Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
Stan wojenny w pamięci współczesnego społeczeństwa polskiego
Krzysztof Malicki
https://orcid.org/0000-0002-2628-4705
Instytut Nauk Socjologicznych Uniwersytetu Rzeszowskiego
Iwona Żuk
Pracownia Analiz Społecznych IPSYLON
Sławomir Wilk
https://orcid.org/0000-0003-4062-5198
Instytut Nauk Socjologicznych Uniwersytetu Rzeszowskiego
Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 43 Nr 1 (2024), strony: 51-65
Data publikacji: 2024-08-09
https://doi.org/10.48261/PIS244303
PDF
Abstrakt
Artykuł zawiera analizę miejsca stanu wojennego i innych zbrodni komunistycznych okresu PRL w świadomości społeczeństwa polskiego, sporządzoną na podstawie największych badań sondażowych poświęconych polskiej pamięci zbiorowej, zrealizowanych po upadku komunizmu. Autorzy omawiają trendy przemian oceny tego wydarzenia formułowane przez Polaków, wiedzę o stanie wojennym i rozumienie przez nich jego przyczyn. Stwierdzają, że w ciągu ostatnich czterech dekad obserwować możemy przemiany spojrzenia Polaków na to, co stało się 13 grudnia 1981 r. Zmiany te także współcześnie stawiają pod znakiem zapytania możliwość rzetelnego rozliczenia komunistycznej przeszłości, m.in. w sferze pracy nad pamięcią zbiorową i w edukacji historycznej.
Słowa kluczowe
stan wojenny • pamięć zbiorowa • zbrodnie komunistyczne Martial law • collective memory • communist crimes
Bibliografia
Draus J., Nawrocki Z., Przeciw Solidarności 1981–1989. Rzeszowska opozycja w tajnych archiwach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Rzeszów 2000.
Dudek A., Wstęp [w:] Stan wojenny w Polsce 1981–1983, red. A. Dudek, Warszawa 2003.
Edukacja dla pamięci. Przekaz wiedzy historycznej w kontekście postaw Polaków wobec ich przeszłości, pierwotna baza danych z projektu badawczego, IPN 2023.
Fedyszak-Radziejowska B., Przemyśleć Polskę, Warszawa 2013.
Kamińska K., Debata nad stanem wojennym w Polsce: publicystyka „Gazety Wyborczej”, „Naszego Dziennika”, „Rzeczpospolitej”, „Trybuny” oraz „Życia” z lat 1989–2008, Warszawa 2013.
Krasnodębski Z., Demokracja peryferii, Gdańsk 2005.
Kuta C., Zbigniew Romaszewski jako autor publikacji drugiego obiegu wydawniczego [w:] Po stronie dobra. Księga dedykowana Zofii i Zbigniewowi Romaszewskim, red. C. Kuta, M. Krzysztofiński, Warszawa–Kraków–Rzeszów 2020.
Kwiatkowski P.T., Odzyskanie niepodległości w polskiej pamięci zbiorowej, Warszawa 2018.
Kwiatkowski P.T., Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji, Warszawa 2008.
Malicki K., Pamięć przeszłości pokolenia transformacji, Warszawa 2012.
Malicki K., Piróg K., Postawy młodzieży ponadgimnazjalnej wobec przeszłości i historii Polski XX wieku, Warszawa 2016.
Malicki K., Wilk S., Żuk I., Edukacja dla pamięci. Przekaz wiedzy historycznej w kontekście postaw Polaków wobec ich przeszłości, Warszawa 2023.
Pamięć o stanie wojennym, grudzień 2016, K.073/16, Kantar Public.
Pamięć o stanie wojennym w czterdziestą rocznicę jego wprowadzenia. Komunikat z badań CBOS, nr 153/2021.
Polak W., Czy stan wojenny uchronił Polskę przed interwencją sowiecką? [w:] Stan wojenny po czterdziestu latach. Nowe spojrzenie, red. W. Polak, S. Galij-Skarbińska, M. Damazyn, Bydgoszcz–Toruń 2022.
Polak W., Stan wojenny – pierwsze dni, Gdańsk 2006.
Szacka B., Pamięć społeczna [w:] Encyklopedia socjologii, t. 3, red. W. Kwaśniewicz et al., Warszawa 2000.
Szacka B., Pamięć zbiorowa i wojna, „Przegląd Socjologiczny” 2000, nr 2.
Szacka B., „Solidarity” and the Martial Law in the Collective Memory of Polish History, „Polish Sociological Review” 2006, nr 1.
Szpociński A., Współczesna kultura historyczna i jej przemiany, Warszawa 2021.
Zaborski M., Stan wojenny – symboliczne formy pamięci [w:] 13 XII 1981. Wiedza historyczna i świadomość społeczna po 25 latach od wprowadzenia stanu wojennego, red. D. Magier, Radzyń Podlaski 2006.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Pamięć i Sprawiedliwość
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
