Język Polski
English
Ostatnie takie zadanie. Działania Sił Zbrojnych PRL wobec strajku w Hucie Stalowa Wola w sierpniu i wrześniu 1988 r. w świetle dokumentów wojskowych
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 15 (2022), strony: 353–380
Data publikacji: 2023-07-03
https://doi.org/10.48261/PAIPN221515
PDF
Abstrakt
W sierpniu 1988 r. w Polsce rozpoczęła się fala strajków spowodowana ówczesną sytuacją polityczną i gospodarczą w kraju. Protest wybuchł także w Hucie Stalowa Wola – zakładzie produkującym uzbrojenie wojskowe. W związku z przedłużaniem się tego strajku władze postanowiły zaangażować wybrane jednostki wojskowe do wsparcia sił Milicji Obywatelskiej. W tym celu utworzono Grupę Operacyjną Warszawskiego Okręgu Wojskowego, a żołnierze prowadzili wokół terenu Huty oraz w mieście Stalowa Wola działania demonstracyjne. W artykule przybliżono treść rozkazu dowódcy Grupy oraz jej Dziennik działań bojowych, szczegółowo wymieniający czynności podejmowane przez pododdziały wojskowe. Omówiono także kontekst polityczny przedstawianych wydarzeń oraz wybrane kwestie związane z użyciem Sił Zbrojnych PRL do zapewnienia bezpieczeństwa publicznego.
Słowa kluczowe
Huta Stalowa Wola • rok 1988 • strajk • Siły Zbrojne • dokumenty Huta Stalowa Wola (Stalowa Wola Steelworks) • 1988 • strike • Armed Forces • documents
Bibliografia
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, 0037/21; 3426/4703.
Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego, 1873/01/34; 1873/01/60; 1873/01/59.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 XI 1981 r. w sprawie zakresu stosowania ustaw o przedsiębiorstwach państwowych oraz o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego do przedsiębiorstw państwowych wykonujących w całości lub w przeważającej części zadania dla potrzeb obronności i bezpieczeństwa państwa, a także do wykonujących te zadania jednostek organizacyjnych innych przedsiębiorstw (DzU 1982, nr 1, poz. 3 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 8 X 1982 r. o związkach zawodowych (DzU 1982, nr 32, poz. 216 z późn. zm.).
Bukała M., Marsz ku wolności. Strajk w Hucie Stalowa Wola 22 VIII – 1 IX 1988 r., „Nasz Dziennik”, 30–31 VIII 2008.
Bukała M., Strajk w Hucie Stalowa Wola w sierpniu 1988 r. [w:] Zarejestrujcie nam „Solidarność”! Strajk sierpniowy 1988 r. w Szczecinie. Materiały pokonferencyjne, red. A. Kubaj, M. Maciejowski, Szczecin 2009.
Bukała M., Robotnicy, duchowni i aparat administracyjno-partyjny. Strajki w Hucie Stalowa Wola w 1988 roku, „Roczniki Teologiczne” 2015, nr 4.
Codogni P., Okrągły Stół, czyli polski Rubikon, Warszawa 2009.
Dudek A., Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990, Kraków 2014.
Garbacz D., Strajk w Stalowej Woli 22 sierpnia – 1 września, Stalowa Wola 1998.
Garlicki A., Karuzela. Rzecz o Okrągłym Stole, Warszawa 2003.
Hac P., Ostatnia deska ratunku? Przygotowania do wprowadzenia w Polsce stanu wyjątkowego w latach 1988–1989 w świetle dokumentów resortu spraw wewnętrznych [w:] Kryzys w partii – partia w kryzysie. Ostatnia dekada PZPR, red. T. Kozłowski, M. Siedziako, Warszawa 2022.
Idą pancry na Wujek, oprac. zbior., Warszawa 2011.
Iwaneczko D., Opór społeczny a władza w Polsce południowo-wschodniej 1980–1989, Warszawa 2005.
Kowal P., Koniec systemu władzy. Polityka ekipy gen. Wojciecha Jaruzelskiego w latach 1986–1989, Warszawa 2012.
Kubaj A., Przebieg i konsekwencje strajku sierpniowego w porcie i zakładach komunikacji miejskiej Szczecina [w:] Zarejestrujcie nam „Solidarność”! Strajk sierpniowy 1988 r. w Szczecinie. Materiały pokonferencyjne, red. A. Kubaj, M. Maciejowski, Szczecin 2009.
Marszałkowski T., Protesty i starcia uliczne w Krakowie 1981–1989, Kraków 2016.
Paczkowski A., Wojna polsko-jaruzelska. Stan wojenny w Polsce 13.12.1981–22.07.1983, Warszawa 2006.
Skórzyński J., Rewolucja Okrągłego Stołu, Kraków 2009.
Szcześniak M., Idź i zabij! Pacyfikacja strajku w kopalni Wujek. Zbrodnia nieukarana, Warszawa 1999.
Tracz B., Cios sierp(ni)owy. Strajki na Górnym Śląsku w 1988 roku, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2019, nr 4.
W przededniu wielkiej zmiany. Polska w 1988 roku, oprac. zbior., Gdańsk 2009.
Zarejestrujcie nam „Solidarność”! Strajk sierpniowy 1988 r. w Szczecinie. Materiały pokonferencyjne, red. A. Kubaj, M. Maciejowski, Szczecin 2009.
Zmierzch dyktatury. Polska lat 1986–1989 w świetle dokumentów, t. I: lipiec 1986 – maj 1989, wstęp, wybór i oprac. A. Dudek, Warszawa 2009.
