historią najnowszą oraz wskazano podstawowe akty prawne kształtujące zasady udostępniania i wykorzystywania materiałów zgromadzonych w archiwach. Dokonano analizy zapisów Ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach oraz Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej, a także innych aktów wpływających na dostęp do archiwaliów. Ograniczenia w tej materii wynikają m.in. z istnienia materiałów, których udostępniane jest możliwe po upływie określonego czasu. Należą do nich akta metrykalne i notarialne czy dokumentacja medyczna, sądowa bądź pracownicza. Istotnym elementem warunkującym wykorzystanie akt jest też prawo do ochrony danych osobowych i dóbr osobistych. Ważne dla niniejszych rozważań są także akta przechowywane w archiwach wyodrębnionych i objęte prawodawstwem o ochronie informacji niejawnych. Z kolei etykę badań nad historią najnowszą kształtuje wiele czynników: umiejętności związane z warsztatem naukowym, wybór problematyki dociekań, postawa wobec badanych postaci historycznych czy wydarzeń, zapisy prawne. Analiza przeszłości potraktowana jako próba jej zrozumienia prowadzi do ciągłego poszukiwania nowych źródeł umożliwiających modyfikację znanych tez historiograficznych. Wiedzę o historii można więc traktować jako formę ciągłej dyskusji na jej temat, ewoluującej w wyniku nowych ustaleń badawczych.


Licencja

Prawa autorskie (c) 2024 Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcode.pl

                            Pokaż  Nr 17 (2024)

Nr 17 (2024)

ISSN:
1899-1254
eISSN:
2957-1731

Data publikacji:
2024-12-30

Dział: Edycja źrodeł