Język Polski
English
The Circles of Artists and Organisers of Cultural Activities in the Bydgoszcz Region of Operational Interest to the Security Service during 1975–1990
Stefan Pastuszewski
https://orcid.org/0000-0001-7931-2629
Stowarzyszenie Badań Naukowych
Bio(b. 1949), PhD in history. He specialises in recent history, especially the history of Christian religious minorities, cultural history, including mass media, the recent history of local communities, multiculturalism and multi-ethnicity, and the history of independent political movements in the Polish People’s Republic, the history of Livonia and the Balkans. He is the author of 17 monographs and 131 scientific articles. In 1988, he received the Andrzej Frycz Modrzewski Award for his lifetime publications on religious minorities
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, No. 20 (2022), pages: 150-174
Publication date: 2023-03-29
https://doi.org/10.48261/arprl222004
PDF (Język Polski)
Abstract
The surveillance by the secret services of People’s Poland of creative circles was intended to neutralise anti-system speeches and, for a certain period, also to limit international contacts. It intensified during periods of political upheaval (1968, 1970, 1976, 1980s). It did not really concern the substantive sphere but rather the social one (association activities, links with the opposition, trespasses of the law in the sphere of publishing and dissemination). However, the creative circles were not the main focus of the secret services, and it was left to party authorities and the administration to steer and control them. In the province, including Bydgoszcz, the scale of relations between the creative circles and the Security Service was much smaller than in such “capitals of culture” as Warsaw, Cracow, Wrocław, Łódź, Gdańsk, Poznań and Katowice. This was mainly due to the small size of Bydgoszcz’s artistic community along with the passive attitude of its members and their submission to the prevailing socio-political order. This, with better or worse results, secured the existence of the artists there and created the conditions
for their development.
Keywords
środowiska twórcze • tajne służby • współpraca • inwigilacja creative circles • secret services • cooperation • surveillance
References
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (AIPN)
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Delegatura w Bydgoszczy (AIPN By)
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach (AIPN Ka)
Tajni współpracownicy. Dokumenty, Warszawa 1992
Bacciarelli M., Proszę o sztukę wzniosłą, „Fakty” 1981, nr 28
Rakowski-Kłos I., Ks. Cybula, spowiednik Wałęsy, współpracownik SB, „Gazeta Wyborcza”, 12 V 2019
Artyści władzy, władza artystom, red. A. Chojnowski, S. Ligarski, Warszawa 2010
Bereś S., Agenci na froncie literackim [w:] Twórcy na służbie. W służbie twórczości, red. S. Ligarski, Warszawa 2013
Godlewska J., Kryptonim „Melpomena”. Służba Bezpieczeństwa a warszawskie środowisko teatralne w latach siedemdziesiątych XX w. [w:] Twórcy na służbie. W służbie twórczości, red. S. Ligarski, Warszawa 2013
Grocki M., Konfidenci są wśród nas…, Warszawa 1992
Ligarski S., Twórcy donosiciele. Osobowe źródła informacji w środowiskach twórczych PRL [w:] Artyści władzy, władza artystom, red. A. Chojnowski, S. Ligarski, Warszawa 2010
Pastuszewski S., Krótka historia literatury w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2020
Pastuszewski S., Osobowe źródła informacji Służby Bezpieczeństwa w bydgoskiej przestrzeni kulturalnej lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku, „Kronika Bydgoska” 2014, t. 40
Pastuszewski S., Przemiany świadomości inteligencji w okresie rozpadu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (1975–1989) na przykładzie „Dzienników” Józefa Banaszaka, „Kronika Bydgoska” 2019, t. 40
Pastuszewski S., Realizacja polityki kulturalnej w Polsce Ludowej [w:] Wybrane aspekty z dziejów Polski w XX wieku, red. A. Surna, M. Śliwa, Lublin 2019
Pastuszewski S., Rewolucja, odnowa i ożywanie w bydgoskiej kulturze od sierpnia 1980 do grudnia 1981 roku, Bydgoszcz 2018
Rokicki K., Kompetencje decyzyjne Związku Literatów Polskich, Ministerstwa Kultury i Sztuki, Wydziału Kultury KC i Sekretariatu KC PZPR w dziedzinie literatury. Refleksje badacza [w:] Nadzorcy. Ludzie i struktury władzy odpowiedzialni wobec środowisk twórczych, naukowych i dziennikarskich, red. S. Ligarski, G. Majchrzak, Warszawa 2017
Twórcy na służbie. W służbie twórczości, red. S. Ligarski, Warszawa 2013
Wójtowicz P., Służba Bezpieczeństwa wobec bydgoskich dziennikarzy w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku [w:] Aparat represji wobec środowiska dziennikarskiego 1975–1980, red. S. Ligarski, T. Wolsza, Warszawa 2010
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
