Język Polski
English
Czego obawiała się władza? Studium naukowe Akademii Spraw Wewnętrznych z końca 1980 r. na temat ówczesnej sytuacji politycznej w Polsce
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 13 (2020), strony: 319–344
Data publikacji: 2020-12-30
https://doi.org/10.48261/PAIPN201316
PDF
Abstrakt
W październiku 1980 r. w Akademii Spraw Wewnętrznych powołano zespół, który miał zająć się oceną aktualnej sytuacji politycznej w Polsce oraz wypracowaniem metod postępowania resortu spraw wewnętrznych przed ewentualnym wprowadzeniem stanu wyjątkowego. Prace te trwały do końca listopada 1980 r., a ich efektem było powstanie ściśle tajnego studium. W opracowaniu autorzy przedstawili swoje stanowisko na temat zagrożeń ze strony opozycji i przewidywanych metod jej postępowania, jak również możliwości działania sił resortu do czasu wprowadzenia regulacji nadzwyczajnych. Całość analizy zaprezentowano w oparciu o założone warianty rozwoju sytuacji politycznej w Polsce: współdziałania, konfrontacji oraz chaosu. Publikacja i omówienie ww. studium ma na celu przedstawienie punktu widzenia pracowników naukowych resortu spraw wewnętrznych na ówczesną sytuację w kraju. We wstępie do dokumentu zawarto podstawowe informacje dotyczące przedsięwzięć władz w związku z trwającym od sierpnia 1980 r. kryzysem w państwie, a także możliwości stosowania w PRL stanów nadzwyczajnych.
Słowa kluczowe
Akademia Spraw Wewnętrznych • stan wyjątkowy • studium • opozycja Academy of Internal Affairs • state of emergency • study • opposition
Bibliografia
Akademia Spraw Wewnętrznych 1972–1987, red. nauk. T. Walichnowski, Warszawa 1987.
Archiwum Akt Nowych: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych: 2/1738/0/3/72.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie: 003263/109; 1585/761; 00133/201.
Eisler J., Grudzień 1970. Geneza, przebieg, konsekwencje, Warszawa 2012.
Friszke A., Rewolucja Solidarności 1980–1981, Warszawa 2014.
Historyczno-prawna analiza struktur organów bezpieczeństwa państwa w Polsce Ludowej 1944–1990. Zbiór studiów, red. A. Jusupović, R. Leśkiewicz, Warszawa 2013.
Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalonej przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r. (DzU 1976, nr 7, poz. 36, tekst jednolity).
Kowalski L., Jaruzelski. Generał ze skazą. Biografia wojskowa generała armii Wojciecha Jaruzelskiego, Poznań 2012.
Kula H.M., Grudzień 1970. „Oficjalny” i rzeczywisty, Gdańsk 2006.
Majer P., Milicja Robotnicza – niezrealizowany wariant wsparcia Milicji Obywatelskiej, „Dzieje Najnowsze” 2004, nr 4.
Mażewski L., Posttotalitarny autorytaryzm PRL 1956–1989. Analiza ustrojowopolityczna, Warszawa–Biała Podlaska 2010.
Mażewski L., Stany nadzwyczajne w Polsce w latach 1918–1989. Szkic ustrojowopolityczny, Toruń 2007.
Paczkowski A., Droga do „mniejszego zła”. Strategia i taktyka władzy lipiec 1980–styczeń 1982, Kraków 2001.
Paczkowski A., Pół wieku dziejów Polski 1939–1989, Warszawa 2000.
Paziewski M., Grudzień 1970 w Szczecinie, Szczecin 2013.
Puchała F., Kulisy stanu wojennego 1981–1983, Warszawa 2016.
Raina P., Zbrożek M., Operacja „Lato-80”. Preludium stanu wojennego. Dokumenty MSW 1980–1981, Pelplin 2003.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1972 r. w sprawie utworzenia Akademii Spraw Wewnętrznych (DzU 1972, nr 34, poz. 233).
Rozporządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych oraz Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 20 października 1972 r. w sprawie rodzaju studiów prowadzonych przez Akademię Spraw Wewnętrznych (DzU 1972, nr 46, poz. 294).
Stan wojenny w dokumentach PRL (1980–1983), wybór, wstęp i oprac. B. Kopka, G. Majchrzak, Warszawa 2001.
Stan wojenny. Ostatni atak systemu, wybór i oprac. A. Dębska, Warszawa 2006.
Ustawa z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów (DzU 2020, poz. 306 z późn. zm.).
Wojsko wobec polskiego Sierpnia’80 w dokumentach, wstęp i oprac. E.J. Nalepa, Piotrków Trybunalski 2015.
