Afficher Vol. 42 No 2 (2023)

Vol. 42 No 2 (2023)

ISSN:
1427-7476

Section: Studia

Wojsko i szkoła – wzajemne relacje w dekadzie lat sześćdziesiątych. Przyczynek do militaryzacji wychowania w PRL

Pamięć i Sprawiedliwość, Vol. 42 No 2 (2023), pages: 252-275

Publication date: 2024-04-03

https://doi.org/10.48261/pis234226

Résumé

Wzajemne kontakty systemu oświaty z Ludowym Wojskiem Polskim w latach sześćdziesiątych  stawały  się  coraz  bardziej  intensywne.  Ważnym  kontekstem  tego  zjawiska  było zainteresowanie armii tworzeniem systemu obrony kraju, w którym szkoły miały spełniać  odpowiedzialne  zadanie  wstępnego  przygotowywania  przyszłych  żołnierzy  zasadniczej służby wojskowej oraz uczestników powszechnej samoobrony i obrony cywilnej. Równocześnie wojsko budowało swoje wpływy przez m.in.: udział w budowie szkół i nazywania ich imieniem wojskowych patronów, wspomaganie konkretnych placówek edukacyjnych  oraz  kształtowanie  przychylnych  Siłom  Zbrojnym  PRL  postaw  nauczycieli. Opisany okres to także czas intensywniejszego niż dotychczas rozwoju nauczania w szkołach przysposobienia wojskowego/obronnego, w znacznym stopniu podporządkowanego resortowi obrony.


Archiwum Akt Nowych, Kancelaria Sejmu, 549, 679.

Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego, Główny Zarząd Polityczny WP, 222/91/37, 237/91/135, 237/91/140, 237/91/212, 240/91/111, 240/91/148, 344/92/51, 344/92/73, 344/92/98, 344/92/112, 344/92/123, 380/92/196.

Ustawa z dnia 30 stycznia 1959 r. o powszechnym obowiązku wojskowym, Dz.U. 1959, nr 14, poz. 75.

Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Dz.U. 1967, nr 44, poz. 220.

„Dziennik Urzędowy Ministerstwa Oświaty”.

„Dziennik Urzędowy Ministerstwa Oświaty i Szkolnictwa Wyższego. B – Dział Oświaty”.

Piękny dar Śląskiego OW dla Wrocławia. Szef GZP WP gen. dyw. Józef Urbanowicz na otwarciu zespołu szkół zawodowych im. 1 Korpusu Pancernego WP, „Żołnierz Wolności”, 15 X 1965.

Załuski Z., Siedem polskich grzechów głównych, Warszawa 1962.

Archiwum Ministerstwa Obrony Narodowej. Informator o zasobie archiwalnym, red. D. Zemła, Nowy Dwór Mazowiecki 2012.

Babula J., Wojsko Polskie 1945–1989. Próba analizy operacyjnej, Warszawa 1998.

Drygalski J., Kwaśniewski J., (Nie)realny socjalizm, Warszawa 1992.

Drzewiecki A., W Sejmowej Komisji Obrony Narodowej (VI–IX kadencji) o społecznej roli „Ludowego” Wojska Polskiego, „Studia z Dziejów Polskiej Historiografii Wojskowej” 2021, t. 13.

Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945–1989), Kraków 2006.

Eisler J., Miejsce Ludowego Wojska Polskiego w systemie politycznym PRL [w:] J. Eisler, Co nam zostało z tamtych lat. Dziedzictwo PRL, Warszawa 2016.

Friszke A., Kultura czy ideologia? Polityka kulturalna kierownictwa PZPR w latach 1957–1963 [w:] Władza a społeczeństwo w PRL. Studia historyczne, red. A. Friszke, Warszawa 2003.

Gołota J., Opór w czynie – na kanwie budowy Szkół-Pomników Tysiąclecia. Wydźwięk realny i medialny, „The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series” 2020, nr 2.

Jarosz D., Miernik G., Pobór, wcielenie, „pruska dyscyplina”, dezercje. Wstęp do badań nad historią społeczną służby wojskowej w stalinowskiej Polsce (1950–1955), „Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały” 2018, nr 18.

