Język Polski
English
Fachowcy do wykorzystania, potem zdrajcy do rozpracowania. O dyskredytacji byłych policjantów w Polsce „ludowej”
Henryk Ćwięk
https://orcid.org/0000-0001-9779-9119
Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie
Biogramprof. dr hab., pracownik badawczo-dydaktyczny w Katedrze Nauk o Bezpieczeństwie na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Humanistyczno--Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie. Autor ponad stu publikacji naukowych i popularnonaukowych oraz kilkunastu książek dotyczących historii
bezpieczeństwa, a zwłaszcza służb specjalnych II Rzeczypospolitej, Republiki Weimarskiej, III Rzeszy oraz Związku Sowieckiego
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, Nr 19 (2021), strony: 642-661
Data publikacji: 2023-03-29
https://doi.org/10.48261/ARPRL211916
PDF
Abstrakt
W okresie okupacji hitlerowskiej zmuszono funkcjonariuszy Policji Państwowej do pełnienia służby w niemieckich strukturach bezpieczeństwa. Ta formacja zapewniała okupantowi pewne wsparcie. W tym zakresie jej działalność była sprzeczna z polską racją stanu. Nie można jednak zapominać o współpracy Polskiej Policji z ruchem oporu. Trudno jest jednoznacznie ocenić jej rolę w mrocznym okresie okupacji. Gdy skończyła się II wojna światowa, policjanci niewspółpracujący z Niemcami liczyli, że będą mogli w wolnej Polsce spokojnie żyć i pracować. Ich nadzieje okazały się złudne. Byli dyskredytowani ze względów politycznych. Zwalniano ich z pracy w Milicji Obywatelskiej, rozpracowywano jako „wrogów ludu”, a wielu również represjonowano. Działalność Polskiej Policji w strukturach okupacyjnych oraz losy jej funkcjonariuszy w powojennej rzeczywistości wpisują się w nurt tragicznych dziejów Polski XX w.
Bibliografia
Archiwum IPN w Warszawie (AIPN)
Kopie dokumentów z b. Centralnego Archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (w zbiorach autora)
Borodziej W., Terror i polityka. Polityka niemiecka a polski ruch oporu w GG 1939–1944, Warszawa 1985
Czerwiński D., Policjanci „granatowi” jako obiekt zainteresowania Urzędu Bezpieczeństwa na przykładzie Gdańska [w:] Policja granatowa w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, red. T. Domański, E. Majcher-Ociesa, Warszawa 2019
Ćwięk H., Kontrowersje w sprawie udziału Polaków w hitlerowskim systemie bezpieczeństwa Generalnego Gubernatorstwa [w:] Mity historyczno-polityczne, wyobrażenia zbiorowe, polityka historyczna. Studia i materiały, t. 1, red. E. Ponczek, A. Sepkowski, Toruń 2010
Garliński J., Politycy i żołnierze, Londyn 1971
Garliński J., Polska w Drugiej Wojnie Światowej, Londyn 1982
Getter M., Policja granatowa w Warszawie 1939–1944 [w]: Warszawa lat wojny i okupacji 1939–1944, z. 2, Warszawa 1972
Getter M., Policja Polska w Generalnym Gubernatorstwie1939–1945, "Przegląd Policyjny" 1999, nr 1/2, s. 74–91
Gładysiak Ł., Zabijajcie wszystkich. Einsatzgruppen 1938–1941, Warszawa 2012
Grabowski J., Na posterunku. Udział polskiej policji granatowej i kryminalnej w zagładzie Żydów, Wołowiec 2020
Grabowski W., Policja w planach Delegatury Rządu RP na Kraj, Kraków 1995
Hempel A., Pogrobowcy klęski. Rzecz o policji „granatowej” w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945, Warszawa 1990
Hempel A., „Policja granatowa” w Generalnej Guberni, "Wiadomości Historyczne" 1987, nr 6, s. 483–485
Hempel A., Policja granatowa w okupacyjnym systemie administracyjnym Generalnego Gubernatorstwa 1939–1945, Warszawa 1987
Kania M., Losy funkcjonariuszy policji II Rzeczypospolitej Polskiej w Polsce Ludowej, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2012, nr 1
Korkuć M., Niemiecka Polnische Polizei. Historyczny i państwowo-prawny kontekst funkcjonowania granatowej policji w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945 [w:] Policja granatowa w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, red. T. Domański, E. Majcher-Ociesa, Warszawa 2019
Litwiński R., Komisja rehabilitacyjno-kwalifikacyjna dla byłych policjantów (1945–1952), „Dzieje Najnowsze” 2004, nr 1
Majer P., Funkcjonariusze Policji Państwowej i Policji Polskiej w powojennej rzeczywistości – uwagi syntetyzujące, „Studia Politologiczne” 2019, nr 51
Majer P., Losy funkcjonariuszy Policji Państwowej w pierwszych latach powojennych w Polsce [w:] Losy policjantów polskich po 1 września 1939 r. Studia i materiały, red. P. Majer, A. Misiuk, Szczytno 1996
Majer P., „Oczyszczanie” szeregów Milicji Obywatelskiej w latach 1944–1954 [w:] Między I a IV Rzeczpospolitą, red. M. Korybut-Marciniak, P. Majer, Olsztyn 2009
Majer P., Policja Polska w Generalnym Gubernatorstwie. Kolaboracja z obowiązku i tego konsekwencje [w:] Między irredentą a kolaboracją. Postawy społeczeństwa polskiego w latach niewoli – „W obcym mundurze”, red. L. Michalska--Bracha, M. Korybut-Marciniak, Warszawa 2013
Mączyński M., Polskie formacje policyjne w stolicy Generalnego Gubernatorstwa 1939–1945, „Rocznik Krakowski” 1993, t. 59, s. 153–160
Misiuk A., Historia policji w Polsce. Od X wieku do współczesności, Warszawa 2008
Paczkowski A., Trzy twarze Józefa Światły. Przyczynek do historii komunizmu w Polsce, Warszawa 2009
Pączek T., Pułkownik Jan Płotnicki pierwszy komendant Centrum Wyszkolenia Milicji Obywatelskiej w Słupsku przed sądami Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zarys biografii [w:] W cieniu służb. Ze studiów nad bezpieczeństwem państwa, red. P. Kołakowski i in., Toruń 2016
Piotrowski S., Dziennik Hansa Franka, Warszawa 1965
Sywula M., Przebieg służby byłych policjantów w organach Milicji Obywatelskiej na terenie województwa gdańskiego [w:] Policja granatowa w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, red. T. Domański, E. Majcher-Ociesa, Warszawa 2019
Wójcicka E., Rogowski P., Wybrane dokumenty do dziejów Polnische Polizei z zasobu byłej Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce [w:] Policja granatowa w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945,red. T. Domański, E. Majcher-Ociesa, Warszawa 2019
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