Jędrysiak J., Problem samobójstw w Ludowym Wojsku Polskim, „Polska Zbrojna Historia”, 2023, nr 2.

Jędrysiak J., „Tylko szmata i frotera zrobi z kota bohatera”, „Polska Zbrojna Historia” 2021, nr 1.

Kajetanowicz J., Wojsko Polskie w systemie bezpieczeństwa państwa 1945–2010, Częstochowa 2013.

Kosiński K., Oficjalne i prywatne życie młodzieży w czasach PRL, Warszawa 2006.

Kowalski L., Generał ze skazą. Biografia wojskowa gen. armii Wojciecha Jaruzelskiego, Warszawa 2001.

Kowalski L., Komitet Obrony Kraju (MON, PZPR, MSW), Warszawa 2011.

Lesiński A., Służba wojskowa klerków w PRL, Olsztyn 1995.

Leszkowicz T., Główny Zarząd Polityczny WP jako centrum wojskowej propagandy i indoktrynacji 1956–1980 [w:] Wyzwoleni, ale nie wolni (1945–1989), red. A. Popławska, B. Świtalska-Starzeńska, M. Wasilewski, R.R. Wasilewski, t. 1, Warszawa 2015.

Leszkowicz T., Historyczna tabula rasa? Zabiegi aparatu propagandowego PRL w latach 60. XX w. na rzecz zaszczepienia młodzieży „nowej pamięci” [w:] To idzie młodość. Młodzież w ideologii i praktyce komunizmu, red. D. Magier, Lublin–Radzyń Podlaski 2016.

Leszkowicz T., Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego. Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej, Warszawa 2022.

Michta A., Red Eagle. The Army in Polish Politics 1944–1988, Stanford 1990.

Noszczak B., „Sacrum” czy „profanum” – spór o istotę obchodów Millenium polskiego (1949–1966), Warszawa 2002.

Odziemkowski J., Armia i społeczeństwo II Rzeczypospolitej, Warszawa 1996.

Pajórek L., Polska a „Praska Wiosna”. Udział Wojska Polskiego w interwencji zbrojnej w Czechosłowacji w 1968 roku, Warszawa 1998.

Pałka J., Polskie wojska operacyjne w Układzie Warszawskim, Warszawa 2022.

Piotrowski P., Udział Wojska Polskiego w interwencji w Czechosłowacji [w:] Wokół Praskiej Wiosny. Polska i Czechosłowacja w 1968 roku, red. Ł. Kamiński, Warszawa 2004.

Pół wieku milenium. Religijne, polityczne i społeczne aspekty obchodów Tysiąclecia Chrztu Polski (1956–1966/1967), red. B. Noszczak, Warszawa 2017.

Trejnis Z., Siły Zbrojne Państwa Polskiego 1944–1989 [w:] Wojsko Polskie w najnowszych dziejach Polski, Warszawa 2004.

Wałaszewski K., Tysiąc szkół na Tysiąclecie. Szkoły Tysiąclecia – architektura, propaganda, polityka, Łódź 2018.

Wojdon J., Propaganda polityczna w podręcznikach dla szkół podstawowych Polski Ludowej (1944–1989), Toruń 2002.

Zaremba M., Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2005.

Żaryn J., Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944–1989), Warszawa 2003.

Licence

(c) Tous droits réservés Pamięć i Sprawiedliwość 2024

Creative Commons License

Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International.

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0

Leszkowicz, T. (2024). Wojsko i szkoła – wzajemne relacje w dekadzie lat sześćdziesiątych. Przyczynek do militaryzacji wychowania w PRL. Pamięć I Sprawiedliwość, 42(2), 252–275. https://doi.org/10.48261/pis234226

Statistics

Téléchargements

Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.

Share it

Share |
                            Afficher Vol. 42 No 2 (2023)

Vol. 42 No 2 (2023)

ISSN:
1427-7476

Data publikacji:
2024-04-03

Dział: Studia